Burning Sands: de zwarte kant van ontgroening

 

De ontgroeningsweek wordt niet voor niets ‘Hell Week’ genoemd. De ouderejaars proberen de feuten te breken – kijken wie er sterk genoeg in z’n schoenen staat en ‘dispuutwaardig’ genoeg is. Ze worden aangesproken met nummers, moeten rare rituelen ondergaan, en worden verbaal en fysiek vernederd en – zo blijkt – mishandeld. Ontgroenen mag dan op veel campussen inmiddels verboden zijn, het ondergronds ervan gaan heeft de uitwassen niet teruggedrongen.

Het speelfilmdebuut van Gerald McMurray ging dit jaar op het filmfestival van Sundance in première en wordt door nu Netflix uitgezonden. De titel verwijst naar de frase ‘crossing the burning sands’, waarmee het met een zwaar obstakel bereiken van een doel wordt bedoelt. Het gegeven van studentendisputen is niet nieuw in films, de Afro-Amerikaanse setting is dat zeker wel. McMurray, die mede het scenario schreef, weet waar hij het over heeft. Hij was zelf lid van een dispuut op Howard, een van oudsher zwarte universiteit. Hij weet dus wat ontgroeningen inhouden en waarom jongemannen dit toch ondergaan.

Hoofdrolspeler in de film is Zurich, die samen met vijf anderen dolgraag een ‘Lambta’ wil worden. Het waarom hiervan? Er bij willen horen. Respect afdwingen. Behoren tot een groep waar je de rest van je carrière wat aan hebt. Of, zoals Zurich, iets behalen wat je vader niet lukte. McMurray brengt de wil en de twijfel van de jongemannen in de vijf dagen dat we ze volgen mooi in beeld, maar wil duidelijk méér. En dus horen we constant quotes van de zwarte abolitionist Frederick Douglass (degene waarvan Trump onlangs zei dat ‘hij een geweldige klus heeft verricht en meer en meer waardering krijgt’). Het zou de film thematisch naar een hoger niveau moeten tillen, maar die op zich bewonderenswaardige aanpak voelt soms wat geforceerd aan.

McMurray lijkt een directe link te suggereren tussen ontgroening en slavernij, maar echt overtuigen doet hij hierin niet. Bovendien blijven enkele relaties in de film wel erg oppervlakkig, zoals die tussen Zurich en zijn vader. En wat ziet de geschiedenisdocente toch in Zurich, die zich klassikaal nogal lethargisch gedraagt? Sterker is de film in het belichten van de zwarte dispuutscultuur, en het tonen van de curieuze machtspelletjes waaraan de jongemannen zich vrijwillig onderwerpen.