Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Klimaatrechtvaardigheid betekent ook loskomen van het idee dat de mens dieren mag gebruiken

  •  
30-05-2023
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
2624 keer bekeken
  •  
ANP-318013848

Het geweld dat de dieren wordt aangedaan en de schaal waarop dit gebeurt is ongekend.

Het begrip “klimaatrechtvaardigheid” is een begrip dat steeds belangrijker wordt binnen de duurzaamheidsbeweging. De klimaatcrisis raakt niet alleen degenen die de minste invloed hebben op de klimaatverandering, maar ook juist die mensen die het meest kwetsbaar zijn.

Het concept klimaatrechtvaardigheid vraagt dan ook aan degenen die het meest bijdragen aan de klimaatcrisis - het rijke Westen - om rekening te houden met degenen die onevenredig zwaar worden getroffen door de klimaatverandering (vrijwel iedereen buiten het rijke Westen).

Bewegingen zoals Extinction Rebellion zeggen zich in te zetten voor niet alleen het klimaat, maar voor klimaatrechtvaardigheid.  Zij verzetten zich tegen het systeem dat zo schadelijk is. Desondanks zijn er voldoende leden of mensen die bij XR-acties aanwezig zijn, die nog dierlijke producten gebruiken. Dat mag blijkbaar, want “individuele keuzes” zijn “een druppel op een gloeiende plaat”.  

Aan die stelling schort wel het een en ander – we maken immers allemaal onderdeel uit van het systeem, bedrijven en de overheid bestaan ook uit mensen en een individuele keuze heeft qua vermindering van uitstoot wellicht weinig impact, maar des te meer omdat je met die individuele keuzes een sterk signaal afgeeft dat het huidige systeem niet langer houdbaar is.

Maar belangrijker nog: door het concept "klimaatrechtvaardigheid" hoofdzakelijk te koppelen aan mensenrechten - dieren en natuur worden zelden genoemd – blijft het begrip “klimaatrechtvaardigheid” zoals dat nu wordt ingevuld namelijk uitgaan van mensen. Van wat mensen nodig hebben. Van wat mensen in het Westen rechtvaardig vinden.

Maar laten we wel zijn: het is ook het gebrek aan rechtvaardigheid tegenover (landbouw)dieren dat ertoe heeft geleid dat we nu in de klimaatcrisis zitten. De bio-industrie is één van de meest onderdrukkende systemen ooit door de mensheid gecreëerd. Het gebruik van dieren brengt schade toe: aan de dieren die worden uitgebuit, aan de mensen werkzaam in de industrie (zoals die mensen die werken in de slachthuizen, zoals in het bijzonder de COVID-periode heeft laten zien) én aan ons klimaat.

Het geweld dat de dieren wordt aangedaan en de schaal waarop dit gebeurt is ongekend, evenals de gevolgen daarvan voor de mensen werkzaam in de industrie én ons klimaat. Kunnen we dus echt spreken van "klimaatrechtvaardigheid" als we ervoor kiezen één van de meest onderdrukkende systemen in stand houden? Kunnen we echt spreken van welke vorm van "rechtvaardigheid" dan ook als zelfs degenen in de duurzaamheidsbeweging onderdeel blijven uitmaken van dit zeer onderdrukkende systeem?

Als we echt klimaatrechtvaardigheid willen – of welke vorm van rechtvaardigheid dan ook - dan moeten we het aandurven klimaatrechtvaardigheid te laten zien op al wat leeft. Niet alleen op de mensheid. Dan moeten we durven stoppen dieren te laten worden geboren om te “dienen” voor de mensen.

Echte rechtvaardigheid vereist dat je niet alleen je stem verheft tegen (subsidies voor) het gebruik van fossiele energie, maar dat je ophoudt deel te nemen aan systemen die gebouwd zijn op het tegenovergestelde van wat rechtvaardig is: onderdrukking.

Dan moet je durven inzien dat de slavernij-excuses die onze regering maakte, een zin bevat die ook van toepassing is op wat de mensheid met dieren doet: “Zakelijk, systematisch, in een droge opsomming, die juist daardoor zo confronterend is, omdat het de absurditeit onderstreept van een systeem waarin de ene mens de andere mens tot handelswaar maakte.”

Want de wijze waarop wij als mensheid levende wezens tot handelswaar maken is ook zakelijk en systematisch. En leidt tot schade aan dier, mens én klimaat.

Echte rechtvaardigheid vereist een lange, kritische en nietsontzeggende blik op onszelf. En vraagt ons vervolgens het juiste te doen. Zelfs als dat moeilijk is. Zelfs als dat betekent loskomen van het idee dat wij dieren mogen gebruiken omdat onze maatschappij dat ons zo heeft geleerd.

Want het feit dat ons is iets geleerd, betekent geenszins dat het ook juist is. Soms is ontleren de beste en meest krachtige vorm van verzet. Omdat al wat leeft dat verdient. Omdat echter rechtvaardigheid van ons vraagt niet te kijken naar wat wijzelf menen nodig te hebben, maar naar al wat leeft nodig heeft.

Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.