Column Claudia de Breij: Aa Ef Tee Haa

A.F.Th. van der Heijden heeft een nieuwe roman geschreven. Het boek heet Stemvorken en maakt deel van zijn Tandeloze tijdcyclus. Tot zover alles prima. Beter gezegd: nog niks te lachen. Achthonderdachtentachtig pagina’s pure brille moeten het zijn, recensenten buitelen over elkaar om het literaire meesterschap te prijzen dat in goddelijke metaforen van de bladzijden dampt, interviewers likkebaardden rond De Schrijver om te horen hoe het nu toch allemaal weer tot stand was gekomen. Neem de titel nou, wat kon A.F.Th. daarover vertellen?

‘Een jaar of vijftig geleden’, verhaalt Van der Heijden in de Volkskrant aan Onno Blom, ‘in mijn studententijd in Nijmegen, zat een vriend, een vrij lompe jongen, met zijn kersverse vriendinnetje te filosoferen over seks. Hij zei: “Twee mannen, daar kan ik me nog wel iets bij voorstellen. Maar twee vrouwen… twee van die zuignappen, die naar elkaar happen.” Die onthutsend banale opmerking ben ik nooit vergeten. In mijn hoofd klonk een welluidender beeld op; dat van twee vrouwen als in elkaar hakende stemvorken. Zwanet
(een van de twee hoofdpersonen, CdB) heeft het over hun zingende benen…’

Nadat ik me de tranen uit de ogen had gewist en mijn geliefde me voor de schrik nog wat ochtendchampagne bijschonk las ik dat A.F.Th. de bui al had zien hangen (hij had zich waarschijnlijk niet gerealiseerd dat het een onbedaarlijke lachbui zou zijn) wanneer Blom vraagt: ‘Was je er huiverig voor om af te dalen in een vrouwenziel?’ (Heerlijke vraag ook weer. ‘Afdalen in een vrouwenziel.’ Doodeng natuurlijk! God weet wat daar allemaal in zit, er is nog nooit iemand geweest! Misschien bestaat de vrouwenziel wel niet eens, of is hij nog lastiger te vinden dan de clitoris!)

Van der Heijden antwoordt:
‘Helemaal niet. Maar ik ben wel bewust van de tijden waarin we leven. De identiteitspolitie staat permanent op scherp. Ze zullen wel roepen: geslachtelijke toe-eigening! Wie ben jij, Van der Heijden, dat je je 888 bladzijden mag inleven in een vrouw en wel even gaat bepalen hoe hun seksualiteit werkt?’

Aa-ef-tee-haatje, Aaf-ef-tee-haatje, Aa-ef-tee-haatje
Toch.

Dacht je dat werkelijk? Dat we boos zouden worden? Toegegeven, ik zag ze wel. De reacties in precies de trant die je voorspelde, ook met de mededeling dat alleen lesbische vrouwen over seks tussen twee vrouwen zouden mogen schrijven. Persoonlijk ben ik het daar helemaal niet mee eens. Iedereen mag overal over schrijven. Heteromannen over lesbische vrouwen, zwarte vrouwen over witte mannen én andersom. Maar als je beweert dat je je inleeft, doe dat dan ook. Anders ben je namelijk een beetje belachelijk, en daar doe je geen 888 pagina’s je best voor, dunkt me.

Alsof ik schrijf over een man en een vrouw die tot een orgasme een vrouw die tot een orgasme komen door hun knieschijven tegen elkaar aan te wrijven en me dan door een recensent laat onder kwijlen omdat ik me zo geweldig heb ingeleefd in de heteroliefde. Zou je dan ook niet denken: De Breij, had het héél even nagevraagd voor je dit opschreef? Had heel even de werkelijkheid gecheckt voor je je eigen ‘welluidender beeld’ ging uitwerken? Enfin. We hebben wel gelachen, en heerlijke terminologie aan ons erotisch vocabulaire toegevoegd, dankzij A.F.Th. Zonder Stemvorken hadden we elkaar nooit schalks kunnen vragen: ‘Zo pop, waar gaat dat naartoe met die zingende benen?’