The Hand of God: jeugdherinneringen van jaren 80 Napels

De beginscène van The Hand of God  is er een zoals we die graag van filmmaker Paolo Sorrentino ( Youth , La Grande Bellezza ) zien: weelderig, melancholisch en surrealistisch. Een Italiaanse schoonheid (Luisa Ranieri), wier doorschijnende topje weinig aan de verbeelding overlaat, wordt door een onbekende man - die wel alles van haar lijkt te weten - in een limousine opgepikt en meegevoerd naar een vervallen stadspaleis. Terwijl de limousine-man haar daar wat geld toestopt en in haar billen knijpt, belooft een kleine monnik (genaamd: De Kleine Monnik) haar een vruchtbaar leven.

Haar echtgenoot is minder onder de indruk van dit fantastische verhaal. Nadat hij haar heeft uitgemaakt voor hoer laat hij haar alle hoeken van de kamer zien. De vrouw, Patrizia, schakelt hulptroepen in: schoonzus Maria (Teresa Saponangelo), zwager Saverio (Toni Servillo) en hun tienerzoon – en hoofdpersoon – Fabietto (Filippo Scotti), die, met z’n drieën op Fabietto’s scootertje, haar te hulp snellen.

Sorrentino baseerde een groot deel van het verhaal op persoonlijke ervaringen uit zijn eigen tienerjeugd in Napels in de jaren 80. Het aantreden van Diego Maradona bij voetbalclub Napoli in 1984 is daarbij een cruciaal moment. Niet alleen wordt Maradona aanbeden als een godheid, hij redt – indirect – het leven van Fabietto, zoals hij dat ook bij Sorrentino zelf deed.

Een andere rode lijn zijn Fabietto’s ouders. Sorrentino schetst een bitterzoet portret van het koppel, dat elkaar als verliefde tortelduifjes toefluit maar ook worstelt met meer traditionele huwelijksproblemen. Saponangelo (die wel wat weg heeft van een jonge Frances McDormand) komt van de twee net iets beter uit de verf. Haar Maria is niet alleen een volleerd jongleur, maar ook een superieure grappenmaker.

De film zit boordevol nostalgie en kleurrijke personages, van de verpauperde barones en bovenbuurvrouw (Betty Pedrazzi) die Fabietto door een trauma heen helpt, tot de wanstaltige oudtante (Birte Berg) die hartje zomer in haar bontjas hele bollen mozzarella naar binnen werkt. En dan is er nog Daniela, de zus van Fabietto, die zich altijd in de badkamer lijkt te bevinden.

Het zijn treffende karakterschetsen, al neigt het soms ook wel erg naar karikatuur. En wat te denken van tante Patrizia, een wonderschone maar ook ernstig getroebleerde ziel (ze eindigt uiteindelijk in een inrichting), die naakt zonnebaadt op een boot vol familie. Het feit dat ze sowieso niet altijd in de gaten heeft of haar borsten nu wel of niet afdoende bedekt zijn wordt met vergoelijkend voyeurisme gebracht. Want zulke prachtexemplaren van borsten, wie kan daar nou aanstoot aan nemen? Fabietto kan in ieder geval niet anders dan er vol bewondering en met halfopen mond naar kijken.

The Hand of God  werkt het beste in de surrealistische scènes. Een man die ondersteboven aan een touw in een winkelcentrum hangt. Fabietto die op avontuur gaat met een lokale smokkelaar, om in het holst van de nacht uit te komen bij een verlaten plein, waar ook toevallig net een rijke sjeik met een beroemd model voorbijkomt. Het zijn momenten om bij weg te dromen. Tot je weer ontwaakt in de ordinaire realiteit.