Exclusief: op de set van The Crown S02

Prinses Margaret staat in een grote tent te kleumen met een kop hete thee in haar handen. Actrice Vanessa Kirby is prachtig klassiek à la jaren 50 gekleed en gekapt, maar haar voeten steken in de afzichtelijkste moderne UGGs die ooit de bodem van Groot-Brittannië beroerden. Het contrast tussen haar voeten en de rest van haar verschijning is grappig en geeft in een notendop weer wat hier gedurende twee middagen aan een groepje internationale journalisten wordt getoond: hier werken heel veel mensen aan een immens project waarbij alles glorieus echt moet lijken, maar dat natuurlijk niet werkelijk is. De actrice lijkt sprekend Margaret, maar haar voeten zijn Vanessa. Ze staat er wat verlaten bij, temidden van tientallen andere acteurs en technici van cast en crew van The Crown 2 tijdens de gezamenlijke lunchpauze. De warme thee en dampende piepschuimen lunchboxen met uitstekende curry zijn welkom; buiten de tent giert een februari-storm. We bevinden ons op de ‘backlot’, het buitenterrein van de uitgestrekte Elstree filmstudio’s ten noorden van Londen. Hier werden klassiekers als 2001, Star Wars en The Shining gefilmd. Nu is het hele complex langdurig verhuurd aan de Britse productiemaatschappij Left Bank die van Netflix honderd miljoen Britse ponden mag uitgeven aan de eerste twee seizoenen van wat uiteindelijk de verfilming van het hele leven van Queen Elizabeth moet worden. Als alles gaat zoals nu gepland in zes seizoenen verteld, met de uitdrukkelijke opdracht om nergens op te bezuinigen. Het geld klotst bij videostreamingsdienst Netflix tegen de plinten en het moet rollen, op zoek naar nog meer abonnees dan de honderd miljoen die er al zijn. Het is erg indrukwekkend om al dat geld te zien rollen; de schaal, schoonheid en complexiteit van de hele operatie is tamelijk adembenemend.

Het hele proces begint bij scriptschrijver Peter Morgan, die samen met producent Andy Harries een jaar of tien geleden de film The Queen maakte, ook over Elizabeth maar met Helen Mirren in de hoofdrol. The Queen was een groot succes en Morgan’s toneelstuk The Audience, over de privé-audiënties die de vorstin elke week in Buckingham Palace houdt met de inmiddels twaalf premiers die ze tijdens haar lange regeerperiode heeft zien voorbijkomen, brachten hem en Andy Harries op het idee om ook alle andere gebeurtenissen uit Elizabeth’s tamelijk bewogen privé- en publieke leven te verfilmen. Harries is er nog verbaasd over dat Netflix onmiddellijk toehapte toen hij het voorstel met ze besprak en meteen met een enorm budget aan kwam zetten en volledige artistieke vrijheid bood. ‘We kwamen echt op het juiste moment met ons idee,’ vertelt hij in een vergaderzaal in één van de gebouwen die tussen de immense studiohallen staan. ‘Net­flix wilde een serie die het bedrijf in één keer internationaal op de kaart zou zetten, want ze wilden graag wereldwijd gaan, wat inmiddels is gebeurd. En het Britse koningshuis is natuurlijk in zekere zin een soort wereldmerk. Op basis van The Queen vertrouwden ze Peter en mij meteen en nu geven we hun geld uit aan simpelweg het beste talent dat voor dat geld te koop is. Het is geweldig.’

In tegenstelling tot veel andere series, die door teams van schrijvers worden geschreven, is Peter Morgan de enige auteur van de inmiddels twintig afleveringen. Hij heeft wel een team researchers achter zich staan die de feiten checken tot alles historisch gezien klopt of kan kloppen. Tot op zekere hoogte natuurlijk, want The Crown werkt zo goed als drama omdat Morgan zijn fantasie over de gevoelens van de koningin en haar omgeving de vrije loop kan laten. De band tussen de Britse monarch en haar onderdanen en politici is dermate formeel en precair dat er weinig naar buiten komt over wat er in de koninklijke hoofden omgaat. De feiten in The Crown kloppen, maar naar de inwendige zielenroerselen van de hoofdrolspelers is het gissen en Peter Morgan blijkt heel goed in dramatisch en onderhoudend historisch giswerk. Dat de Suez-crisis plaatsvond is een feit, zoals we in aflevering één van het tweede seizoen te zien krijgen, maar wat Elizabeth precies dacht en zei toen ze premier Anthony Eden in 1956 ontving in het paleis is onbekend. ‘Juist heerlijk voor een schrijver, die stilte,’ aldus Harries. In Peter Morgan’s versie van de werkelijkheid maakt Elizabeth het Eden niet gemakkelijk tijdens de ontmoeting in het paleis.
De kamers en gangen van dat paleis spelen een voorname rol in de serie. De majesteitelijke look van het gebouw geeft, samen met de scripts, acteurs en weelderige kostuums, The Crown het laatste zetje richting geloofwaardigheid. Behalve de heel grote zalen, die gefilmd zijn in het statige en paleisachtige Lancaster House in Londen, zijn alle interieurs gebouwd en gefilmd in de grote, hangar-achtige studiohallen van Elstree. De koninklijke vertrekken zijn opgetrokken uit hout en triplex en steunen, inclusief hallen en hele trappenhuizen, op bouwsteigers. Ze zijn ingericht met echte meubels maar zelf volkomen nep doch heel mooi afgewerkt. Er staan ook nagebouwde interieurs van vliegtuigen, want er wordt flink gereisd in seizoen twee. In de ruimtes staan kleine mistmachines met ventilatoren die een heel lichte wazige mist in de vertrekken doen hangen, die op camera overal de scherpe kantjes afhaalt en onvolkomenheden maskeert. Als je het weet, zie je het ook tijdens het kijken en die truc levert dus het prettig etherische sfeertje in The Crown op. Net buiten dat beeld wemelt het van de kabels en allerlei licht- en andere technici.

Maar het eerste wat we zien als we de hal betreden waarin deze complexe verzameling nagebouwde vertrekken van Buckingham Palace verrijst, is de koningin zelve die achter een peuter aanrent. Het blijkt de dochter van Elizabeth, of eigenlijk van actrice Claire Foy. Als de journalisten in een zijkamertje zijn gedirigeerd en via een monitor kunnen meekijken als de opnames weer starten, wordt de dochter door een assistente beziggehouden terwijl moeder haar rol van Elizabeth hervat, temidden van de mist. Matt Smith, ofwel prins Philip, complimenteert de zwangere koningin, wier gelaat door krulspelden wordt omringd, met haar borsten. Een vreemde scène en Foy blijkt, meteen als de camera’s uitgaan, dan ook enorm melig maar weer uiterst serieus als ze weer aan gaan. De scène behandelt vervolgens de lelijke tenen van Elizabeth en je vraagt je af of daar ook research achter zit. Dan vergist Smith zich in zijn tekst en roept dan heel hard ‘cunt’ wat op de een of andere manier erg schokkend is. Intussen rolt rechts van ons een tennisbal langs, afkomstig van de spelende peuterdochter en zitten links van ons twee onberispelijke lakeien onbewogen te wachten op hun scène. Eentje doet een kruiswoordpuzzel.

Het filmen is zowel hectisch als langdradig; regisseur en producer Philip Martin legt uit dat er zeven dagen per week veertienurige draaidagen worden gemaakt en dat vooral de hoofdrolspelers, die zich voor twee jaar hebben vastgelegd voor hun rol, keihard werken. Ze krijgen wel meer speelruimte dan normaal tijdens tv-series; het budget van The Crown is zo groot dat de acteurs de tijd krijgen voor scènes. Inderdaad gaat die met de krulspelden en borsten een paar keer over, net zolang tot Philip goed uit zijn woorden komt. In de interviews na afloop benadrukken de acteurs dat we een fiks deel van de authenticiteit te danken hebben aan ene William Conacher, de dialoog-supervisor. Clair Foy: ‘Het script staat uiteraard vast, maar hoe je het allemaal uitspreekt qua accent is erg belangrijk en moet precies bij de tijd en bij de sociale klasse van deze mensen passen en we worden voortdurend bijgestuurd door Conacher, die er altijd bij is en roept “stop, zo zeg je dat niet!” als wij te relaxed worden.’ Vooruitblikken op dit seizoen doen beide acteurs heel vriendelijk doch beslist niet echt, maar ze benadrukken dat ze hun best doen om hun rollen waarachtig en genuanceerd te spelen, met respect voor de echte Elizabeth en Philip. Dan gaan we lunchen en even later zegt Vanessa Kirby hetzelfde over haar rol als Margaret. ‘Ze wordt vaak weggezet als kreng maar ik probeer haar te spelen als een vrouw die te weinig liefde heeft gekregen. Dat voelt beter dan haar als een bitch neer te zetten. Goed beschouwd heb ik haar domweg niet gekend, hoewel ik wel veel met mensen heb gesproken die haar kenden.’ Je best doen om de werkelijkheid te benaderen, dat hoor je eigenlijk van iedereen terug hier, van de acteurs, de ontwerpers van de interieurs en van de kleedsters die de vele honderden pakken en jurken beheren, allemaal op maat gemaakt voor de hoofdrolspelers en de ontelbare figuranten. Zo echt als mogelijk. ‘En wat de fantasie betreft, bij de dingen die we niet kunnen achterhalen en zelf dramatiseren,’ aldus producent Andy Harries, ‘proberen we fair te blijven. Niet te sensationeel. We horen via via, nooit rechtstreeks, dat dat ten paleize ook zo gevoeld schijnt te worden. En dat ze dus in elk geval kijken,’ glundert hij.