Al minder zaden en vruchten bij milde hitte

Planten bereiden zich voor op een mogelijke hittegolf door de ontwikkeling van pollen al af te remmen bij milde hitte. Dat vond Stuart Jansma in zijn promotieonderzoek. Deze ‘overdreven reactie’ van planten heeft nadelige gevolgen voor de oogst van vruchten en zaden bij warmte. Pollen zorgen namelijk voor de bevruchting van bloemen, waardoor planten zaden en vruchten kunnen produceren.

Het is bekend dat pollen minder goed ontwikkelen bij hoge temperaturen. Maar in zijn onderzoek wilde Stuart Jansma juist weten wat het effect is van langdurige milde hitte op de plant, omdat dit meer lijkt op de werkelijke situatie. Jansma zette tomatenplanten voor meerdere dagen in een omgeving van 30 tot 34 graden, wat zes graden hoger is dan de ideale temperatuur voor deze plant, en onderzocht op genetisch- en celniveau hoe de planten hierop reageerden. 

Uit het onderzoek blijkt dat milde hitte niet helemaal hetzelfde effect heeft op de plant als een hitteschok. ‘Planten reageren iets minder heftig wanneer ze blootgesteld worden aan milde temperaturen. Interessant is dat deze reactie bij milde hitte niet echt nodig is voor de plant om te overleven. De plant ‘overreageert’ dus eigenlijk; de plant bereidt zich voor op het scenario dat er nog hetere dagen zullen volgen’, vertelt Jansma.

Langdurige milde hitte bleek in tomatenplanten de aanmaak van plantenhormonen, de omzetting van suikers en de vouwing van eiwitten te beïnvloeden. Al deze veranderingen zorgden ervoor dat de ontwikkeling van pollen verminderde wat leidde tot lagere percentages levende pollen. ‘De plant focust zich niet meer op reproductie, maar wapent zich tegen stressfactoren van buitenaf.’

De overdreven reactie van planten heeft nadelige gevolgen voor onze voedselproductie. Jansma: ‘Elke dag dat de plant “verwacht” dat het volgende week nog steeds warm is, produceert die geen vruchten. Door klimaatverandering komen warme dagen steeds vaker voor, waardoor dit probleem groter wordt. Om dit tegen te gaan zouden we de actieve reactie van planten kunnen uitzetten met genetische modificatie. Daarvoor zou echter wel de huidige Europese wetgeving aangepast moeten worden.’

Bron: Radboud Universiteit