4 januari 2004

Toen vorig jaar de dijk bij Wilnis bezweek keken we met z'n allen als echte Hollanders eerst naar het water als oorzaak. Volgens professor Tom Veldkamp lag de echte oorzaak bij de bodem, om precies te zijn: het veen. In zijn oratie aan de universiteit van Wageningen pleitte Veldkamp onlangs voor het indelen van Nederland in 'bodemschappen'. 'Want wat wij nu doen met de bodem, bepaalt voor vele generaties na ons wat zij er ooit nog mee kunnen doen'.

Het Nederrijkswald is het uitgestrekte bosgebied ten zuidoosten van Nijmegen. Samen met het Reichswald aan de Duitse kant van de grens kent het bos een rijke geschiedenis. Zo hebben de Romeinen zo'n 2000 jaar geleden al hun sporen in het Nederrijkswald achtergelaten. Daar is op sommige plekken nog steeds wat van te zien. Professor Klaas Bouwer heeft de geschiedenis van het bos beschreven in het boek "Een notabel domein" . Een uniek boek, want nog nooit eerder is de historie van een natuurgebied zo uitgebreid beschreven. Zo lezen we in het boek dat in 1930 het toenmalige kabinet bijna is gevallen wegens een ruzie tussen ministers in Den Haag over hoe een gedeelte van het bos beheerd zou moeten worden. Een wandeling door de geschiedenis van een bos...

Doorgaans gaat het in Vroege Vogels om dieren, planten en het landschap. In dit nieuwe jaar hebben we besloten onze blik ook naar boven te richten. Iedere eerste zondag van de maand is Govert Schilling onze gids in de ruimte. Deze maand is de rode planeet Mars actueel. Met de ruimtesonde de Beagle van ESA is het waarschijnlijk niet goed afgelopen en dit weekend mag de marslander Spirit van NASA een poging wagen.
In 2004 kunnen we ook weer kijken naar complete maansverduisteringen en naar een Venusovergang: dat is het moment dat de planeet Venus voor de zon langsschuift. En dat komt maar eens in de 120 voor!

Tijdens het Vroege Vogels Festival kreeg de redactie een koe kado. Dat wil zeggen: Natuurmonumenten heeft ons benoemd tot peetvaders- en moeders van een bijzonder kalfje dat op 19 juli 2003 geboren werd. De jonge koe is van het (bijna uitgestorven) oerhollandse Brandrode-ras. Daarvan komen er nog maar zo'n 200 voor en als u nagaat dat voor een levensvatbare populatie minstens 1000 dieren nodug zijn...
Tijdens een reportage in de stal van beheersboerderij Groote Modderkolk maken we bekend hoe onze koe gaat heten. De naam begint met de letter H.

De kust van Suriname is ongekend rijk aan miljoenen overwinterende vogels. Maar liefst twee miljoen grijze strandlopers zijn er in de winter geteld. Samen met nog eens drie à vier miljoen doortrekkende soortgenoten doen ze zich te goed aan het voedsel in de modderbanken en lagunes. Bioloog Arie Spaans onderzoekt sinds begin jaren zeventig de vogels voor de kust van Suriname. Hij schreef onlangs een boek over de kustvogels van Suriname dat binnenkort van de persen rolt. Hij keert nog met grote regelmaat terug naar het land. De kust telt niet alleen grijze strandlopers, ook geelpootruiters, kleine grijze snippen en rode ibissen. Het grootste deel van de kust is aangewezen als bijzonder beheersgebied. Dat klinkt goed, maar feit is dat er geen geld is voor het beheer. We gaan met Arie Spaans op zoek naar grijze strandlopers voor de kust van Nieuw-Nickerie. Wie meer wil lezen over Suriname kan terecht in onze rubriek Pen en Papier.