Hoe het is om genderneutrale voornaamwoorden te gebruiken

THORNE

Je ontmoet iemand voor het eerst, hoe stel je je dan voor?

Ik stel me voor als Thorn. Ik identificeer mezelf als non-binair en voel me dus niet een vrouw of een man. Ik gebruik de pronoun ‘die.’

Moet je anderen hierin ook verbeteren?

Meestal wel. Maar ik vind dat ik het nog wel vaker mag doen. Soms vind ik het best wel lastig als iemand ‘zij’ zegt, dan ga je dus ruimte innemen van ‘oh sorry, ik wil eigenlijk aangesproken worden met...’ Ik ben gewoon mezelf. Je kan zeggen tegen iemand: ‘ik zou het waarderen als je mij op deze manier aanspreekt.’ Het is natuurlijk ook fijner als iemand het aan jou vraagt ‘hoe wil je aangesproken worden?’

Hoe ga je hiermee om?

Ik vind dat ik op elk moment wanneer iemand mij ‘zij,’ ‘haar’ of ‘vrouw’ noemt, dat ik daar iets van zou moeten zeggen. Iedereen mag zich echt wel een keer verspreken maar verbeter je gewoon. En probeer het de volgende keer beter te doen. Zolang de intentie maar goed is.

Wat kan iemand die cisgender is doen om de community gerespecteerd te laten voelen?

Ten eerste dus vragen. Ik vind dat het best wel algemeen mag zijn in ons taalgebruik om iemand te vragen hoe die persoon graag aangesproken wordt. Dus ook als je denkt dat iemand cis is kun je ook vragen wat vind je prettig. Je kan het niet aan iemand zien. Het is niet zo dat alle non-binaire personen er androgyn uitzien. Als je het een keer verkeerd zegt, maak daar dan niet een heel ding van. Het is dan moeilijker voor de persoon in kwestie om je daar op te wijzen.

Is er een vooruitgang is het gebruik van die/hen/hun?

Ik ben erg actief in de queer community en daar merk ik wel een vooruitgang. Maar daarbuiten is het nog wel lastig. Ik vind het vooral belangrijk dat de mensen die dicht bij mij staan wel ‘die’ gebruiken. Want als je mij echt wilt kennen, en de echte ik wil zien, erken me dan ook. En daar horen mijn voornaamwoorden bij.

Wat betekenen genderneutrale voornaamwoorden, in dit geval ‘die’ voor jou?

Het is heel fijn om woorden te vinden die echt bij je passen. Als er geen woorden zijn voor hoe jij je voelt of wie jij bent dan geeft dat onderliggend het gevoel dat jij er niet mag zijn. Dat daar woorden voor zijn geeft een stukje zichtbaarheid en erkenning. Het voelt heel goed.

NANOAH

Hoe stel jij je voor?

Ik stel me voor met mijn voornaam. Zelf krijg ik al snel de vraag hoe ik aangesproken wil worden. Ik zeg dan dat ik alles wel prima vind. Hen, hun, die maar ook zij. Hij en hem vind ik niet fijn.

Verbeter je ze ook wanneer dat gebeurt?

Wanneer mensen me aanspreken met ‘hij’ verbeter ik ze niet. Ze schrikken al als ze dan mijn stem horen en corrigeren zichzelf al. Dan voelen ze zich schuldig. Het voornaamwoord hen vinden mensen toch wel lastig. Binnenin de lhbtq+ community proberen ze het tenminste.

Wat kan iemand die cisgender is doen of juist niet doen om jou en of de community gerespecteerd te laten voelen?

Ik vind het respectvol als je vraagt hoe iemand aangesproken wil worden. Wanneer iemand met hen of hun aangesproken wil worden, zeg dan niet dat dat te moeilijk is. Maar doe gewoon je best. Sommigen vinden het lastig om ‘hen’ te gebruiken. Een meervoud is ineens een individu. Maar als we het ook niet proberen wordt het nooit makkelijker.

Is er een vooruitgang in het gebruik van dit voornaamwoord?

Ik woon in Drenthe en daar is het nog heel ouderwets. Mensen hebben geen idee dat ‘hen’ gebruikt kan worden voor een individu. Als het niet een man of vrouw is dan is het een ‘het.’

Wat betekent ‘hen’ voor jou?
Zij en hij zijn twee hele duidelijke hokjes. Door het gebruiken van ‘hen’ lijkt het hokjesdenken een beetje losgelaten te worden. Dat vind ik zelf heel prettig. Hen is ook wel een hokje, maar dan een brede waarin iedereen zich kan identificeren. Het is een verbreding van wat we al kennen en dat voelt goed. Alsof je vrijgelaten wordt.

SKY

Hoe beschrijf je jezelf?

Ik ben trans en non-binair. Ik gebruik hen als voornaamwoord.

Moet je anderen hierin ook verbeteren?

Ik ben sinds kort mijn partner aan het verbeteren. Voor en tijdens mijn transitie had ik voornamelijk het gevoel dat ik een keuze moest maken tussen twee binaire genders. In het verloop van mijn transitie voelde ik alsnog een sterk ongemakkelijk gevoel alsof het niet passend was. Door daarover te communiceren met mijn partner kwam ik op het punt om het voornaamwoord ‘hen’ gebruiken. Hierin word ik gesteund.

Hoe ga je hiermee om?

Ik geef dan aan dat ik het niet fijn vind om aangesproken te worden in en met de binaire gender categorieën. Dat is voor mij al een goede eerste stap.

Wat kan iemand die cisgender is doen of juist niet doen om jou?

In onze cultuur wordt er nog vooral gedacht in termen van man of vrouw, een specifieke tweedeling. Dit kan non-binaire personen het gevoel geven dat zij niet erkend worden. Wat mij er vaak van weerhoudt om iemand anders te verbeteren is dat ik de ander zich niet ongemakkelijk wil laten voelen. Misschien omdat diegene het spannend vindt om mogelijk iets verkeerds te zeggen of zelfs een bepaalde druk voelt. Maar het zou heel fijn zijn als er meer rekening wordt gehouden met voornaamwoorden.

Wat betekent ‘hen’ voor jou?

Hen betekent voor mij een weg naar een eerlijkere, genderneutrale wereld. Hen zorgt er voor mij voor dat ik geen onderliggende druk meer ervaar om te voldoen aan één of beide van de binaire rolmodellen.