Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Polarisatie

  •  
08-10-2021
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
74 keer bekeken
  •  
waterenvuur

© Afbeelding: Iván Tamás

We gunnen onszelf de tijd niet meer om eerst even rustig na te denken. De impulsen winnen van het gezonde verstand
Het gemak waarmee wordt gesproken over polarisatie leidt helaas niet tot meer inzicht in de onderliggende mechanismen. En die hebben niets te maken met een coronavirus of al dan niet betrouwbare politici.
De polarisatie is een uiting van onze communicatie, die steeds meer aan kwaliteit inboet. Hoe dat komt: tot ongeveer twintig jaar geleden lazen we nieuwsberichten in de krant. Als we ons opwonden over iets konden we daar weinig anders mee dan dit ventileren in onze directe omgeving of: in de pen klimmen. Maar een ingezonden brief schrijven vraagt best wat inspanning: zorgvuldig formuleren bijvoorbeeld, maar ook: in een envelop stoppen, adresseren en frankeren en naar de brievenbus brengen. Kort samengevat: tijd en moeite.
Anno 2021: we lezen overal en nergens korte nieuwsberichten, vooral op onze telefoon. En willen we reageren: op dat toestel zijn we direct online, en kunnen we lekker impulsief en indien gewenst anoniem losgaan op iets wat ons niet bevalt. Ook wel: afreageren en gevoelens van boosheid en frustratie de vrije loop laten…
Alom wordt gedacht dat deze veranderingen als vooruitgang moeten worden gezien. Maar: onder die polarisatie kun je de nadelen ontwaren van onze moderne communicatie. We gunnen onszelf de tijd niet meer om eerst even rustig na te denken. De impulsen winnen van het gezonde verstand, door de eeuwige haast die we allemaal voelen, in vrijwel al onze bezigheden. Rust is voor bejaarden, die grijze massa die nog een papieren krant heeft.
Met betrekking tot het lezen geldt overigens hetzelfde: snel en slordig lezen gaat aan veel online opwinding vooraf.
Bedachtzaamheid is een uniek menselijk talent, dat ooit als een deugd werd beschouwd. Onze huisdieren schoten vanuit een reflex in de actie, wij dachten eerst na. Tegenwoordig is de snelheid waarmee we reageren het belangrijkste criterium in veel communicatie. Apps vertellen me dat ik nog op iets moet reageren, maar ik heb het al zo druk. Nog meer stress. Een belangrijk ingrediënt bij het ontstaan van polarisatie. Polarisatie is een uitkomst, als we er vanaf willen zullen we moeten begrijpen welke processen er aan vooraf gaan. Moeilijk stukje dit? Zet mij maar gewoon weg als ouwe lul…
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (23)

Libertain
Libertain15 okt. 2021 - 7:23

("Polarisatie") Bedoel je hiermee het moment toen kandidaat-Premier Rutte de deur aan PvdA en GL heeft gewezen omdat hij daar geen inhoudelijke gesprekken mee wil voeren?

Nina4
Nina49 okt. 2021 - 21:10

Geloof niet dat je een oud lul bent Bram maar meer dat je een ouwe lullen stukje hebt geschreven. Bedachtzaam is de neuroot die zijn gedachten al te veel koestert. Eerst nadenken is een enkeltje op de weg naar depressie. Of is het de gedachte over de gedachte?

OlavM
OlavM9 okt. 2021 - 13:17

Een helemaal niet moeilijk, maar helder en volkomen waar stukje van een "ouwe lul". (Te beschouwen als geuzennaam)

Peter van Bijsteren
Peter van Bijsteren8 okt. 2021 - 18:39

Bram Bakker Heel goed stuk, en - zeker in de huidige tijd - van waarde. Het is ook waar, als je soms reacties leest gieren impulsen en emoties je tegemoet. En nee, je bent geen "ouwe lul," zoals je in je laatste zin schreef. Je bent iemand die zaken als rust, bezinning, bedachtzaamheid nog op juiste waarde weet te schatten.

DaanOuwens
DaanOuwens8 okt. 2021 - 18:38

Geen sterk verhaal van deze psychiater. De polarisatie komt niet voort uit individuele problemen maar uit samenlevingsproblemen. De mensen zijn niet wezenlijk anders als 50 jaar geleden. Maar het land is meer divers, meer heterogeen, de verschillen van inzicht over waar het naartoe moet zitten dieper en zijn fundamenteler. Veranderingen voltrekken zich veel sneller dan 50 jaar geleden waardoor er meer onzekerheid is en er is niemand die een duidelijk beeld kan schetsen van de toekomst over 20 jaar. Mensen missen houvast. Dat levert stress op, polarisatie en bij sommige mensen lichamelijke en psychische klachten. Het is complexer om in die situatie een beetje in balans te blijven. Te dealen met de onzekerheid en te genieten van de mooie momenten. Maar er zijn best veel mensen die dat prima voor elkaar hebben. En de meesten redelijk. Ik zit meer in mijn maag met de publicaties van Kim Putters die laat zien dat 28% van de Nederlanders structureel sociaal en economisch in de hoek zit waar de klappen vallen, mede dankzij overheidsbeleid Naar aanleiding van dit verhaal moet ik denken aan de moonsisters van rituals. Die zich aangevallen voelen, ik denk dan LB er zijn ergere en meer belangrijke dingen om je druk over te maken.

6 Reacties
Nelisje
Nelisje9 okt. 2021 - 11:37

Dit snijd meer hout dan dat van Bram.

DanielleDefoe
DanielleDefoe9 okt. 2021 - 12:21

Nederlandse beleidsmakers dachten lange tijd dat met de Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957) en de Algemene Bijstandswet (ABW, 1965) armoede voorgoed was uitgebannen. Niet dus, niet alleen vanwege bezuinigingen maar ook door maatschappelijke veranderingen. Hoe met name kinderarmoede moet worden bestreden is verre van eenvoudig. Ook de omringende landen slagen er niet in. Geen typisch Nederlands probleem.

OlavM
OlavM9 okt. 2021 - 13:36

@ Daan Ouwens: [De polarisatie komt niet voort uit individuele problemen maar uit samenlevingsproblemen.] Ik denk dat tussen beide een wisselwerking bestaat. En dat daarom zowel de auteur als jij een aspect van de sociale werkelijkheid beschrijft.

DaanOuwens
DaanOuwens10 okt. 2021 - 10:41

@ OlavM Het zou zomaar kunnen. Maar als ik dit aan een sociaal psycholoog zou voorleggen dan denk ik dat ik een waslijst aan mitsen en maren zou krijgen. Met als belangrijkste conclusie dat de samenleving veruit de meest dominante invloed heeft en individuele aspecten soms kunnen leiden tot incidenten of excessen. Volgens mij is je gedachtegang zeker interessant maar matig onderbouwd. @ DanielleDefoe Het is inderdaad merkwaardig dat overheidsbeleid soms de problemen veroorzaakt die het zelf probeert op te lossen. Als ik terug ga in de tijd dan bekruipt mij het gevoel dat het 40 jaar geleden minder was. In die tijd sprak ik veel goedopgeleide gemeente ambtenaren met een hoge positie in de organisatie. En bestond er destijds de ambitie in brede context naar het probleem te kijken. De beleidsmedewerker sociale zaken van de Gemeente Rotterdam met woonwagenbewoners in zijn pakket had op alle niveaus en in alle sectoren partners en bezocht zelf frequent de kampen om met mensen zelf te praten. Ik vond dat wel aardig. Het leek mij te werken. Nu worden complexe gemeentelijke organisaties vaak aan elkaar genaaid met Kpi-s en management technieken die samenhang in beleid moeten waarborgen maar waarmee het bij lange na niet lukt. Hugo de Jonge was in zijn Rotterdamse periode verantwoordelijk voor het jongeren loket dat jongeren aan de studie moest krijgen en uit de bijstand. Uit de bijstand lukte want een studiebeurs leverde het gezin meer inkomen op dan de bijstand. Vervelend was alleen dat deze jongeren nooit op school kwamen. Uiteindelijk moest Duo dankzij het Hugo-beleid honderden studieleningen gaan terugvorderen bij mensen die het toch niet konden betalen. Maar ik weet niet zeker of ik het verleden niet teveel idealiseer. Ook destijds ging er veel fout.

DanielleDefoe
DanielleDefoe10 okt. 2021 - 18:30

[Uit de bijstand lukte want een studiebeurs leverde het gezin meer inkomen op dan de bijstand. ] Een mooi voorbeeld van een goed bedoeld initiatief dat volkomen verkeerd uitpakte. Ook ouders kun je (meer) geld geven maar er is geen garantie dat het bij de kinderen terecht komt. Soms denk ik dat in het kader van armoedebestrijding simpele zaken zoals schoolmaaltijden waar niet mee valt te "frauderen" wel zo handig zijn. Ik zag ook graag de voordeurdelersregeling verdwijnen.

DanielleDefoe
DanielleDefoe10 okt. 2021 - 18:48

40 jaar geleden werden (21plus) jongeren ook nog niet op straat geknikkerd omdat hun ouders zich geen korting op hun uitkering konden permitteren.

Martinel
Martinel8 okt. 2021 - 14:27

Omdat 'men' geen tijd meer heeft??? Men heeft nergens meer tijd voor. Druk, druk, druk waren en zijn toch de gevleugelde woorden die aanzien moeten geven, maar in werkelijkheid toch (althans voor mij) gewoon een zielige a-menselijke houding is? In dit kloteland is niemand meer verantwoordelijk voor de ontmenselijking. Iedereen mag volgens de Pia-wet dood als die daar zin in heeft, organen worden er uit gerukt, psychiaters zijn in geen velden of wegen meer te bekennen of schrijven stukjes op Joop. Mensen kunnen in hun sop gaarkoken en kinderen worden overgeleverd aan de marktindustrie. De hele GGZ is verworden tot een "hoe krijg ik het meeste geld binnen". Moeilijke 'gevallen' vallen tussen wal en schip. Jij bent te lastig, jouw probleem is niet de mijne, zoek het elders maar uit. Want jouw complexe psychische probleem leveren geen geld op. Dus hup naar de levenseindekliniek. Het is Geld boven alles. Wanneer komen psychiaters eens echt in opstand? En worden mensen eens echt geholpen? Tijdsdruk wellicht?

3 Reacties
Hanneke Kouwenberg
Hanneke Kouwenberg9 okt. 2021 - 5:03

Thatcher stelde dat het uiteindelijke doel was het denken te veranderen, niet alleen de maatschappij. Het is helaas gelukt. Waar we als individu maar heel weinig invloed hebben op de wereld en ook ons levensverloop -het meerendeel is een kwestie van toeval-, wordt datzelfde individu wel verantwoordelijk gehouden voor zijn gezondheid en levensgeluk, want: eigen verantwoordelijkheid. Verdriet, teleurstelling, ziekte, mislukking zijn daarmee tot “eigen schuld” geworden, met schaamte tot gevolg, hetgeen mensen die klappen te incasseren krijgen, isoleert. In mijn vroege twintiger jaren, in de jaren ‘90, geloofde ik heilig in de meritocratie en de vrije markt, was een fervent Paars-optimist. Ik ben daar heel hard van teruggekomen. En het verontrust me dat de VVD steeds maar weer zoveel stemmen trekt; blijkbaar denken heel veel mensen in termen van de ratrace (of denken dat hun overwaarde alleen bij de VVD veilig is). Als het efficiëntie gestuurde, meritocratische vrije markt-denken in doorgedrongen in ons onderbewustzijn, hoe draaien we de verhoudingen dan weer om? En welk model lijkt dan wel de menselijke maat voor ogen te houden? Welke denkers bieden houvast? Ik ben blij met bijdragen als die van Bram Bakker, hij stelt fundamentele vragen die tot nadenken nopen. Over onszelf, en de wereld die we met zijn allen bouwen.

OlavM
OlavM9 okt. 2021 - 13:29

@ Hanneke Kouwenberg: [Welke denkers bieden houvast?] Wat dit betreft: er zijn heel wat schrijvers, filosofen, politicologen, sociologen, historici, psychiaters enz., al of niet op (neo- of semi-)marxistische leest geschoeid, die nog steeds geheel andersoortige inspiratie kunnen geven. Waarbij natuurlijk rekening moet worden gehouden met veranderde sociale en economische omstandigheden. Maar in de kern is veel hetzelfde gebleven in onze kapitalistische maatschappij. Als schrijver raad ik altijd o.m. de onvolprezen James Baldwin aan.

DanielleDefoe
DanielleDefoe10 okt. 2021 - 18:37

[Welke denkers bieden houvast?] Inspiratie is iets zeer persoonlijks. Voor mij als talenstudent stond James Baldwin op de lijst. Mij inspireerde hij totaal niet.

GHS
GHS8 okt. 2021 - 13:52

Bram Bakker. Het gaat m.i. nog veel verder. Er zijn bedrijven/instanties waar men zelfs geen mail aan kan sturen. Naar de reden gevraagd. Antwoord: die moeten gelezen worden en beantwoord. En dat laatste is moeilijk, want o jé die Neerlandse taal is zo moeilijk. Dus liever praten/ telefoneren. Maar ook dat is vaak niet mogelijk. Want goed luisteren is ook een kunst. Heb het zelf meegemaakt: werd aangemoedigd om een krant per mail te lezen. Alle voorwaarden van te voren netjes genoteerd, om een bevestiging per mail gevraagd. Die kreeg ik en jawel 3 foute afspraken. Toen geprobeerd om op te bellen. Lukte niet. Dan maar een brief geschreven. En wordt er tegenwoordig "op school" nog aandacht besteed aan goed schrijven en lezen (luistgeren)?

Effie2
Effie28 okt. 2021 - 11:58

Botsingen van denkbeelden zijn gezond als ze tot nieuwe inzichten, tot uitbreiding van het bewustzijn leiden. Wanneer belangen tegenstrijdig zijn ontstaat polarisatie. Als belangen niet getoetst worden op moraliteit en niet in dienst staan van het algemeen belang, ontstaat er disharmonie, terwijl harmonie de weg is naar gezondheid van alles wat leeft.

1 Reactie
Bouwman2
Bouwman28 okt. 2021 - 17:32

Opvattingen laten botsen kan net als op de kermis heel goed. Het wordt pas lastig als het over religie en inkomen gaat. Of over Mark Rutte.

adamgmail
adamgmail8 okt. 2021 - 10:52

Door onze manier van leven, vol stress en tijdsdruk, is er geen tijd meer om echt goed na te denken over allerlei zaken die ons bezighouden. Goede meditatie, jezelf tijd gunnen en lekker sporten kan hier verandering in brengen.

4 Reacties
Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland8 okt. 2021 - 12:08

nee hoor niks helpt tegen deze kutwereld

InDeWaterVriend
InDeWaterVriend8 okt. 2021 - 17:36

@Griezel: U lijkt wel wat hulp van de schrijver van dit artikel te kunnen gebruiken. Je hoeft je niet alles van de kutwereld aan te trekken.

Bouwman2
Bouwman28 okt. 2021 - 17:39

Je kunt gewoon opstappen als je de wereld vindt als je beschrijft. Ik zeg niet precies hoe, ik geef alleen maar voorlichting. in de huiselijk sfeer. Want als ik meer prijsgeef, dan is dat oproepen tot geweld. Een dat mag niet volgens de huisregels.

InDeWaterVriend
InDeWaterVriend8 okt. 2021 - 18:04

Niet te druk maken over alles wat iedereen maar roept en schrijft. Ik heb met mezelf afgesproken dat ik niet vaker dan 50 keer reageer op alles wat me niet bevalt.