Afval met schadelijk PFAS mag toch naar verwerker in België

Een lading Nederlands afval met daarin het schadelijke PFAS mag alsnog naar België worden gebracht om daar te worden vernietigd. Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Milieu) trok de toestemming daarvoor eind vorig jaar in. De Belgische verwerker Indaver vecht dat aan bij de Raad van State. In afwachting van een uitspraak geeft de Raad voorlopig toestemming voor de export van het materiaal.

PFAS is de verzamelnaam voor poly- en perfluoralkylstoffen. Die worden bijvoorbeeld gebruikt in blusschuim, als antiaanbaklaag voor pannen of als waterafstotende bescherming voor kleding. De chemische stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu. Ze kunnen zich ophopen in het lichaam, kunnen de werking van het immuunsysteem verminderen en hebben mogelijk effect op de voortplanting en op het ongeboren kind.

Deze week kwam ook in het nieuws dat bijna 31 jaar nadat een F-16-straaljager neerstortte in een woonwijk in Hengelo, de gemeente uitgebreid bodemonderzoek gaat doen naar de aanwezigheid van PFAS. Dat zijn chemische stoffen die gezondheidsschade kunnen veroorzaken. Uit oriënterend onderzoek rond de plek waar de F-16 crashte is gebleken dat daar verhoogde concentraties PFAS in de grond zitten. De chemicaliën zaten in blusschuim dat de brandweer destijds gebruikte.

PFAS breken niet of nauwelijks af in het milieu. Van diverse PFAS-varianten is de laatste jaren steeds duidelijker geworden dat ze schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu. Twee stoffen die vroeger veel in blusschuim werden gebruikt, PFOS en PFOA, zijn daarom al enkele jaren verboden. Deze stoffen kunnen vanaf een bepaalde blootstelling onder meer schadelijk zijn voor het immuunsysteem en de lever. Ze kunnen complicaties tijdens de zwangerschap veroorzaken en worden in verband gebracht met enkele soorten kanker. De gemeente benadrukt dat mensen niet meteen ziek worden van PFAS. "Maar het is beter om er zo weinig mogelijk van binnen te krijgen."

Indaver heeft een installatie in Antwerpen waar materiaal met PFAS op hoge temperatuur wordt verbrand. Volgens staatssecretaris Heijnen zijn de ovens echter niet heet genoeg om PFAS te vernietigen. Dit zou 1100 graden moeten zijn. Indaver zegt dat de temperatuur van 1040 graden ook genoeg is om PFAS te vernietigen. Rond de ovens is PFAS aangetroffen, maar dit komt volgens Indaver door andere bedrijven.

De Raad van State doet nog geen uitspraak over dat meningsverschil. Mogelijk krijgt de staatssecretaris uiteindelijk gelijk, aldus de Raad, "maar Indaver IWS heeft daarover in ieder geval voldoende twijfel gezaaid" en krijgt daarom "het voordeel van de twijfel". Voor de Raad telt daarbij ook mee "dat de staatssecretaris jarenlang wel toestemming heeft gegeven" voor het overbrengen van het PFAS-afval naar België.

Bron: ANP