Amerikaanse invasie

De Amerikaanse rivierkreeft rukt op in de Nederlandse wateren. Dijkgraaf Patrick Poelmann van Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden is daar niet gelukkig mee: hij vreest dat die dieren z’n sloten leegvreten. Is dat een reëel gevaar? Andrea vraagt het aan kreeftenonderzoeker Bram Koese van Stichting EIS, die de kreeftenstand in Nederland nauwlettend in de gaten houdt.

In Nederland komt van oorsprong één soort rivierkreeft voor: de Europese rivierkreeft. Sinds de tweede helft van de vorige eeuw zijn daar de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft, de Turkse rivierkreeft en de rode Amerikaanse rivierkreeft bijgekomen.

De afgelopen vijf jaar zijn er nóg vier soorten bijgekomen: de Californische rivierkreeft, de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft, de marmerkreeft en de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft.

Al die soorten zijn eetbaar. Zo zijn de meeste ook in ons land terechtgekomen: ingevoerd om op te eten, en vervolgens ergens in het wild uitgezet of ontsnapt. Veel van die nieuwe, invasieve soorten lijken zich razendsnel te verspreiden. Vooral de rode en de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft doen het zéér goed in ons water.

Met de Europese rivierkreeft gaat het ondertussen zeer slecht. In Nederland leeft die nog uitsluitend in een vijver bij Arnhem, waar hij scherp in de gaten wordt gehouden door de beheerders. Er zitten er daar naar schatting nog zo’n duizend. Grote reden voor het bijna uitsterven van deze autochtone kreeft is de kreeftenpest, die is binnengebracht door de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft.

Waterschappen en sommige natuurbeheerders zijn zeer bevreesd voor mogelijke schade die de invasieve rivierkreeften aanrichten. Ze eten de waterplanten op, en die heb je nodig voor een gezond onderwaterleven.

Zonder waterplanten geen leven. Indirect kunnen ze de waterplanten ook laten verdwijnen omdat ze het water vertroebelen. Het zijn géén actieve visjagers, maar ze eten wel eitjes van vissen en amfibieën.
In opdracht van Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden onderzoekt instituut Alterra van de Wageningse Universiteit hoe schadelijk de diverse soorten kunnen zijn. De resultaten volgen later dit jaar.

Stichting EIS (European Invertebrate Survey), nauw verbonden met natuurhistorisch museum Naturalis in Leiden, doet ondertussen onderzoek naar de verspreiding van de verschillende rivierkreeften. Via de website van EIS kunt u een kreeftenzoekkaart downloaden, waarmee u zelf het veld in kunt. Op de kaart staat precies hoe u uw waarnemingen kunt doorgeven.