Bomenriffen van perenhout zijn hotspots van biodiversiteit in de Waddenzee

Onderzoekers hebben in een experiment bomenriffen van perenhout geplaatst in de permanent overstroomde delen van de Waddenzee. Al na enkele maanden blijken deze riffen te barsten van het leven en de biodiversiteit te vergroten. Algen, zeepokken, mossels, mosdiertjes, zakpijpen en anemonen overgroeien het hout, en de hoeveelheid vis rond de rifjes is vijf keer hoger dan op het naastgelegen zand.

Het experiment is onderdeel van het Waddenfondsproject ‘Waddenmozaïek’, en is opgezet door onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Utrecht.

Vroeger kwamen harde ondergronden zoals drijfhout, veenbonken, en stenen veel voor in de Waddenzee. Zij vormden een fundament voor rifbouwende soorten zoals mossels en oesters. Die riffen vormden op hun beurt een belangrijke leefomgeving voor verschillende soorten vis, krabben en garnalen. In de afgelopen eeuwen zijn deze natuurlijke harde substraten verdwenen door het indammen van rivieren, doordat vissers ze verwijderden, en doordat ze onder het zand verdwenen. Daardoor is de wadbodem tegenwoordig overwegend zandig. 

In het experiment hebben onderzoekers drie meter hoge riffen gemaakt van gerooide fruitbomen, als vervanging van drijfhout dat vroeger in grote hoeveelheden vanaf de rivieren de Waddenzee in dreef. “Tot onze verrassing blijken de bomenriffen al zes maanden na plaatsing ware hotspots van biodiversiteit te zijn geworden. Mosdiertjes, mossels, anemonen en zeepokken bedekken het hout van de hogere delen van de riffen, terwijl macroalgen vooral aan de basis voorkomen,” aldus Jon Dickson, onderzoeker bij het NIOZ.

Deze algen en filterdieren vormen met de boomriffen een schuilplaats en foerageergrond voor vissen zoals meun, grondels, steenwijting en paling. Uit metingen blijkt dat er gemiddeld vijf keer meer vis tussen de riffen voorkomt in vergelijking met de naastgelegen zandige bodem.

Bovendien worden er op de riffen meer soorten gevonden en zijn de vissen groter. Op de riffen leven ook veel meer steurgarnalen, een belangrijke voedselbron voor verschillende vissoorten. Ook werden er grotere aantallen zeehonden geobserveerd rond de riffen.

Bron: NIOZ