Column Sinan Can: Meryam

Al tien jaar reis ik door het Midden-Oosten en in al die jaren heb ik vele strijders, leden en sympathisanten van verschillende terroristische organisaties ontmoet en gesproken. Van IS-strijders tot taliban-commandanten, van Al Qaida-bommenleggers tot gewelddadige jihadistische milities in Libië. Steeds was ik op zoek naar de drijfveren en de achtergronden van deze extremistische groepen. Niet om er begrip of sympathie voor te krijgen, maar om het te willen snappen. En snappen doe ik het na al die jaren nog steeds niet. Het verheerlijken van geweld, het alles willen vernietigen en blind geloven dat je iets goeds doet voor de mensheid of het opperwezen, wil er bij mij niet in. Zo heb ik in de afgelopen jaren vijf Nederlandse IS-vrouwen en drie Nederlandse IS-mannen gesproken. De een wat langer dan de ander en allemaal na de val van het Kalifaat.

In het detentiekamp in Al-Hawl in Noord-Syrië sprak ik de Nederlandse Meryam uit Nieuwegein. Toen ik het kamp opliep, zag ik haar zitten op een plastic stoeltje voor het kleine gebouw op het kamp. Ze had een gele plastic tas in haar hand en haar zoontje speelde met een autootje net naast haar. Ondanks dat de kleding haar hele lichaam bedekte, zag ik dat ze hoogzwanger was. Ze vertelde over haar leven in Nederland, de reis naar Syrië en het leven in het Kalifaat. En over dit kamp en de omstandigheden.

Waar voorheen de Nederlandse IS’ers stoere verhalen hadden en foto’s met Kalasjnikovs in de aanslag en executies stuurden richting Nederland, was er nu plaats voor zielige slachtofferverhalen. Als je het gebied en IS niet zou kennen dan zou je de verhalen ook nog gaan geloven. Ik heb in al die jaren geen een IS’er ontmoet die berouw toonde, die deed aan zelfreflectie, compassie met slachtoffers had of zich schaamde. IS heeft pikzwarte pagina’s geschreven in de geschiedenis van de mensheid. Ergens hoop ik nog een ex-IS’er te ontmoeten die niet het slachtoffer uithangt, maar een keer iets van een menselijk geweten laat zien. Iemand die spijt toont, die zelfreflectie heeft en een handreiking wil doen naar slachtoffers en ook aan oprechte boetedoening wil doen.

Meer Sinan Can? Lees iedere week zijn column in de VARAgids!