Het consumentenplatform van BNNVARA.
Kassa’s Boodschappenmandje 2023
Het Kassa Boodschappenmandje is een steekproef waarbij in 6 supermarkten wordt gezocht naar de goedkoopste variant van 27 alledaagse producten zoals sinaasappels, thee, aardappelen en wasmiddel. De laatste peiling was in september 2022. Vanwege de enorme stijging van de voedselprijzen, wilden we wat eerder dan gebruikelijk kijken wat het boodschappenmandje zou doen.
Dat viel niet mee. Gemiddeld zijn de prijzen in Kassa’s boodschappenmandje met 13,21% gestegen.
Dat is veel in een half jaar. Het betekent dat zelfs de goedkoopste producten fors duurder zijn geworden, en dat is een zware tegenvaller voor de mensen die grote moeite hebben om rond te komen – niet alleen mensen met een uitkering of gepensioneerden maar steeds vaker ook werkenden met een laag inkomen.
Oorzaak
De oorzaak van de prijsstijgingen ligt voor een groot deel bij de oorlog in Oekraïne en de enorme stijging van de energieprijzen die daarop volgde. Die gestegen kosten worden doorberekend door elke partij in de voedselketen, van boer, tussenhandel naar supermarkt. En aan het einde van die keten betaalt de consument de prijs.
Wie profiteert ervan?
De vraag die Kassa stelt is of die doorberekening van de kosten eerlijk is gebeurd. Tweede vraag is of er partijen buitenproportioneel aan hebben verdiend.
Supermarkten blijken te hebben ingeleverd, en hun winstmarges zijn gemiddeld met één procent gedaald. Dit cijfer is een beargumenteerde schatting, zegt econoom en retaildeskundige Laurens Sloot, omdat het niet te controleren is aan de hand van de jaarcijfers van de zes supermarkten die Kassa heeft onderzocht. Want alleen Jumbo en Plus publiceren Nederlandse cijfers. Albert Heijn, Aldi en Lidl leveren alleen de cijfers van hun moederconcern waar Nederland niet apart in is opgenomen, terwijl Dirk überhaupt geen cijfers publiceert.
Melkveehouders
Kijken we naar producenten van voedsel, dan zien we dat in Nederland vooral de melkveehouders het heel goed hebben gedaan. De prijs die zij voor melk kregen, steeg met bijna 50 procent tot 58,69 euro per 100 kilogram geleverde melk. Het is een feit dat het boerenbestaan vol onzekerheden zit, maar juist in het jaar dat de meeste mensen er fors op achteruit zijn gegaan, deden de boeren het goed.
Ook de groothandel in zuivel, FrieslandCampina, deed het heel goed. Het concern maakte in 2022 een omzet van € 14,1 miljard, een stijging van 22,4%. De nettowinst steeg met bijna 70% naar € 292 miljoen. Deze winstcijfers zijn niet per se in Nederland gehaald, FrieslandCampina stelt in een reactie dat het concern in Nederland slecht heeft gedraaid in de consumentenmarkt. En dat ze de gestegen prijzen waar ze tegenaan liep niet geheel doorberekend hebben aan de klant.
Maar de echte grootverdiener is...
De overheid! Wat iedereen altijd vergeet, is de rol van de overheid. De overheid heeft ongemerkt miljarden ‘verdiend’ aan de crisis via de extra opbrengsten van btw en gas. Btw zit op goederen en diensten. Er zijn verschillende tarieven en op voedsel zit 9% btw, en op alcohol zit bijvoorbeeld weer 21%. Bij elke prijsverhoging stijgen deze btw-opbrengsten, en in 2022 wel heel veel. De totale btw-opbrengsten in 2022 waren toen 72,7 miljard. Dat was 5,2 miljard meer dan begroot.
Hetzelfde gebeurt er met de opbrengsten uit de verkoop van aardgas. Deze aardgasbaten namen in 2022 toe met geraamd 11,4 miljard. Dat betekent dat de overheid 16,6 miljard extra heeft ‘verdiend’ aan producten waar de consument juist extra voor moet uitgeven. Dit zijn de zogenaamde meevallers.
Je zou zeggen, geef die meevallers terug aan het volk dat ze grotendeels betaald heeft. Die stemmen gaan op en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, dat de collectieve belangen van de Nederlandse supermarktbranche behartigt, stelde in de uitzending van Kassa in september 2022 dat de btw op voedsel omlaag moet. Anderen vinden dat de btw op basisproducten helemaal naar nul moet, denk daarbij aan brood, meel, groente, fruit, kaas, aardappelen, eieren en granen. In Spanje is dat al ingevoerd om de hoge prijzen van voedsel te matigen.
Armoede
Ondertussen neemt als gevolg van de hoge prijzen de armoede in Nederland toe. Je leeft in armoede als je onder de zogenaamde armoedegrens verdient. In 2023 ligt deze armoedegrens voor een alleenstaande op 1508 euro en volgend jaar stijgt die grens naar 1573 euro. Voor stellen en gezinnen met kinderen gelden hogere bedragen. Heb je minder te besteden, dan leef je dus officieel in armoede.
De groep armen in Nederland wordt steeds groter, en op dit moment leeft 4,7 % van de bevolking in armoede. Dat zijn er rond de 815.000 mensen. Volgens het Centraal Planbureau zal dat in 2024 stijgen tot 5,8% van bevolking oftewel 995.000 mensen. Dit is eigenlijk te gek voor woorden voor een zo rijk land als Nederland. Hier moet wat mee gebeuren.
Een tijdelijke btw-verlaging zou één van de steunmaatregelen kunnen zijn waarvan er sinds 2022 vele zijn ingevoerd. Bekende steunmaatregelen zijn de energietoeslag, energieprijsplafond, verhoging zorgtoeslag, verhoging kindgebonden budget, inkomensafhankelijke huurverlaging, en de verlaging van de brandstofaccijns met 17 cent. Deze maatregelen zijn tijdelijk en de accijnsverlaging eindigt al deze zomer.
De opbrengsten BTW op voedsel waren in 2022 5,8 miljard. Als je de complete BTW op voedsel tijdelijk terugbrengt naar nul, dan heb je gelijk een berg geld om de armoede te bestrijden.
Reacties van de supermarkten
De reacties van de supermarkten lees je hieronder:
Volledige boodschappenlijstjes
Benieuwd naar de volledige boodschappenlijstjes per supermarkt? Die vind je hieronder!
Spelregels Kassa's Boodschappenlijstje
De supermarkten reageren, uiteraard, verontwaardigd over de manier waarop wij ons Boodschappenmandje vullen. Gelukkig hebben wij onze spelregels kristalhelder opgeschreven. Benieuwd naar deze regels? Zoek dan niet verder!
Thema's:
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (37)
Als je een onderzoek doet naar de supermarkt doe dat dan bij alle supermarkten want ik mis de boni spar en ga zo maar door
Waarom is de boni niet mee genomen in het supermarkt onderzoek en de coop en zo dit onderzoek is dus niet compleet dus doe je huiswerk maar weer over vind ik
Altijd naar dezelfde supermarkt en soms laat ik de boodschappen bezorgen. Ik ga niet van de ene naar de andere winkel rijden. Hier hebben we ook Hoogvliet deze supermarkt mis ik in de test. De commercial van Aldi vind ik knetterirritant, als die komt zet ik het geluid 🔕 uit
Op die lijsten is opvalend VEEL junk en snoep, maar helemaal geen groenten (vers of diepvries) !
Deze test is totaal niet objectief. Zojuist van 40 producten de prijs vergeleken(Aldi/Jumbo/AH), wat bleek. Aldi gewoon het goedkoopste!! Jumbo 5 euro duurder AH 4 euro duurder. Ligt er maar net aan wat jij koopt!
Welke 40 producten u heeft vergeleken kan zo niemand beoordelen natuurlijk.
@jannyboe: klopt, terechte opmerking. Helaas kan ik maar een aantal letters kwijt in deze reactieschermp en ondersteund kassa geen afbeeldingen of excelindeling. Ik zou zeggen, pak je eigen producten even die wekelijks haalt en test het zelf uit.
Hallo Jason, ik denk dat wij sowieso niet passen in een doorsnee boodschappenlijstje dat de VARA hanteert. Deels uit overtuiging, deels noodgedwongen door problemen met de gezondheid maken we keuzes die moeilijk te vergelijken zijn. We hebben maar één biologische slager in de uitgestrekte regio bijvoorbeeld ;) En weinig plekken waar we echt al onze groente biologische kunnen kopen. Kost wel wat maar met een sober leven is het ook wel weer te doen. Dat neemt niet weg dat we het thema van KASSA wel heel interessant vinden. En het ene lijstje is het andere niet zoals je aangeeft.
ALDI heeft de verpakte kaasplakken in de aanbieding. 2 pakjes van 200 gram per pakje voor maar 5 euro. Normaal kost een pakje van 400 gram € 4.89 De reclame is dus 11 cent duurder. ,,Natuurlijk wel" Tijdens de reclameweek worden de pakjes van 400 gram uit de schappen gehouden. Op deze manier worden de klanten ook met andere artikelen genept. Ik beschouw dit gewoon als diefstal.
Voor mij geen verrassing....Jumbo en Albert Heijn weer haantje "de duurste"....
Ik gun het ze wel, maar de eigenaars van Lidl en de Aldi zijn de rijkste mensen van Duitsland. Ik vraag me af of het inleveren bij het verhogen van de prijzen door de de bedrijven wel plaats vindt. In ieder geval zijn de aandeelhouders van Ahold er niet slechter van geworden.
Jumbo is ontzettend duur geworden. prijzen stijgen dagelijks 1, 2 of 3 centen
melk: April 2022 79ct 1 liter Magere melk (AH, Dirk, Lidl) Maart 2023 115ct voor dezelfde melk (114ct bij Dirk). Yoghurt, brood eveneens zoveel gestegen. Groenten en fruit: ONBETAALBAAR. Ik eet nu de 25ct overgebleven groenten van Lidl, de 50ct vlees en vis van Lidl, en de 'verspil me niet' zakjes van AH. Dat armoede beleid van Minister Schouten komt gewoon bij veel mensen niet terecht.
Mabelle, kan niet direct op je reageren (en je per ongeluk een 1 gegeven): het gaat er wel om wat IK wil kopen, hoor. De andere bollen, ook per 10, zijn veel droger. Dat is dus een bewuste keus die ik maak. Neemt niet weg dat "mijn" bollen dus aanzienlijk in prijs verhoogd zijn.
Opvallend: bij Lidl kopen jullie Calve pindakaas en bij Dirk kopen jullie een B-brand (letterlijk halve prijs van Calve). Ik kan deze uitslag dan ook niet serieus nemen.
en de eigen merk pindakaas van Lidl (zonder toevoegingen) is redelijk vaak reclame (super grote pot voor 1,99) en is ook nog lekkerder dan de Calvé pindakaas
Lees niets over brood, toch dagelijks terugkerende hap. Aan het begin van de oorlog mijn PLUS Korenlander witte bolletjes €1,29, verhoging na verhoging in de tussentijd de laatste stand €2,79. Boter, margarine, kortom, noem maar op: onbetaalbaar. En 19% voor flesje wijn? Nog nooit gezien. "Gewoon" 21%. Zoals iemand hier al stelde: geen BTW over groente, fruit, aardappelen en BTW verhogen voor alle knabbels en frisdranken, die bomvol suikers en zouten zitten. De knabbels dan. Ik zit niet aan een minimum inkomen maar het gaat er nu verdacht veel op lijken.
Plus heeft ook witte bollen voor 1,79, 10 stuks. Je kiest er zelf voor om van die dure broodjes te kopen. Die van jou zijn nu in de aanbieding, 6 bollen voor 1,49. 10 pakken in de vriezer kun je voorlopig vooruit. Bezuinigen betekent slimmer inkopen.
Afgezien van mijn twijfels over dit onderzoek, ik kom n.l. wekelijks in zowel de Jumbo, Lidl, Nettorama en de Aldi en verbaas me steeds, dat er in de Jumbo nog mensen zijn die daar hun boodschappen doen, hoewel de Aldi nu ook wel behoorlijk aan de prijs is. Nettorama zit dacht ik op het prijsniveau van Dirk, is echter niet landelijk. Ik wil echter de aandacht vestigen op het het feit, dat de lagere inkomens relatief en procentueel het meest betalen aan de BTW en andere indirecte belastingen. Ik me vraag me af of dit opweegt tegen de mindere inkomstenbelasting.
Ik zou voorstellen om de btw op gezonde voeding te schrappen en de rest, dus ook cola, chips, snoep, etc. belasten met het hoge btw tarief van 21%. En laat de boeren alsjeblieft iets verdienen aan de melk, laat de agrireuzen en supermarkten maar wat inleveren op hun winsten.
Mijns inziens is deze test niet helemaal eerlijk. De winnaar is nl. geen landelijke supermarkt. In Oost-Brabant en Limburg is geen enkele Dirk van den Broek supermarkt. De overige 5 zijn wel in heel Nederland te vinden. In mijn ogen is Lidl de winnaar en Plus nr 2.
Kort gezegd. De armoede stijgt, de burgers moeten meer betalen voor alles en de overheid vult zijn zakken.
U schrijft: "De supermarkten reageren, uiteraard, verontwaardigd over de manier waarop wij ons Boodschappenmandje vullen. Gelukkig hebben wij onze spelregels kristalhelder opgeschreven." De reacties lezende en spiegelend aan uw 'regels' heb ik sterk de indruk dat de regels beter geüpdatet kunnen worden. U bent er aardig in geslaagd appels en peren te vergelijken namelijk.
Dat doet de VARA ook niet. Er staan wel appels op het boodschappenlijstje maar geen peren. Lastig vergelijken dus ; Maar het lijstje is toch een aardige doorsnee van wat een consument gemiddeld koopt?
@ JannyBoe Met appels en peren vergelijken bedoelt John producten vergelijken die niet te vergelijken zijn. Dat slaat vooral op de kwaliteit. Waar de ene winkel alleen producten verkoopt met topkwaliteit, wordt dat vergeleken met de goedkoopst beschikbare variant in een andere winkel, dus met een veel slechtere kwaliteit.
Hallo Hajon, het gaat toch om het product zelf? Koop je wc papier van een A-merk of van een huismerk? Het blijft wc papier. Dat een goedkoopst beschikbare variant van een product 'dus een veel slechtere kwaliteit' zou hebben blijkt niet uit onderzoeken. Uit testen blijkt dat de kwaliteit gemiddeld minstens net zo goed is. Maar het prijsverschil is zo groot dat het een prima weg is om beter met je budget uit te komen.
Eens. Calve pindakaas bij Lidl en dan PCD pindakaas bij Dirk. Heldere regels? Nee, maar wel helder dat dit niet deugd!
Uw voorbeeld: ik ben gestopt met een bepaald merk goedkoop WC-papier omdat je er te gemakkelijk met je vingers doorheen ging. Ik ben het met u eens dat een huismerk (bijv. Aldi) meestal net zo goed is als een A-merk. Maar vraagt u zich nooit af waarom ze bij bijvoorbeeld de AH of Jumbo 3 of meer varianten hebben van hetzelfde product? En denkt u dat deze dan alle 3 dezelfde kwaliteit hebben?
Hallo Hajon, ik denk dat het voor een heel flink deel om marketing gaat. Een merk promoten. En dat kost geld natuurlijk. Dat zegt op zich niks over de kwaliteit. Het B-merk ECO wc papier van de Lidl bevalt retegoed ;) Waarom nog naar bijvoorbeeld Page grijpen waar je veel meer voor betaalt? Het is persoonlijk natuurlijk maar in ons huishouden hebben we meestal vrede met de 'keuze' uit slechts 1 product bij de discounter. Bevalt goed, smaakt goed en geen klachten over kwaliteit.
Goedemorgen , in ierdere fatsoenlijke stad is een combinatie te vinden van de betrokken grootgrutters , als we en dan ook beginnen met gezamenlijk inkopen te gaan doen bij een van de grootgrutters en hun duidelijk laten weten Wij kopen bij u onder deze voorwaarden …….. en laten de overige grootgrutters links liggen , moet je eens kijken als dat landelijk wordt uitgerold , de macht van het grote getal ! Dat kan bij benzinestations , bij stroomleveranciers , bij kabelaanbieders , bij ziektekostenverzekering, autoverzekeringen ook gebeuren , de macht van het grote getal . Tevens adviseer ik om zoveel mogelijk rechtstreeks lokaal te kopen bij van die aan huis of schuur verkooppunten . Als laatste kijk goed naar waar is het toiletpapier, afwasmiddel , koffie , tandpasta, luiers , en dergelijke goedkoop of in de aanbieding .
U schrijft: "Er zijn verschillende tarieven en op voedsel zit 9% btw, en op alcohol zit bijvoorbeeld weer 19%." Wel heel lang geleden dat BTW tarief van 19%, in 2012 is dat al verhoogd naar 21%. Beestje verdrietig voor een consumentenprogramma....
Interessante zaken worden geconstateerd. Zo worden krijgen melkboeren meer en supermarkten minder. Goed idee lijk het me om btw over basisprodukten, in elk geval tijdelijk, te verlagen. Wat ik wel wil opmerken is dat ik tijdens het lezen van het artikel bijzonder werd afgeleid van de inhoud door de vele taalfouten. Jammer.
Interessante zaken worden geconstateerd. Zo worden krijgen melkboeren meer en supermarkten minder. Goed idee lijk het me om btw over basisprodukten, in elk geval tijdelijk, te verlagen. Wat ik wel wil opmerken is dat ik tijdens het lezen van het artikel bijzonder werd afgeleid van de inhoud door de vele fouten. Jammer.
Je hoort alleen Mw Kaag als ze geld "tekort" komt! Aan idee en uitvoering voor armoedebestrijding (CU Mw. Schouten) is een nog groter gebrek en zo worden we belazerd door de overheid. Geen prio aan gezonde en betaalbare voeding, winst instandhouding is belangrijker en zo worden de rijken rijker, de kloof groter evenals toenemende armoede!
Het is duidelijk dat het bedrijfsleven en de overheid vet profiteren van deze oorlog; net zoals bij eerdere oorlogen. De gewone burger is weer het slachtoffer. Een redelijke oplossing zou het nodig invoeren van een kortings pas zijn waar mensen minima en andere mensen die het nodig hebben flinke korting krijgen op de eerste levensbehoeften; dus ook op gas , electra en Internet
klinkt sympathiek. Alleen in de praktijk blijkt dat slecht te werken. Ik krijg bijvoorbeeld GEEN energietoeslag omdat ik te WEINIG inkomen heb per maand. Tja, dat ik te weinig heb (ver onder de minimum uitkering en geen recht op bijstand) dat weet ik al jaren.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je snel en gratis aan voor de Kassa nieuwsbrief!
