Vrouwenrechten als kanarie in de koolmijn

U heeft het misschien gemist, omdat u afgeleid was door de ophef over een journalist die succesvol gebruikt lijkt te zijn als useful idiot voor het rechts-populistische blok waar Dilan Yesligöz zich hard voor maakt, maar er was meer aan de hand deze week.

Zo werd de 33e editie van de Mars voor het Leven gehouden in Den Haag, een zogenaamde steunbetuiging aan ‘het ongeboren leven’, maar feitelijk een intimiderende processie tegen zelfbeschikking van vrouwen, verpakt in christelijk gladgestreken fatsoen.

Dergelijke destructieve krachten vanuit de ultraconservatieve anti-abortuslobby is EXACT wat de focus zou moeten zijn bij het vormen van een nieuwe coalitie:

De vraag of we samen een betere toekomst willen of terug naar de donkere dagen van de vorige eeuw, waarin ‘vrouwen maar één recht hadden’... Nee, niet dat zelfbeschikkingsrecht.

Gelukkig werd er ook een tegendemonstratie georganiseerd door de Dolle Mina's. De verhouding geschatte aanwezigen, ca. 11.000 heilige strijders vs. enkele honderden over mensenrechten bezorgde burgers, maakt ook direct duidelijk hoe echte belangrijke onderwerpen steeds ondergeschreeuwd worden door ophef over de waan van de dag.

Zeker, omdat er nóg meer op het spel staat dan alleen het recht op de keuze voor abortus.

Zoals het recht op veilige abortus in Nederland nu weer ondermijnd wordt door uiterst rechtse, ultraconservatieve krachten, zo geldt dit ook voor andere verworven rechten. Als ze niet goed in de Grondwet zijn verankerd, zal er op een slecht moment weer aan getornd worden.

Wat dat betreft zijn vrouwenrechten één van de kanaries in de koolmijn. Het is absurd dat ruim 50 jaar ná Baas in Eigen Buik deze lichamelijke integriteit weer verdedigd moet worden. In Amerika staat deze niet onder druk, maar is het regelrecht opgeblazen door het ongedaan maken van het Roe vs. Wade precedent. Deze gerechtelijke uitspraak uit 1973 zorgde ervoor dat abortus niet langer illegaal hoefde plaats te vinden. Niet langer onveilig, onhygiënisch en meestal ondeskundig, met levenslange verminking, onvruchtbaarheid of de dood van de vrouw tot gevolg, maar als noodzakelijke medische zorg in veilige klinieken. Dezelfde ultraconservatieve lobby die ook achter de winst van president Trump zit (The Heritage Foundation, verantwoordelijk voor Project 2025) had dit hoog op de to-do lijst staan voor de nieuwbakken narcist-in-chief. Met succes, omdat dit nog niet in de Amerikaanse grondwet als grondrecht was verankerd.

Maar ook in Nederland komen vrouwenrechten opnieuw onder druk te staan. Met name door het samenvallen van krachten als het extreemrechts van Wilders, de Kremlin-propaganda waar FvD door ademt, door influencers als Andrew Tate met hun tradwives praatjes, door rechtse senior-opiniemakers en besnorde kaarsenfetisjisten, en door zg. christelijke lobby’s, die weinig met echte Christelijke waarden te maken hebben. Luister hierover naar de podcast: “Schaduwoorlog, Wat het Kremlin, Geert Wilders en de anti-abortuslobby met elkaar te maken hebben.”

In een interview bij Buitenhof benadrukte burgemeester Halsema dat al deze invloeden ervoor zorgen dat de werelden van (met name jonge) mannen en vrouwen uit elkaar gedreven worden. Niet alleen vervallen meer jonge gasten in zogenaamd ‘stoer, mannelijk’ gedrag, maar ook blijken meiden zich bescheidener te gaan opstellen, zich kleiner te maken, minder-waardig. Omdat ze denken hun plaats te kennen.

Kanaries in de koolmijn. Net als rechten voor transpersonen onder druk zijn komen te staan in dit laatste regiekabinet. En homorechten worden beperkt in landen in Europa waar vrienden van Wilders het voor het zeggen hebben. En ook hier openlijk gefilosofeerd wordt over remigratie en deportatie van moslims.

Iedereen kent het gedicht van de Duitse theoloog en pastor Martin Niemöller ‘First they came…’ Het gaat over het herkennen van alarmerende signalen, zoals het tornen aan vrijheden en rechten van een specifieke groep, zodat je dán al kan ingrijpen. Zodat je vroegtijdig solidair vóór deze rechten kan gaan staan, ook al gaan ze jou (nog) niet aan.

Daarom is verankering in de Wet zo noodzakelijk. Nationaal en Europees. In oktober ’25 heeft de Tweede Kamer heeft een motie aangenomen, die oproept om zich in de EU actief te verzetten tegen plannen om abortus te bestempelen als mensenrecht. Het voorstel kwam van Chris Stoffer (SGP), Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Gideon van Meijeren (FvD) en werd gesteund door PVV, NSC, BBB, Denk en JA21.

Daarom is het belangrijk om de ogen op de bal te houden, en niet achter de laatste ophef van de dag aan te hollen. Omdat de geschiedenis leert dat er anders altijd weer een groep zal komen die rechten wil afnemen van mensen, die daardoor kwetsbaar worden.

Dit is ook een harde, cynische les uit de podcastserie uit 2019 van The New York Times “1619” over 400-jaar slavernijverleden: “Blacks will never be safe or considered equal by some. And when those people get into power, they will actively try to overturn your rights as a human being.”

In 2025 zien we dit gebeuren.

Als kanaries stoppen met fluiten, hangt de samenleving al aan de noodzuurstof.