Boeren voorbereid op bosbranden

Branden in de omvangrijke bossen rond Ommen en Hardenberg worden niet alleen bestreden door de brandweer, maar ook door plaatselijke boeren. Zo'n 120 agrariërs staan bij calamiteiten klaar om met duizenden liters water gevulde giertanks het vuur te lijf te gaan. ,,We zijn nog de enige in Nederland.''

De bosbrandweer in het Overijsselse stadje Ommen ontstond in 1940 als alternatief voor de gang naar het front van de oorlog, weet Erik Pluim, ondercommandant van de brandweer Ommen. Bosbrandbestrijding door boeren is jarenlang gemeengoed in Nederland geweest, maar stierf uiteindelijk een zachte dood. Dat dreigde in Ommen ook te gebeuren, maar in 2001 werd de 'boerenbrandweer' nieuw leven ingeblazen.

Lidmaatschap is voor veel boeren een traditie van vader op zoon. Zo ook voor Diederik Groen. Hij rukte twee weken geleden nog uit met een giertank gevuld met tienduizend liter water. ,,Ik kreeg een telefoontje, vulde de giertank en ben naar de brand gereden. Andere vrijwilligers hielpen door aarde om te scheppen om te voorkomen dat het vuur terug zou keren.'' Groen is lid omdat hij mee wil werken de omgeving te beschermen. ,,Je doet het ook voor elkaar in het buurtschap.''

De 'boerenbrandweer' is verdwenen door de risico's van een natuurbrand, zegt inspecteur Marten Jan Woudstra van de Provinciaal Overijsselse Stichting voor de Bosbrandbestrijding. ,,Vuur is onvoorspelbaar en er is altijd de kans dat een agrariër met zijn giertank ingesloten raakt. Vandaar dat men er in Ommen in de nieuwe opzet voor heeft gekozen de boeren voornamelijk in te zetten om de omgeving van de brand nat te houden en later na te blussen.''

De stichting houdt in droge tijden dagelijks toezicht met een vliegtuigje boven Overijssel, zoals dat ook boven de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe gebeurt. ,,Overijssel heeft niet alleen veel bossen, maar vooral ook grote campings. Daar zitten in de zomer duizenden mensen die geen flauw idee hebben waar ze naartoe moeten in geval van een bosbrand.''

De boeren kennen de omgeving op hun duimpje. Hun hulp is nodig nu veel bossen in Nederland de laatste jaren steeds moeilijker bereikbaar worden voor hulpverleningsvoertuigen. Dat bleek al tijdens de grote brand op de Veluwe bij Uddel begin mei. ,,Bij een grote brand een paar jaar terug hebben we ons met kettingzagen een weg naar het vuur moeten banen'', zegt Pluim. ,,Omgevallen bomen blijven de laatste jaren liggen. Dat is beter voor de natuur, maar leidt ertoe dat brandgangen onbereikbaar worden. Daar komt bij dat brandweervoertuigen tegenwoordig groter zijn.''

Ommen en Hardenberg denken erover ook mensen van de sociale werkplaats in te zetten. ,,Die werken nu al veel in het groen. Zij kunnen meehelpen de brandgangen in de gemeentelijke bossen vrij te houden'', zegt een woordvoerder van de gemeente Hardenberg. Later dit jaar valt het besluit of dit plan ook doorgaat.

Tot die tijd zijn het alleen de boeren die de brandweer helpen door een aantal keren per jaar uit te rukken. Gerrit Schottert, terreinbeheerder van het landgoed Junne, heeft ook het werk bij de brandweer van zijn vader overgenomen. Naast toezicht in de lucht wil controle op de grond ook wel eens helpen. ,,Dan rij ik een rondje en ruik om me heen. Je moet er een neus voor hebben maar ook van verre is een beginnend vuurtje te ruiken.''

Bron: ANP