Verenigd Links eist opheldering over stiekeme formatie

Informateur Ronald Plasterk moet in de Tweede Kamer tekst en uitleg komen geven over de status van de coalitiebesprekingen. Volgens de linkse oppositiepartijen heeft het er alle schijn van dat PVV, VVD, NSC en BBB al over een kabinetsbeleid onderhandelen, terwijl nog altijd niet duidelijk is of de democratische rechtsstaat wel in veilige handen is bij deze partijen. Tot nu toe heeft Plasterk nauwelijks antwoord gegeven op vragen hierover vanuit de Kamer.

Eerder deze week vroegen Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Esther Ouwehand (PvdD) al via de Kamervoorzitter om antwoorden van Plasterk. Die reageerde vervolgens met een summier briefje waarin hij schrijft dat de partijen nog geen conclusies kunnen trekken over "de werkwijze of het verloop van de informatie". Verdere informatie over de gesprekken tussen PVV, VVD, NSC en BBB wordt pas in februari gegeven.

Maar de linkse partijen nemen daar geen genoegen mee. "We zijn met het kluitje in het riet gestuurd", zei Timmermans daarover op NPO Radio 1. De partijen willen zeker weten dat Plasterk zijn opdracht "naar de letter uitvoert" en dat er pas over thema's als migratie, klimaat en koopkracht wordt gesproken wanneer "overeenstemming bestaat over een gezamenlijke basislijn voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat". In de media duiken berichten op dat er nu wel al over die andere onderwerpen wordt gesproken. Plasterk heeft een expliciete opdracht van de Tweede Kamer om eerst de grondwet en het democratische rechtsprincipe veilig te stellen, en dan pas over ander onderwerpen te praten.

De linkse partijen benadrukken dat ook in het Kamerdebat over de verkenning zorgen zijn geuit dat "dat partijen met zorgen over dit onderwerp langzaam een fuik inzwemmen, waarbij waarborging van de democratische rechtsstaat onderdeel wordt van een brede onderhandeling over diverse beleidsterreinen". Specifiek benoemen ze de toezegging van NSC-voorman Pieter Omtzigt dat hij de onderwerpen expliciet van elkaar gescheiden wilde houden.

Voorafgaand aan de informatie was het Omtzigt die liet weten de meeste bezwaren te zien tegen een samenwerking met de extreemrechtse PVV omdat bij de eenmanspartij van Geert Wilders de grondrechten van miljoenen Nederlanders worden geschonden. Wilders heeft inmiddels enkele van zijn meest omstreden programmapunten “in de koelkast” gezet, met name de islamofobe, maar om de rechtsstaat te beschermen zal het partijprogramma van de PVV moeten worden teruggebracht naar een boekje zo dik als de Donald Duck.