"Biomassa hoeft niet te schaden"

"Het is een tendentieus en daarmee slecht artikel", zegt André Faaij over het jongste onderzoek naar biomassa in het wetenschapsblad Science. NRC Handelsblad nam de conclusie over: "Biobrandstof versterkt het broeikaseffect", kopte de krant. Faaij is oud-lid van de Commissie Cramer die nadacht over duurzame biomassa: hoe gebruik je groene energie zonder natuur en milieu te schaden? Het onderzoek in Science beweert wat anders.

"Biomassa hoeft niet te schaden" Aan de telefoon is Faaij hoorbaar geïrriteerd. De onderzoeker van het Copernicus Instituut van de Universiteit Utrecht geeft aan dat het onderzoek niet in gaat op 'leakage-effecten'. Dit zijn indirecte gevolgen van de verbouw en het gebruik van biomassa die al veel langer worden onderkend. "Een heel groot stuk wetenschappelijke literatuur wordt gewoon genegeerd en dat is voor Science duidelijk onder de maat."

Voorwaarden
Biomassaproduktie kan wel degelijk duurzaam en met een groot potentieel voor reductie van broeikasgasemissies, vindt Faaij. In rap tempo somt hij voorwaarden op om biomassa een succes te maken. Ze stonden ook in de aanbevelingen van de Commissie Cramer. "Je kunt reststromen gebruiken", zegt Faaij. Een voorbeeld zijn de koffieschillen. Essent verbrandt dit afval in Geertruidenberg om er stroom van te maken.

Faaij wijst ook op het gebruiken van "Marginale en gedegradeerde gronden". Dit soort land is niet geschikt voor landbouw, maar wel voor bomen en grassen. Daaruit is tweede generatie brandstof te maken waarop auto's kunnen rijden bijvoorbeeld. Tot slot mag biomassa ook op goede landbouwgrond of grasland worden verbouwd, mits tegelijkertijd de huidige en landbouw en veeteelt efficiënter gaan plaatsvinden.

Spiraal
"Het grote punt is nu, dat de huidige landbouw an sich op veel plekken op een niet duurzaam pad zit. Boeren in Afrika of Indonesië putten de bodems uit en gaan op zoek naar nieuwe grond. Een dodelijke spiraal, sterk verweven met armoedeproblematiek en een gebrek aan investeringen in conventionele landbouw. Dit komt niet door biomassa."

"Het bijzondere van bio-energie is dat het gebruikt kan worden om een, economische, omslag te forceren naar betere en productieve landbouw en veeteelt. Juiste de rurale gebieden waar de meeste armoede in de wereld is geconcentreerd kunnen hiervan profiteren", vindt Faaij. Hij pleit voor het stellen van voorwaarden aan het telen van biomassa. Het moet worden gecertificeerd. Economisch en ecologisch gezien zijn hout en gras aantrekkelijk. De prijzen op de wereldmarkt liggen bovendien hoog op dit moment en dat zal naar verwachting zo blijven.

Eerste generatie
"Voedselgewassen als koolzaad, maïs en graan zijn geen goede grondstoffen voor biomassa", vindt Faaij. Ze leveren meer problemen dan oplossingen voor het broeikaseffect. "Ik ben een tegenstander van de eerste generatie biobrandstoffen, zoals ethanol uit maïs. Ethanol uit suikerriet heeft wel de goede balans. Brazilië is daarin al goed bezig."

Inmiddels is biomassa al volop in gebruik. Er wordt groene stroom van gemaakt en in benzine en diesel is verplicht 2,5 procent bijgemengd. "Ik rijd er ook op, maar ik heb geen goed gevoel bij de huidige biobrandstoffen", zegt Faaij. De omslag naar alternatieve brandstoffen komt eraan: er wordt in Europa en Noord Amerika nu echt vaart gezet achter het commercieel maken van de benodigde technologie.

"Dat kost nog een paar jaar, maar het gebruik van de duurzame grondstoffen (hout, grassen, reststromen) moeten we nu al zoveel mogelijk opschalen en uitbouwen. Dat kan onder meer door de productie van elektriciteit uit (houtige) biomassa verder op te voeren. Straks kan die ervaring en opgebouwde markt aansluiten op de nieuwe biobrandstofproductie."

Politiek
De politiek zal het probleem heel hard op moeten pakken, vindt de onderzoeker met duidelijke regels en een standvastige langetermijn strategie. Verder moeten we op grote schaal ervaring opbouwen met duurzame productieketens, het bedrijfsleven voorop. De consument kan zelf ook een beetje invloed uitoefenen op dit moment. "Kies voor een energiebedrijf dat in de goede biomassa investeert en kies voor groene stroom."

Bron: Milieu centraal