Joop

Laten we het nu eens over kindermisbruik hebben

  •  
09-10-2017
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
67 keer bekeken
  •  
griet-1
'Het idee dat kinderen zo heftig lijden voelt voor veel van ons ondragelijk. Daarom hebben we het er liever niet over. En daarom willen we liever ook niet dat het waar is'
Twee weken geleden zat de Vlaamse schrijver Griet op de Beeck bij De Wereld Draait Door om te vertellen over haar nieuwe roman, het eerste deel van een trilogie over incest. Dat ze dit onderwerp gekozen had, was, zo zei ze, geen toeval. Zij is zelf namelijk incestslachtoffer.
Meteen daarna buitelde verschillende kranten en radio en tv over elkaar heen om dit te bespreken. Om incest en ander seksueel misbruik te bespreken, bedoel je, Anke? En de verwoestende invloed die dat op mensenlevens heeft? Wat goed! Nou, nee. Het ging ergens anders over.
In het interview vertelt Op de Beeck twee belangrijke dingen. Ten eerste: “Ik ben misbruikt door mijn vader tussen mijn vijfde en mijn negende.” En ten tweede: “Ik heb dat heel lang verdrongen, maar onlangs kwam het boven en heb ik het in therapie uitgebreid onderzocht en besproken.”
Ongepaste vragen Natuurlijk stelde Mattijs van Nieuwkerk alle ongepaste vragen die je je kunt bedenken. Hij wilde graag weten wat ze zich nog herinnerde en of ze kon vertellen wat er was gebeurd. Dat leek haar iets te privé en iets te gruwelijk voor prime time op televisie. Mij ook. Wat ze wel vertelde was dat ze niet langer wilde zwijgen, omdat zwijgen niemand helpt en dat we moeten (kunnen) praten over het misbruik dat we doormaken. Ze deed dit dus uitdrukkelijk niet om boeken te verkopen (dat ging zonder dat ze dit verteld had ook al vrij goed) of om haar persoonlijke leed te verwerken (daar heeft ze een psycholoog voor). Wel om aandacht te vragen voor incest en het zwijgen te verbreken.
Heel lovenswaardig en dapper, want zoals Op de Beeck zelf ook al zegt: een veelvoorkomende reactie op vertellen over dit onderwerp is ontkenning. En dat is dan ook precies wat er gebeurde. Vrijwel alle media kozen voor ‘hervonden herinneringen’ als invalshoek. Bestaan ze? Wat zijn ze waard? Vertelt ze met opzet onwaarheden? Of is ze er ingeluisd door een slechte therapeut?
Op zich zijn hervonden herinneringen een heel interessant psychologisch verschijnsel waar veel over gezegd kan worden en regelmatig onderzoek naar is gedaan met wisselende uitkomst. Maar belangrijker nog: hervonden herinneringen komen veel minder vaak voor dan incest en kindermisbruik, het onderwerp waarvoor Op de Beeck bij DWDD aanschoof. Toch koos de media de herinneringen als onderwerp en bleef extra aandacht voor slachtoffers uit. Opvallend wel. Want waar bleven de stukken over incest? De cijfers ( hier vind je er een paar en hier en hier ook)? De ervaringen? De psychiaters die vertellen hoe het meemaken van zoiets je hele leven (en omgeving) beïnvloedt (zoals hier en hier )?
10112060686_cf3d681f8b_k

© Cc-foto: Jenny Downing

Reflex Helemaal onverklaarbaar is de keuze trouwens niet. Kindermisbruik, en al helemaal als de dader familie is, vinden we verschrikkelijk. Zo verschrikkelijk dat we er soms zelfs een fysieke afkeerreactie van krijgen, misselijk worden, het simpelweg niet willen horen. Het idee dat kinderen zo heftig lijden voelt voor veel van ons ondragelijk. Daarom hebben we het er liever niet over. En daarom willen we liever ook niet dat het waar is. De reflex om slachtoffers niet te geloven of de schuld te geven van wat hen overkomen is, wordt verklaard in de ‘ Just World Theory ‘. Om grip te houden op ons leven en de wereld om ons heen, maken we die wereld verklaarbaar. Het verkrachte meisje vroeg erom door een te kort rokje te dragen, of de dakloze man is gewoon te lui om werk te zoeken. Wanneer het te moeilijk lijkt om het slachtoffer de schuld te geven, zoals bijvoorbeeld bij kindermisbruik, ontkennen we dat het gebeurt. Ze zal wel liegen, hij zal wel overdrijven. Niets aan de hand hier, mensen. De wereld klopt nog steeds en zolang we het goede doen, zijn we allemaal veilig.
Heel begrijpelijk dus, maar ook heel giftig. Want deze ontkenning maakt dat slachtoffers niet durven spreken en dus ook geen hulp krijgen. Terwijl praten erover zo belangrijk is. De schaamte, het zwijgen en het dragen van het geheim zijn namelijk belangrijke onderdelen van het trauma. Dat in stand houden is heel schadelijk en zorgt ervoor dat iemand niet aan verwerken toekomt.
Daders zeggen tegen slachtoffers: ‘Niemand zal je geloven.’ De reacties in de media bevestigen dat beeld. Redacties dragen dus met hun onderwerpkeuze bij aan de zwijgcultuur. Bovendien bracht deze keuze voor veel slachtoffers die wel spreken ernstige psychologische schade. Zij lijden niet alleen onder wat zij meegemaakt hebben, maar zien ook in de media uitgebreide analyses die vergelijkbaar trauma ontkennen en diskwalificeren.
Dat is helaas niet meer terug te draaien. Veel schade is reeds gedaan. Maar not all is lost. Want nu alle media uitgebreid getwijfeld hebben aan hervonden herinneringen, lijkt het mij tijd voor stap twee. Aandacht voor (kinder)misbruik. Kom maar door. Ik zit er klaar voor.
Ben je zelf slachtoffer en heb je hulp nodig? Dan kun je, als het recent was, terecht bij een Centrum Seksueel Geweld bij jou in de buurt. Als het langer dan twee weken geleden is, dan kun je het beste contact opnemen met je huisarts. Die kan je doorverwijzen naar psychologische hulp.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (16)

Gandalf2
Gandalf210 okt. 2017 - 19:52

Volgens mij is een dader onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Dit is nooit bewezen, de man kan zich niet verdedigen en de methode van hervonden herinneringen is behoorlijk omstreden.

Entiteit
Entiteit10 okt. 2017 - 7:55

Adriaan Krabbedam NRC: Na haar ‘coming-out’ kreeg Op de Beeck, onder aanvoering van Max Pam, een journalistieke hetze over zich heen. Pam: „Ze is ervan overtuigd dat haar vader haar heeft misbruikt, maar heeft geen concrete herinnering. [Zo’n therapie] is een volkomen onbetrouwbare methode. Er zijn al heel wat ongelukken mee gebeurd en destijds is zelfs door de Gezondheidsraad de Werkgroep Fictieve Herinneringen opgericht” https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/09/griet-op-de-beeck-had-het-niet-goed-kunnen-doen-13393596-a1576455 De hetze was precies andersom: de fans die mevrouw op de Beeck in Zomergasten en in DWDD hadden gezien gingen onder andere op Twitter massaal op jacht naar Max Pam. Hoe had hij zo'n column in zijn hoofd kunnen halen? Hij moest als columnist ontslagen worden. Er werd gedreigd het VK abonnement op te zeggen. Hen die ook kritisch durfden te zijn op de gebruikte methoden werden ook weggehoond. Zij stopten 'de slachtoffers weer in de kast' was de toon. Juist de fans van Op de Beeck gedroegen zich als hooivorkenbrigade op basis van onderbuikgevoel. Terwijl mevrouw op de Beeck zelf al in het DWDD-interview haar eerste psycholoog die niet deze praktijk van 'Hervonden Herinneringen' toepaste afserveerde, ging ze volledig mee met therapeut nummer twee. Anke Laterveer: "Natuurlijk stelde Mattijs van Nieuwkerk alle ongepaste vragen die je je kunt bedenken. Hij wilde graag weten wat ze zich nog herinnerde en of ze kon vertellen wat er was gebeurd." Waarom was deze vraag ongepast? Volstrekt valide vraag in mijn ogen. Ik vind het allemaal heel erg voor mensen die écht seksueel misbruik hebben meegemaakt maar de schimmenwereld van Griet op de Beeck helpt bepaalt niet. Het voedt irrationele gedachten.

Pater
Pater10 okt. 2017 - 0:25

Ik heb geen oordeel over wat er echt gebeurd is. Het is een feit dat hervonden herinneringen soms aangepraat zijn, het is een feit dat ze alleen aanwijzingen heeft. Twijfel mag. Griet is er niettemin volledig van overtuigd, dat is ook wat waard. Ik heb geen behoefte het ene of het andere tot Waarheid te benoemen. Laten we er liever netjes over zwijgen. Het idee dat de maatschappij het niet wil weten omdat het zo onaangenaam is is m.i. echter gezocht en onjuist. We zijn de laatste jaren zo overladen met kindermisbruik dat de maatschappij het bestaan ervan niet meer zo gauw in twijfel trekt. En door de toegenomen openheid en geloofwaardigheid is de drempel om er over te praten gelukkig steeds leger geworden.

Doofenschmirtz
Doofenschmirtz9 okt. 2017 - 18:36

Niet om iets af te doen aan het leed van de schrijfster, maar incest is al te uit en te na in het nieuws geweest en nog steeds. Veel nieuwer en dus ook unieker als discussie is het thema hervonden herinneringen, dus ik begrijp die focus wel.

Fransss en Vrij
Fransss en Vrij9 okt. 2017 - 17:18

Niet alleen kwam GodB met de uiterst dubieuze hervonden herinneringen aanzetten, ook beweert zij "Bij jonge kinderen zijn de hersenen neurologisch nog niet voldoende ontwikkeld om herinneringen in taal op te slaan." Dat slaat op kinderen die nog geen taal beheersen, maar dat geldt niet voor 5 tot 9 jarigen. "Iedereen heeft recht op zijn eigen beleving, zijn eigen herinneringen, zijn eigen gevoelens bij wat hem in het leven is overkomen. Maar als het om publiekelijk gedeelde herinneringen gaat heeft deze ruimhartigheid een grens waar het de betrokkenheid van anderen betreft. Beschuldigingen van misbruik trekken scheuren in families. Ook als de beschuldigde is overleden is het nog steeds zijn nagedachtenis die wordt aangetast. Ook postume schade is schade." Ik heb zelf gezien hoe een gezin verdeeld wordt door hervonden herinneringen van één (labiele) zus die oversprongen op de andere zus die naar dezelfde therapeut ging. De dader was eerst de vader, later een oom of zelfs hun broer. Kortom, (postume) schade en chaos. http://www.tzum.info/2017/10/essay-douwe-draaisma-hervonden-herinneringen-griet-op-beeck/

2 Reacties
Pater
Pater10 okt. 2017 - 0:26

Dank voor het essay. Evenwichtig. Maar niettemin kan het verhaal van Griet waar zijn.

DanielleDefoe
DanielleDefoe10 okt. 2017 - 17:04

Goed verhaal ook van Draaisma. Arv en Miljø van Vigdis Hjorth had een soortgelijk effect. Nog niet in het Nederlands, maar zodra vertaald zeer lezenswaardig. Dit verhaal gaat over het verwoestende effect van het niet willen luisteren van de familie naar het verhaal van het (vermoedellijk echt) misbruikte kind wat tot een climax komt bij de dood van vader.

Johan eldert
Johan eldert9 okt. 2017 - 17:04

dat heeft toch deels aan zichzelf te danken. op basis van een dubieuze regressie therapie stelt zij dat ze wel misbruikt zou moeten zijn, terwijl ze feitelijke geen herinneringen heeft. het is gebaseerd op indirecte aanwijzingen middels een therapie die door vele psychologen en vooral ook neurologen als uiterst twijfelachtig wordt aangeduid. tsja dan krijg je alle kritiek daarop, want ze uit beschuldigingen die ze gewoon weg niet kan waarmaken over feiten die zij zichzelf niet herinnert. dus ja laten we het over [kinder / vrouwen /.mannen]misbruik hebben maar over misbruik obv feitelijk bewijs. en daarvan is meer dan genoeg. [verschrikkelijk veel van zelfs] dus om haar verhaal als uitgangspunt te gebruiken is vragen om moeilijkheden, terwijl het totaal niet nodig is

Cliff Clavin
Cliff Clavin9 okt. 2017 - 15:52

Anke Laterveer heeft mijn hartelijke instemming - ook ik het me geërgerd aan de kwalijke reacties op het verhaal van Griet op de Beeck. Al gauw kwamen zelfbenoemde 'experts' in de media opduiken, om aan hun scepsis en wantrouwen jegens mw. op de Beeck ruchtbaarheid te geven. Max Pam en Jaap Plaisier wisten een analyse en diagnose op afstand te bieden, onder de vlag van 'de hervonden herinneringen', aan de hand van wetenschappelijke inzichten. Ik ga ervan uit de deze universele experts mw. op de Beeck niet persoonlijk kennen. Nou, dan is er toch geen enkele reden om meteen deftig te gaan twijfelen aan haar relaas? Waarom niet gewoon welwillend en aandachtig luisteren, misschien ter zake doende vragen stellen, en het daarbij laten? Dat is de enige fatsoenlijke manier om een openbaarmaking waar je belang in stelt, tegemoet te treden. Er zit iets sinisters in de verdachtmakingen. Alsof men impliciet wil zeggen: dat zul je wel verzonnen hebben, je hebt aandacht nodig, en je moet een boek verkopen. Net zo goed kan je de columnisten toebijten: ach, je interesseert je geen zak voor Griet op de Beeck, je leeft van de pen, je had een sensationeel onderwerp nodig, en dus ga je incashen met wat goedkope bedenkingen bij haar verhaal, want dat je er de aandacht mee trekt, dat weet je tenminste zeker. Lees ook dit: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/09/griet-op-de-beeck-had-het-niet-goed-kunnen-doen-13393596-a1576455

2 Reacties
Pater
Pater10 okt. 2017 - 0:28

nou, deze deskundige heeft zijn oordeel in elk geval helemaal klaar.

DanielleDefoe
DanielleDefoe11 okt. 2017 - 8:13

obsolete psychoanalytische ideeen

Mark Tielsen
Mark Tielsen9 okt. 2017 - 15:52

Goed artikel. Het lijkt er op dat dit soort beschuldigingen alleen geloofd worden als de dader toch al gehaat wordt.

3 Reacties
Paddy3
Paddy39 okt. 2017 - 21:00

Aan de andere kant zijn er legio voorbeelden van valse getuigenissen en valse hervonden herinneringen die geleid hebben tot smaad, ontslag, gevangenis- en doodstraf van onschuldigen om kritisch te zijn tegenover dit soort verklaringen.

Mark Tielsen
Mark Tielsen10 okt. 2017 - 6:45

@Paddy 9 oktober 2017 at 23:00 Klopt, maar in eerste instantie geloof je iemand op haar woord, of je negeert het verhaal. Je gaat haar niet van leugens beschuldigen zonder bewijs of getuigen.

M4
M410 okt. 2017 - 14:02

Mark Tielsen, ik heb juist begrepen dat je de getuigenis/aanklacht zeer ernstig moet nemen. Maar de klagers juist niet op hun woord moet geloven, hoe tragisch dat ook zou kunnen zijn. Met andere woorden, de klacht kan volkomen onjuist zijn, zonder dat de klager leugens verteld, zij of hij is overtuigd geraakt van de echtheid van de aangeprate herinnering/onjuiste reconstructie van het geestelijk lijden. In die zin is uw opmerking "je gaat haar niet van leugens beschuldigen, zonder bewijs of getuigen" de omkering van de bewijslast. Het kan toch niet zo zijn, dat een mogelijke dader zijn onschuld moet bewijzen?

wesley2811
wesley28119 okt. 2017 - 15:45

ik weet nog wel dat ik mijn moeder 3 keer heb verteld dat ik als klein mannetje misbruikt was. mijn moeder kon het gewoon weg niet aan/ en heeft dit verdrongen want mijn zusje was ook slachtoffer van een andere pedofiel geworden een jaar daar voor. het heeft voor mijn moeder 6 jaar geduurt voor het kwartje viel dat ik ook misbruikt was. ik heb dit in di periode dan ook zelf mogen verwerken en ja het werkte door in mijn volwassen leven zo was sex iets raars voor mij. ik heb heel lang over mijn seksualiteit nagedacht want als jongentje van 7 door een volwassen man gedwongen te worden om een pik in je mont te stoppen heeft mij goed dwars gezeten ik ben dus bi . ik ben nu 32 en heb geen last meer van mijn trauma's ik heb wel een enorme afkeer van pedofielen zo erg zelfs dat ik graag de beul zou wezen