Bibi Dumon Tak: Maak van je rat een vriend

Bij de dierenambulance mogen we niet uitrijden voor ratten, tenzij het tamme ratten zijn. Hoewel het om exact dezelfde soort gaat, namelijk de Rattus norvegicus, wordt er onderscheid gemaakt tussen het plaagdier buiten en het aaibare dier binnen.

Lees hieronder de gehele column:

Dus toen ik een telefoontje kreeg van een bezorgde dierenarts die op straat een gewonde bruine rat zag liggen kon ik er geen auto heensturen. De dierenarts zei dat ze aan het begin van haar loopbaan de veterinaire eed had afgelegd en zich verplicht voelde voor het dier te zorgen. Ze hoopte op onze bijstand. Maar die hoop was dus vergeefs.

Kort daarvoor was ik nog met een zaklamp op handen en knieën over een stoep gekropen op zoek naar een tamme rat die zich volgens een voorbijganger verscholen hield in de struiken. Even later meldde zich de eigenaar. Dolgelukkig dat haar lieveling was gevonden. Zelfde soort, andere uitkomst.

Ik hou van ratten. Wild of tam, het maakt me eigenlijk niet zoveel uit. Ik kon uren kijken naar onze rat in de tuin die alles uit de kast trok om maar bij het vogelvoer te kunnen komen. Hij klom over dunne twijgjes, maakte hoge sprongen tegen schijnbaar onbeklimbare muren en draaide salto’s rond een takje zoals alleen Epke Zonderland dat kon. We noemden hem dus Epke. Maar op een dag was hij verdwenen. Of het gif was, of de kat van de overburen, dat zullen we niet weten.

Afgelopen winter was er een rat die ’s nachts letterlijk alles uit de kast trok. Hoe meer wij opruimden, hoe inventiever hij werd. Tulpen lagen naast de vaas. Appels werden van de schaal geduwd en weggerold. Walnoten vond ik maanden later terug op de vreemdste plaatsen. Hij zwom in de drinkbak van de honden wat hem de naam Kurt Weill opleverde. De ziekte van weil wordt door ratten via hun urine in het water verspreid. En ook al had de ene weil niets met de andere te maken, we noemden hem toch Kurt.

En Kurt verdween niet, zoals Epke, uit zichzelf. Nadat hij een volle fles zonnebloemolie van onderen had open geknaagd vonden we het welletjes. We bestelden een vangkooi en vingen hem met vogelvoer. Kurt keek ons de volgende ochtend angstig aan. We brachten hem naar een waterrijk landschap waar ook vuilnisbakken stonden. Dag Kurt, zeiden we, het gaat je goed.

Per 1 januari van dit jaar mag je muizen en ratten niet meer met gif bestrijden. Dat is goed nieuws voor de ratten en muizen, en daarnaast ook voor de rest van de fauna die met dat gif in aanraking komt. Maar waarom heeft de nieuwe wetgeving zich beperkt tot ratten- en muizengif alleen? Want heb je mollen in je tuin? Dan is er ineens weer van alles mogelijk. 

Ook slakkengif kun je gewoon nog kopen. En wat te denken van ongediertepoeder voor spinnen en mieren? Lees ik dat goed? Dat is toch geen ongedierte? Die dieren hebben we nodig.

Roundup? Kun je gewoon nog kopen. Niets staat je in de weg om je onkruid samen met al het andere leven te laten verdwijnen. Op de bijsluiter staat: niet gebruiken vlakbij een sloot. Want daar doodt het alle organismen. Maar wetgevers: Nederland bestaat uit slootjes. Alle grond mondt daar in uit. Slootjes zijn de levensaders van ons land. Vroeg of laat komt daar alle gif in terecht. Waarom in hemelsnaam alleen het rattengif verbieden en al het andere laten bestaan? 

Niet lang geleden kwam er een vrouw de buitentrap van de dierenambulance opgerend. Ik zag dat ze iets in haar handen hield. Ze overhandigde me huilend een plankje waarop een angstige muis zat vastgekleefd. Zo had ze het toch eigenlijk niet bedoeld, zei ze. Het muisje was net als Epke en Kurt een individu geworden. Een persoonlijkheid. En nu ze hem zo zag lijden, moest hij worden gered. Dat heb ik gedaan. Met zonnebloemolie en veel geduld kreeg ik hem los. Voordat ik hem vrij liet beet hij nog gauw in mijn vinger. En nee, ook dat vond ik niet erg. 

Mijn advies luid dan ook: sluit vriendschap met je plaagdier. Of ik gek ben? Misschien. Maar ik heb wel een heel grote vriendenkring.