Oogappels S02: Malou Gorter over haar rol als controlefreak Merel

Oogappels lijkt mijlenver weg als Malou Gorter op beschaafde halfhoge pumps, met blote benen en in een geel jurkje aan komt lopen in de foyer van het Nationale Toneel, waar ze volop in de repetities zit voor de Leedvermaak-trilogie, een vijf uur durende voorstelling gebaseerd op de drie theaterstukken van Judith Hertzberg. In het echt is ze tengerder dan je zou verwachten van haar rol in Oogappels en haar gezicht is een stuk vriendelijker. In de door Will Koopman (Gooische vrouwen, Divorce) bedachte serie over ouders van nu en hun kinderen – deze week start het tweede seizoen – speelt Gorter Merel-‘ontspannen-zit-niet-in-mijn-vocabulaire’-Larooi. Samen met haar tweede echtgenoot Erik (Ramsey Nasr) bestiert ze een samengesteld gezin, met twee dochters (van haar) en een zoon (van hem). Merel is de vrouw 'you love to hate'. Ze heeft een ongelooflijke controledrift, vergt het uiterste van haar kinderen, wil de beste zijn in haar werk (officier van justitie) en is niet in voor wat voor geintje ook. Maar het gezin Larooi is in zekere zin het meest dynamische van de vier gezinnen waar Oogappels om draait. Waar Merel is, gebeurt iets.

Ja, dat is ze wel. En regisseur Will Koopman en Roos Ouwehand, de schrijver van de serie, houden heel erg van het personage. Roos en ik kennen elkaar al jaren en daardoor hoor ik in wat ze schrijft precies wat ze bedoelt, welke toon het moet hebben. Het grappige is trouwens dat ik ‘tegengecast’ ben, zoals dat heet. Je zou denken dat Merel gespeeld zou moeten worden door een actrice die dat harde al van zichzelf heeft. Maar eigenlijk heb ik helemaal niet de neiging om harde personages te spelen.

Nee, helemaal niet. Juist niet denk ik. Want Merel is niet alleen maar hard, haar hardheid is een pantser, er zit een hele laag onder: onzekerheid, angst. En die kon ik heel makkelijk vinden. Hoewel er geen 'background story' was, kon ik uit het script wel ongeveer opmaken wat voor type ze is. We weten bijvoorbeeld dat ze haar vader vroeg verloren heeft en dat ze alleen met haar moeder is achtergebleven. Daar had ik gelijk beelden bij. Mijn eigen vader is ook overleden toen ik nog jong was en mijn moeder heeft mij en mijn broer alleen opgevoed. Al moet ik er meteen aan toevoegen dat ze een heel andere moeder was dan die van Merel. Wat ik wel herken, is dat wanneer je één ouder hebt, je maar één voorbeeld hebt. Ik heb zelf twee kinderen en ik merk hoe belangrijk het is dat kinderen zien dat er twee kanten aan een verhaal zitten. Als ik bijvoorbeeld onenigheid heb met mijn man, dan kunnen onze kinderen zien dat geen van ons de hele waarheid is: ik niet en hij niet. Ik vind dat een belangrijke levensles die je juist van en door je ouders kunt leren.

Mijn zoon is vijftien en mijn dochter dertien. Ik kijk samen met ze naar Oogappels. We hebben pas met z’n vieren de eerste twee afleveringen van het nieuwe seizoen gekeken. Dat begon met een compilatie van seizoen 1 en ze zaten er gelijk weer helemaal in. Voor mij is het fijn om met hen te kijken, want ik zie anders alleen maar mezelf en dat valt niet altijd mee. Mijn kinderen kijken anders. Mijn dochter vindt Merel een verschrikkelijke vrouw. Mijn zoon heeft meer compassie, die zegt de hele tijd: ‘Ik vind haar ook heel zielig. Ik ben toch blij dat jij niet zo bent.’

Zij kan zich niet beheersen. Ze is wel heel slim en ze weet soms dat ze haar mond moet houden, maar ze kan het niet. Dus gaat ze altijd net iets te lang door. Dat herken ik wel. Gisteren nog, in een discussie met een kind voelde ik: nu moet ik stoppen, maar dat ik dan toch nog iets zeg. Ik kan dan later wel mijn excuses aanbieden. Dat laatste kan Merel niet. Ze kan geen sorry zeggen. Ik zie nu nog beter in hoe belangrijk het is om dat wel te kunnen. Door de serie ben ik ook bewust met een aantal dingen gestopt. Bijvoorbeeld met op Magister kijken. Dat is het leerlingvolgsysteem waarbij ouders ongeveer in real-time kunnen zien wat de prestaties van hun kinderen op school zijn. Ik heb tegen mijn zoon gezegd: wat vind je ervan als ik er mee stop, ook niet stiekem kijk, maar dat jij me op de hoogte houdt? Hij vond het een uitstekend idee. En soms zegt hij: ‘Mam, ik had een 1 gehaald, maar die heb ik weer opgehaald, nu sta ik een vier maar dat wordt weer een voldoende hoor.’ Als ik die 1 zou zien, zou ik toch schrikken en er waarschijnlijk iets van zeggen. Nu lost hij het zelf op.

Oogappels is een commentaar op het helikopter-ouderschap; de neiging die er tegenwoordig is om alles in de gaten te houden en het kind overal in alles te volgen en te controleren. Van Suzan Radler, die mijn oudste dochter in de serie speelt, hoorde ik trouwens dat tieners het omgekeerd ook gebruiken. GPS bijvoorbeeld, om te kijken waar een kind uithangt, gebruiken jongeren om te zien wanneer hun ouders thuiskomen. Zijn ze er bijna? Dan snel rommel opruimen, ramen openen, rook wegwapperen. Goed hè? Ze draaien het gewoon om. Kinderen zijn ons altijd een stap voor.

Wat ik heel grappig aan dat stel vind, is dat hij de vrouw is en ik de man ben in de relatie. Dat is een soort geheim dat er voor mij in zit. Dat vind ik ook zo leuk aan de serie: we spelen op een onnadrukkelijke manier met clichés.

O ja? Dat vond ik heel leuk met Ramses hoor! Maar het is natuurlijk allemaal gemankeerd. Dat moeten we spelen.

Een beetje een rommelige man is dat. Ik heb wel een theorie. Naarmate je ouder wordt, droog je steeds meer op en ga je ook nog eens steeds meer op je moeder lijken. Merel heeft zich aanvankelijk heel erg afgezet tegen haar moeder, daarom trouwde ze ook met Tim, een wat slordige, slappe hippie. Erik is natuurlijk meer haar league: een zakenman die zo goed heeft geboerd dat hij zijn bedrijf kon verkopen, nooit meer hoeft te werken en een soort huisman is geworden, die het leuk vindt, zo’n carrièrevrouw. Alleen: dat irriteert haar ook weer. Wat Merel vooral niet kan, is naar zichzelf kijken. Wat ik zo grappig vind, is dat ik om me heen hoor dat mannen haar echt verschrikkelijk vinden. Vrouwen kunnen haar nog wel vergeven.

Zo ver is ze nog niet ben ik bang. Ze zal nog verder vastdraaien, schijnoplossingen zoeken omdat ze niet durft aan te gaan wat er wel speelt. Ook met haar moeder, die in het vorige seizoen overleed, is ze nog niet klaar. Ze is in de rouw, maar ook dat erkent ze niet. En hoewel ze met Erik afspreekt dat ze het willen volhouden, hun best zullen doen, drijven ze steeds verder uit elkaar.  

Vooral entertainment. Maar er zitten bepaalde dingen in, die je als educatief kunt zien. In dit seizoen krijgt Merel last van de overgang. Ik vind het heel goed dat daar aandacht aan wordt besteed. Ik heb daar inmiddels zelf ook mee te maken en mijn vriendinnen om me heen ook. Er is een scène waarin Erik vraagt: ‘Misschien een beetje raar, maar wat houdt het dan in, die overgang?’ Ik denk dat heel veel mannen geen idee hebben wat er op een gegeven moment aan de hand is met hun vrouw. Jongeren zegt het nog minder. Maar omdat wij steeds ouder kinderen krijgen, is de kans groot dat je in de overgang zit terwijl je kinderen net in de puberteit komen. Dus voor kinderen is het ook belangrijk om te weten dat hun moeder soms in vier seconden van de eerste naar de vijfde versnelling kan schieten.

Wat de serie volgens mij ook doet, is duidelijk maken dat pubers gewoon heel leuk zijn. Ik vind het, vooral nu ik zelf kinderen in die leeftijd heb, echt vervelend als mensen zeggen: ‘God, zitten ze in de puberteit’ alsof het iets verschrikkelijks is. Ik vind de puberteit heel leuk: de eigenwijsheid, de ontdekkingen die aan de lopende band op ze afkomen. Het is zwaar, lastig, ook voor kinderen zelf en dat bagatelliseren vanuit volwassenheid is onnodig. Dus ook niet de hele tijd zeggen: ‘Ja, je bent zo’n puber.’ Hoe erg als iemand de hele tijd tegen mij zegt: ‘Je bent in de overgang.’ Nou! Baf! Dat wil je toch niet? Dat is verschrikkelijk. Je moet het serieus nemen, want het gevoel van een puber… Als geen ander willen pubers het goed doen, alleen er spelen ook allerlei andere emoties, dus op het moment dat je als ouder zegt: zou je dat wel doen, dan krijg je de volle laag. Je hoeft ze ook niet met fluwelen handschoenen aan te pakken, maar ze moeten wel puber mogen zijn.

Nee, maar wij ook niet hoor. Dat verzint Roos. We doen wel altijd lezingen, dat noemen ze repetities maar dat zijn lezingen waar we met elkaar en de regisseur door de tekst gaan. Daar is Roos altijd bij en ze zegt altijd tegen de jongeren: als jullie iets geen cool woord vinden, in godsnaam verander het, want het is jullie taal, niet de mijne. Ze heeft zelf kinderen van die leeftijd, dus ze weet wel iets, maar het ligt heel gevoelig. Laatst had ik zelf een ding met mijn dochter. Ik vroeg aan mijn man: kun je dat even bij de Appie halen. Ze reageerde geïrriteerd: ‘Appie? Bedoel je de Albert Heijn? Jij moet geen Appie zeggen, dat zeggen wij.’ ‘Nou sorry hoor,’ zei ik ‘maar dat is echt een woord uit mijn kindertijd. En niet alleen aan jullie voorbehouden.’

Ik vind het heel goed dat er twee gemengde stellen zijn, maar Oogappels gaat niet over cultuurverschillen, dat zou er in het geval van een heel Marokkaans gezin in gaan komen. Wat denk ik belangrijk is, is dat het in deze serie onnadrukkelijk is, zoals het veelal ook in de samenleving kan zijn, zonder dat het erover moet gaan. Dat een van de personages nu eenmaal Mohammed heet en dat je daar mee in de straat woont. En dat jouw zoon en hij bevriend zijn geraakt op de kleuterschool.

‘In het vorige seizoen zwom Merel bijna dagelijks naakt in een meertje. Die heel strenge, rechtlijnige vrouw die dan even alles loslaat. Reken maar dat ze daarmee doorgaat.

© Sanne Peper