Politieke termen als 'midden', 'centrum' en 'gematigd' verwijzen vooral naar rechts

Naarmate de datum van de Tweede Kamerverkiezingen nadert, hebben de media het steeds meer over peilingen en minder over inhoud. 

Waarom stelden ze Bontenbal geen vragen over zijn griezelige Europese Volkspartij? Die onder leiding van Ursula von der Leyen de Green Deal om zeep heeft geholpen in opdracht van landbouw en industrie? Met bijvoorbeeld Konrad Merz, Bart de Wever, Forza Italia, Partido Popular en Oost-Europese nationalisten, die zich veel te weinig distantiëren van fascistische partijen. Op haar site benadrukt de EVP de ‘Bijbelse wortels’ van Europa. 

Henri Bontenbal ziet Ruud Lubbers als zijn grote voorbeeld. Een premier die het harde neoliberalisme van Reagan en Thatcher omhelsde en een schimmige relatie had met zijn familiebedrijf.

Dit voorjaar meldde de Politieke Integriteits Index 2024 dat er vorig jaar in Nederland 57 politieke integriteitsaffaires waren, waarin PVV en FvD opvielen, maar het CDA in aantal de kroon spande. Is dat fatsoen?

En waren Balkenende, Bleker, Verhagen, Eurlings, Buma en Hoekstra nu werkelijk zo fatsoenlijk?

Het was de boerenpartij bij uitstek, het CDA, die al die jaren blindelings de agro-lobby op haar wenken bediende. Dus als u tijd overhebt, neem dan eens de Stemchecker van de Volkskrant door en kijk hoe fatsoenlijk het CDA de afgelopen tijd in de Kamer heeft gestemd. 

Als u nog niet in snikken bent uitgebarsten, ga dan ook na hoe de christendemocraten in uw gemeente en provincie hebben geopereerd. Evenmin een pretje. 

Waar allemaal wel materiaal voor interessante vragen.

Die onkritische houding van media jegens Bontenbal, maar ook jegens Rob Jetten, heeft niet alleen te maken met het sprookje van de ‘winnaars’. Media worden nu eenmaal gehinderd door de politieke framing van de ‘middenpartijen’. 

Vele willen dan ook na de verkiezingen ‘een stabiele regering’ uit dit zogenaamde midden. Daarbij valt dikwijls ook de term ‘centrum’, maar dan als ‘centrum-rechts’ en ‘centrum-links’. De voor de hand liggende vraag is dan uiteraard: wat precies is ‘centrum’ en vallen dus ‘rechts’ en ‘links’ daarbuiten, en derhalve ook buiten het midden? 

Onzin, volgens de meeste journalisten en politici. De meeste menen om ideologische redenen dan ook dat in tegenstelling tot ‘centrum-links’, ‘centrum-rechts’ een uitstekend stabiel midden-kabinet kan vormen: VVD, D66, CDA, BBB en JA21. 

Drie extreem-rechtse partijen en twee rechtse partijen, dat kun je toch onmogelijk ‘centrum-rechts’ noemen? Kijk maar eens naar de verschillende kieshulpen! En wanneer je de PVV resoluut afwijst als coalitiepartner, zoals VVD, CDA en D66 doen, zou je dan eigenlijk ook niet BBB en JA21 moeten afwijzen omdat zij wel met Wilders in zee zouden willen? Nog los van hun eigen ronkende rechts-extremistische programma?

Wat hebben ons eigenlijk die veelgeroemde ‘stabiele coalities uit het politieke midden’ deze eeuw gebracht? Balkenende II-IV plus Rutte II-IV? Mark Rutte was er trouwens al bij in Balkenende I-II, zij het als staatssecretaris. Deze coalities hebben geen enkel van onze cruciale problemen opgelost, ze integendeel alleen maar vergroot doordat de opeenvolgende regeringen niets of te weinig deden. Grossierden in ecomodernistische rookgordijnen, in ontkennen, bagatelliseren, uitstellen, draaien, halve waarheden verkondigen, liegen, bedriegen, ‘vergeten’. Vergeet ook niet het verdacht maken van politieke tegenstanders en zelfs van hun eigen institutionele adviseurs, met name die uit de wetenschap.

Schoof I begon weliswaar tussen de puinhopen van zijn voorgangers, maar maakte het inderdaad nog bonter, door zelfs de ontoereikende oplossingen van zijn voorgangers af te schaffen en een rechts-radicale trumpiaanse toon aan te slaan met een tendentieuze hernoeming van ministeries, bijvoorbeeld. Even trumpiaans proberen zijn twee resterende coalitiepartijen in hun nadagen nog ingrijpende maatregelen te nemen. De veestapel verdubbelen, vissers nog een kwarteeuw in natuurgebieden te lanen huishouden. De komende hoge boetes voor hun gebrek aan klimaatmaatregelen willen ze betalen vanuit het… Klimaatfonds. Dat juist was bestemd om die klimaatmaatregelen te realiseren. 

BBB en VVD hebben 31 zetels in de Kamer, nog veel minder in de polls en dat laatste is juist hun drijfveer.

Een minderheid ziet daarom juist een ‘centrum-links’ kabinet als een voortreffelijke stabiele regering in het midden.

Ik behoor weliswaar tot die minderheid – ja, ‘centrum-rechts’ was desastreus voor het land – maar wil graag de termen ‘midden’ en ‘centrum’ ter discussie stellen. Het zijn geen inhoudelijke termen, maar willekeurige en relatieve. 

Gevaarlijk is vooral dat zij een uiterst normatieve rol spelen, met name doordat de concurrenten van de zogenaamde middenpartijen categorisch worden bestempeld tot ‘flanken’. Die kwalificatie betekent dat die concurrenten niet kunnen regeren, alsmede onhaalbare en gevaarlijke voorstellen hebben. En dat niemand dus op hun inhoudelijke argumenten behoeft in te gaan. Politici uit het zelfbedachte midden en hun journalistieke geestverwanten plegen jaar en dag het willekeurige politieke midden te framen als een soort ‘gulden middenweg’. Gaarne wordt daarbij de term ‘gematigd’ genoemd. Oplossen van problemen? ‘Vastberaden maar soepel en met mate’, zoals Henk Hofland ooit grapte.

Je zou het politieke midden ook volgens wetenschappelijke, politicologische categorieën kunnen definiëren. Wat is het algemeen belang, in casu voor de gemiddelde burger?

Die burger is wel iets anders dan de hardwerkende Nederlanders van rechtse partijen. Volgens hen zijn de meest hardwerkende Nederlanders Carolina Carvalho-Heineken, Ralph Sonnenberg en Remon Vos. Want die voeren de Quote 500 aan. Vaak in het nieuws om belastingontduiking van vermogens, die we sinds de kabinetten-Rutte belastingontwijking moeten noemen. Mede waardoor de vermogenskloof in ons land harder groeit dan elders. 

Onze burger is gebaat bij een resolute klimaatpolitiek, een weldoordachte defensie – geen speeltjes voor de generaals – schoon, landbouwgifvrij water en schone lucht, en een groeiend natuurareaal. Uiteraard ook bij een behoorlijk en gegarandeerd inkomen, goede zorg – niet in handen van buitenlandse private equity – onderwijs en voldoende betaalbare woningen. Geen medeplichtigheid aan genocide door een bevriende natie. 

Een kabinet dat een langetermijnvisie ontwikkelt hoe al deze problemen in samenhang moeten worden aangepakt. ‘Vastberaden maar intelligent en met draagvlak onder de bevolking’. Dat klinkt toch allemaal heel gematigd en… fatsoenlijk?

De kiezers vinden woningbouw het belangrijkst. Maar wat precies willen de rechtse partijen, waartoe D66 inmiddels ook behoort, dan bouwen? Gezien hun verkiezingsprogramma’s, willen ze vooral heel veel regels afschaffen. Want, om met Yeşilgöz te spreken, de bouw lijdt onder ‘regel op regel’. 

Interessant. Welke regels moeten volgens haar, Bontenbal en Jetten worden afgeschaft? Regels die het makkelijker maken voor de gemeenten om de regie over het bouwen weer in eigen handen te nemen? Om leegstaande winkels, bedrijfs- en kantoorpanden om te bouwen tot appartementencomplexen? Flats op te toppen met een of twee verdiepingen? Woningen in te breien in buurten? Kamers te verhuren? Woningen te splitsen? Ouderen die gaan samenwonen hun AOW laten behouden? Knarrenhofjes te stichten? De massale leegstand – meestal uit speculatiemotieven – bestrijden? Een tweede en derde woning extra zwaar belasten? 

Niets van dat alles. Projectontwikkelaars moeten van VVD, D66 en CDA carte branche krijgen om in landbouw- en natuurgebieden te kunnen bouwen. NB: voor de infrastructuur – wegen, bruggen, leidingen, groen – zorgt vanzelfsprekend de gemeente, i.c. de belastingbetaler. Projectontwikkelaars hebben vaak al jaren geleden vele hectares grond gekocht in de hoop dat daarvoor ooit een woonbestemming komt en de waarde vertienvoudigd. Dan bebouwen ze de grond zelf of ze verkopen die weer. Cashen dus. 

Daarvoor moeten de huidige rechten van ons burgers wijken. Wij zijn volgens de rechtse partijen immers allemaal consumenten die net als Mona Keijzer die geen nieuwbouw in onze backyard willen. Dat het vaak om organisaties gaat die natuurgebieden willen beschermen, monumentale gebouwen willen behouden, oude buurten niet willen slopen, maar renoveren? De bezem erdoor, volgens de meeste partijen. Dat ze hierbij formeel stuiten op rechtstatelijke problemen, zal hun een zorg zijn, volgens een onderzoek van de Orde van Advocaten.

De rechtse leugen van de statushouders die onze huizen afpakken, wordt gelukkig alom weersproken. Maar er rust een taboe om de zeer welvarende expats te benoemen die onze huizenprijzen opdrijven. Volgens het CBS groeide in onze kennissteden tussen 2013 en 2024 het aantal hbo-plus-gediplomeerde kenniswerkers uit het buitenland van 338.000 tot 651.000.

Het wordt alleen nog maar erger. Zeker 70 duizend werknemers en hun gezinnen, voornamelijk expats, moeten in de nieuwe Eindhovense ‘ASML City’ woningen krijgen. Eindhoven wordt bestuurd door een coalitie van GroenLinks, CDA, PvdA en D66. Centrum-links?

Er zijn dus uiteindelijk maar drie partijen waarop u kunt stemmen. Ik kan het niet mooier maken. Nou, misschien vijf, ik wil het weer ook niet te gek maken.