Bibi Dumon Tak: Airbee & bee

Schrijvers krijgen regelmatig cadeautjes toegestopt. Als bedankje na een lezing bijvoorbeeld, als felicitatie voor een nieuw boek of wanneer je te gast bent geweest in een programma. Talloze waarderingen werden mij reeds in handen geduwd. Chocola, wijn, theezakjes, opschrijfboekjes, de plaatselijke krentenmik, olijfolie, drop, bloemen, een doos kindertekeningen noem maar op. Afgelopen week kreeg ik mijn eerste insectenhotel cadeau.

Insectenhotels zijn van die houten huisjes waarin strootjes zitten en dennenappels, holle takjes, boomstammen met gaatjes erin die bijen, vlinders en andere zespotigen uitnodigen om er te komen logeren of om er hun eitjes in te leggen. Je ziet ze overal. En wat me opvalt is dat ze eigenlijk altijd lijken leeg te staan. Geen bij of wesp neemt er zijn intrek in. Ik hoor op een zomerse dag tenminste nooit gezoem rond de houten huisjes. Er wordt nooit in- of uitgecheckt. 

Een vriend van mij had er een in zijn tuin geïnstalleerd en juist toen ik hem aan de telefoon had vertelde hij dat er een koolmees driftig in de gaatjes van zijn hotel pikte. We concludeerden dat er dus tóch leven in het doodse verblijf moest zitten, want waarom zou die mees er anders rondhangen?

Mijn eigen insectenhotel is tien bij tien centimeter groot. Het is een tiny guesthouse voor een piepkleine kolonie bijen. Het zette me aan het denken. Waarom hangen er eigenlijk overal van die hotelletjes, en waarom zie ik er nooit bedrijvigheid? En waarom al die verschillende kamers in één hotel? Dennenappels, bamboe, gatenbeton. Zouden metselbijen naast sluipwespen en oorwurmen willen wonen? 

Trouwens wat hebben insecten aan een hotel zonder bloemen in de buurt? Ik zag laatst een goedbedoeld airbnb’tje aan een gevel hangen in een wijk van beton. En er staat een reusachtig geval langs een druk pad waar ik weleens fiets.  Een soort Van der Valk. Dat mensen langs de snelweg willen overnachten is hun zaak, maar het insectencomplex waar dagelijks duizenden mensen langslopen en fietsen, blijft ongebruikt. Logisch toch? Welke vlinder wil daar nu een kamer boeken?

Natuurlijk ga ik mijn nieuwe hotelletje ophangen, maar ik ben bang dat het meer voor de sier zal zijn, om aan anderen te laten zien dat ik ook de kleinste dieren eer. Zou dát dan de functie van insectenhotels zijn? Laten zien dat je meehelpt de aarde te redden? Dat de hotels eigenlijk de rol hebben van vlag: kijk eens, hier woont iemand die om de aarde geeft! Is het insectenhotel niet gewoon een schouderklopje voor jezelf? Kunnen we dan niet beter gewoon meer bloemenperken aanleggen? De bermen en graslanden beschermen zodat de vlindereitjes uitkomen voordat de halmen waaraan ze hangen worden weggemaaid? 

Is het niet zo dat de hotels bij insecten alleen in trek zijn wanneer ze staan op plekken waar het al miegelt van de bloemen, waar de omgeving baadt in rust, en insecten ongestoord hun leven kunnen leiden als ware het geen hotel maar een sanatorium? Kan iemand daar eens onderzoek naar doen? Tot die tijd denk ik dat al die Airbnb’s in de stad of langs de graslanden bedoeld zijn voor de groene Bühne. En toch ga ik de mijne ophangen, omdat je ten eerste een gegeven paard niet in de bek mag kijken, en ten tweede omdat het een beter cadeau is dan bossen bloemen en krentenmiks verpakt in plastic. En ten derde omdat er hoop is.

Want die vriend belde een week later terug om te zeggen dat de koolmees zijn hotelletje volledig had gesloopt. ‘Gesloopt?’ vroeg ik. ‘Ja,’ zei hij, ‘gesloopt en daarna gekraakt.’ Die koolmees bleek het insectenhotel te hebben omgebouwd tot nest. Die zomer vlogen er geen jonge bijen uit, maar jonge mezen. De Airbnb van mijn vriend bleek een Airmeesnmees te zijn. Mijn eigen hotelletje is te klein voor een koolmees, maar een pimpel zou er net in passen. Ik hou u op de hoogte. Een mooie dag allemaal.