Castricum --> Den Haag

De Hofbar wilde de kloof dichten tussen politiek en burgers. Is dat een beetje gelukt, Rutger Castricum?

Bij de start van een nieuwe serie De Hof-bar zien we van een toenadering tussen burger en bestuur nog weinig terug. Na de toeslagenaffaire, de rel over functie-elders van Pieter Omtzigt en een voortslepende formatie waardoor we al bijna een halfjaar met een demissionair kabinet zitten, lijken politici en het electoraat verder van elkaar vervreemd dan ooit. Rutger Castricum gelooft desondanks dat zijn programma geregeld in zijn opzet slaagt. Castricum: ‘Het dichten van de kloof moet niet de doelstelling zijn van een journalistiek programma. Het doel moet zijn om zaken bloot te leggen. Door opmerkelijke kwesties te tonen hoop ik dat die kloof minder wordt, want wie is er nou bij gebaat om die in stand te houden?’

Voor de coronacrisis kwam De Hofbar uit de Haagsche Kluis, een vermaard café aan het Plein, recht tegenover de hoofdingang van de Tweede Kamer. Politici konden na een debat zo doorlopen naar de bar van Castricum, maar bewindslieden legden de uitnodiging meestal naast zich neer uit angst voor een verhitte discussie met de boze burger. Een ijzeren wet van voorlichters is dat een politicus het altijd aflegt tegen een emotioneel betrokkene. Minister Hugo de Jonge was een dappere uitzondering. Hij durfde een confrontatie met mensen die botsten op de bureaucratie in de zorg wel aan, maar dat bleek toch een lastige exercitie. ‘De Jonge kreeg zoveel concrete ellende over zich heen dat hij nauwelijks staande bleef. Hijzelf kon er nog wel redelijk mee overweg, maar zijn voorlichter liep te briesen: veel te veel details was de kritiek. Ja, dat geeft natuurlijk een pijnlijk beeld en daar zit geen bewindspersoon op te wachten.’

Om het vertrouwen te winnen deed Castricum nog persoonlijk een rondje langs ministers en staatssecretarissen om te benadrukken dat ze echt, met de hand op het hart, de ruimte zouden krijgen hun eigen verhaal te vertellen.

Dat diplomatiek geneuzel voelde niet bepaald als een tweede jas. Ik heb met mijn irritante, brutale vraagjes natuurlijk jarenlang mijn best gedaan om ze juist niet bij mij aan tafel te krijgen,’ zegt hij terwijl zijn typische hoge lachje door de ruimte schalt. ‘Dat was een weeffoutje in dit programma.’ Sinds vorig seizoen zoekt Castricum zijn gasten op en wat hem betreft blijft zijn bar nog even gesloten. ‘Het is goed voor het programma en ik vind het eigenlijk wel fijn omdat ik de problemen van mensen beter begrijp en in beeld kan brengen door ze op te zoeken. Politici overval ik weer met een camera zodat ik een reactie kan afdwingen. Net als vroeger sta ik weer te wachten tot de ministerraad klaar is. We vragen vooraf netjes of ze willen reageren, maar als ze met een kutsmoes komen is er nog altijd mijn cameraman uit de tijd van PowNews die precies weet hoe hij ze moet blokkeren.’

Uitzendingen van De Hofbar over de jeugdzorg, biomassacentrales, windmolenparken en het giftige Chroom-6 hadden veel impact. De confronterende aanpak van Castricum leidde tot veel reacties uit het land en vertwijfeld reagerende bestuurders. Zo kreeg staatssecretaris Barbara Visser van Defensie over Chroom-6 niet meer dan vier ingestudeerde zinnetjes over haar trillende onderlip. Mensen die gedwongen van het gas af moesten kregen van minister Kajsa Ollongren te horen dat dat een misverstand was: ‘we dwingen niemand, we sluiten het alleen niet meer aan’.

Lees verder in VARAgids 36 vanaf bladzijde 18.