Recovery Boys: (ex-)verslaafden in de wouden van West-Virginia

Amerika kampt met een drugsprobleem en een deel van de oorzaak ligt aan een gebrek aan behandelingsfaciliteiten; vrijhavens waar verslavingen kunnen worden bedwongen. Met die wetenschap start goeddoener Kevin Blankenship, wiens zoon een ex-verslaafde is, een kliniek in de wouden van West-Virginia.  De western-achtige muziek in de openingsscènes is goed gekozen: hier in de luwte gaan de getroebleerde mannen die één voor één zullen binnendruppelen niet het gevecht aan met de natuur of met elkaar, maar met zichzelf. De Bijbelse naam van deze ‘nuchter leven’-boerderij die dienstdoet als praktijk is eveneens toepasselijk: ‘Jakobsladder’. Wie droomt zal de weg naar de hemel – of naar een hemels leven - vinden.

Een van de eerste patiënten is de piepjonge Jeff, die een foto laat zien van zijn vrienden, waar hij een pijnlijke conclusie aan verbindt: ‘Of je neemt een overdosis, of je zit vast, of je bent op de vlucht.’ Hoewel de verslaafden in hun levens misschien domme keuzes hebben gemaakt, ontbreekt het ze niet aan dergelijke levenswijsheden: wie dicht bij de dood leeft leert een hoop, zoveel is duidelijk. Neem bijvoorbeeld Rush, voor wie Jakobsladder zijn 14 e kliniek is. Tijdens een patriottistische parade vanwege de viering van de Amerikaanse onafhankelijkheid in het nabijgelegen dorp schreeuwt hij bij het passeren van de ambulances dat ze zijn leven al tien keer hebben gered. Het is een bitterzoete, geestige observatie.

Documentairemaker Elaine McMillion Sheldon opereert in Recovery Boys op haar bekende werkterrein. Na Heroin(e) (2017) legt ze opnieuw haar focus op diegenen die in de Verenigde Staten de 'deplorables' worden genoemd: de stakkers. De mannen die ze in beeld brengt groeiden op in een wereld die doorspekt is met drugs- en alcoholmisbruik, en leiden derhalve een fatalistisch leven, waarin de enige uitweg een vroege dood is. Het eerste gedeelte van haar film is hosanna: hoop gloort aan de horizon nu Rush, Jeff en consorten hun levens niet langer wijden aan het spuiten van heroïne, maar aan het bewerken van land en verzorgen van vee. De terug- of zondeval – die we zien in het tweede gedeelte – is evenwel onvermijdelijk.

Zo kan je Recovery Boys zien als een tweeluik, met een yin en een yang: hoop en wanhoop vechten het naarstig met elkaar uit. Soms is het leven uitzichtloos; maar één telefoontje met moederlief doet wonderen. Net zoals antidepressiva soelaas bieden voor Rush: hierdoor hoeft hij niet naar schadelijkere middelen te grijpen. Doorwrochte behandeling werkt echter niet voor iedereen: sommige subjecten blijven gierend uit de bocht vliegen. Keer op keer. Ze belanden in de gevangenis, en staan na een kort verblijf aldaar weer op straat, tussen de duivelse verleidingen, die McMillion Sheldon vakkundig in beeld brengt: één shot van de mistroostige façades in armoedige dorpjes is voldoende om je te doen beseffen dat oplossingen niet voor het oprapen liggen.

Of zoals één van de mannen zegt: ‘Je kan pas geholpen worden als je geholpen wil worden.’ Dat het ‘sober leven’-huis Jakobsladder de beste van twee kwaden is, staat buiten kijf.