Minister van Wonen blijft passief terwijl starters opdraaien voor Heimstaden

Minister Mona Keijzer stuurde begin deze week haar antwoorden naar de Kamer over woningbelegger Heimstaden. De Zweedse vastgoedbelegger die duizenden sociale huurwoningen opkocht en nu met dikke winst aan het verkopen is. De demissionaire bewindsvrouw zegt dat verhuurders verplicht zijn te onderhouden. Dat gemeenten mogen handhaven. Dat ze “alert blijft”.

Van huurwoning naar hypotheekval
Heimstaden verkoopt massaal haar Nederlandse bezit. Vooral starters kopen VvE-woningen wat ooit sociale huurwoningen waren in complexen met ernstige gebreken: schimmel, vocht, verrotte kozijnen, asbest, verouderde installaties en achterstallig onderhoud in gemeenschappelijke ruimtes.

De VvE is vaak financieel zwak en slecht verzekerd, waardoor schade slecht gedekt is. Starters krijgen zo niet alleen een slechte woning, maar als lid van een VvE ook financiële risico’s die betrekking hebben op de slechte onderhoudssituatie van het gehele gebouw.

De investeerder strijkt de winst op, de starter blijft achter met de rekening: een hypotheek, renovatie en mede-risicodrager voor het gehele complex.

Banken kijken weg
Banken financieren dit zonder blik op de bouwkundige staat of de gezondheid van de VvE. Zolang het inkomen klopt en de taxateur een marktwaarde vaststelt, knikt de bank goedkeurend.

Zo worden starters met bankgeld de markt in getrokken, terwijl de winst van Heimstaden wordt veiliggesteld en risico’s vaak niet door de verzekering worden gedekt. Banken pronken met slogans over “verantwoord financieren”, maar wat is er verantwoord aan het financieren van rotte woningen en slecht onderhouden complexen tegen torenhoge prijzen?

De minister blijft ‘alert’
Keijzer zegt dat ze de signalen serieus neemt, maar noemt het geen speculatie. Ze verwijst naar bestaande regels en handhaving, en blijft verder passief. Het “alert blijven” van minister Keijzer is uiterst verwerpelijk  te achten. Zeker tegen de achtergrond van een minister van Wonen die zich graag profileert als een serieuze doorpakker als het gaat om de woningmarktproblematiek.

Heimstaden verkoopt, banken financieren, gemeenten wijzen naar Den Haag en uiteindelijk betalen huurders en starters de prijs.

Starters als laatste schakel
Starters zijn de laatste schakel in de keten van uitbuiting. Ze kopen met wanhoop, niet uit vrije keuze. Zodra de notaris tekent, zijn ze met een beetje pech eigenaar van een bouwval én een slecht onderhouden complex. Door de gebrekkige VvE-verzekering lopen ze extra financiële risico’s. De overheid noemt dat “eigen verantwoordelijkheid”.

Dit is geen persoonlijke pech, maar een gekozen systeem dat faalt. Een woningmarkt die draait op winst, niet op bescherming van huurders en kopers.

Gemeenten en banken moeten hun verantwoordelijkheid nemen
Gemeenten kunnen als toezichthouder op noodzakelijk onderhoud in deze VvE’s veel actiever worden. Zeker in VvE-complexen waarvan bekend is dat Heimstaden groot-eigenaar is met doorslaggevende stemmacht.

Ook banken moeten hun verantwoordelijkheid bij dit soort VvE-woningen nemen. Door veel strengere eisen te stellen aan de financiering van slecht onderhouden woningen en financieel ongezonde VvE’s. Het opvragen van het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) en de actuele stand van het VvE-onderhoudsreservefonds geeft een betrouwbaardere indicatie over de feitelijke “waarde” van de te financieren woning dan het gebruikelijke gevraagde taxatierapport.

Heimstaden houdt hand strak op de portemonnee
Het aangekondigde vertrek van Heimstaden uit Nederland heeft tot gevolg dat in VvE’s waar ze een doorslaggevende stemmacht hebben ze zelfs niet schromen om als dat nodig wordt geacht, VvE-besluiten af te dwingen die in strijd zijn met wet en regelgeving.

Zo is een praktijkgeval uit 2024 bekend waarin een tekort in de exploitatiekosten in een VvE op last van Heimstaden verrekend moest worden met  het onderhoudsreservefonds. Een verrekening die nu juist in de Wet verbetering functioneren VvE’s, die in 2018 is ingevoerd nadrukkelijk verboden is.

De woningcrisis gaat niet alleen over stenen, maar over verantwoordelijkheid. Zolang ministers toekijken, beleggers cashen en banken meewerken, blijven starters en huurders achter met schimmel, asbest en financiële risico’s.