13 Reasons Why S03E01: de rek is eruit

Onlangs werd bekend dat Netflix, na advies te hebben ingewonnen bij experts, de groteske zelfmoordscène van Hannah (Katherine Langford) uit het eerste seizoen van 13 Reasons Why heeft geschrapt. Het is een merkwaardige vorm van zelfcensuur, die je als 'too little, too late' zou kunnen betitelen. Want waarom nu? Miljoenen abonnees hebben het immers al aanschouwd… Het was al evident dat jonge kijkers gevoelig zijn voor dit soort taferelen, maar Hannah’s zelfmoord vormde eveneens de kern en het dramatisch dieptepunt van het verhaal. Zie ook de titel: dertien redenen waarom (ze zelfmoord pleegde).

Het is flauw om te zeggen dat je nu moeilijker kan vaststellen waar de reeks precies om draait, omdat Netflix zo prompt sleutelmomenten bij het grofvuil kan zetten. Niettemin is dat wel waar: het eerste seizoen werd destijds door critici op zijn merites beoordeeld, en kunst zomaar veranderen is kwalijk.

Er is niettemin sinds het eerste seizoen een hoop veranderd, qua tact en nuance. En ook bij aanvang van het derde seizoen wordt de kijker getrakteerd op een uitgebreide disclaimer, waarin de cast toelicht dat er akelige dingen gebeuren in de serie, en aangeeft waar je eventueel hulp dient te zoeken.

Tegelijkertijd zijn het uitgerekend die akeligheden die je graag wil zien; is dat niet de grote paradox des levens? Dingen zien waarvan je hoopt dat je ze niet zullen overkomen? Sowieso zijn de disclaimers volstrekt ironisch: veel kids gaan toch júist een serie zien waarin zaken die als ‘problematisch’ worden bestempeld de revue passeren?

Enfin, waar het eerste seizoen draaide om de dertien tapes (Hannah’s beweegreden) en het tweede seizoen om polaroids (en de ontmaskering van Bryce als serieverkrachter), heeft showrunner Brian Yorkey nu weer iets geheimzinnigs bedacht. We keren terug naar de adolescenten, zo’n acht maanden nadat Tylers (Devin Druid) moordlustige plannen werden verijdeld door Clay (Dylan Minnette) en Tony (Christian Navarro). Want Yorkeys handelsmerk is de flashback: vanuit het heden terugblikken naar misère eerder in het schooljaar. En dan elke aflevering de kijker een beetje informatie toegooien, zodat je aan de buis gekluisterd blijft.

De verteller is ditmaal nieuweling Ani (Grace Saif). Door haar ogen zien we hoe Bryce vermist is geraakt, en hoe Clay als verdachte wordt gearresteerd. Het zal Tony – en de overgrote meerderheid van het kijkerspubliek waarschijnlijk eveneens – een worst wezen wat er met de psychopaat is gebeurd. Is hij vermoord? Who cares. Niettemin wordt de plot wel die kant op gestuwd, en moet Clay aan de moeder van Bryce op het politiebureau uitleggen dat hij haar zoon niet heeft gezien, en dat hij het vorig seizoen echt niet zo meende toen hij uitschreeuwde dat hij Bryce zou gaan vermoorden.

Dus is het aan Ani om langzaam maar zeker te laten doorsijpelen hoe het allemaal zo ver is gekomen; in acht maanden tijd. De hele aanpak oogt als een herhaling van zetten. Het tweede seizoen beklijfde minder dan het eerste, maar had nog enig bestaansrecht – omdat de casting zo goed is; omdat je verknocht raakt aan personages als Jessica (Alisha Boe). Maar de rek is eruit. Wie wil nog dertien uur blijven kijken, om de ware toedracht van het derde seizoen onder ogen te komen? Boven alles is 13 Reasons Why zonder diegene waar het ooit mee begon, Hannah, verworden tot een schip zonder kapitein.