Joop

Kabinet is met investeringen in KLM in de Concorde-valkuil getrapt

Opinie

•

26-05-2021

•

leestijd 2 minuten

•

116 keer bekeken

•

Het Concorde-effect treedt geregeld op bij overheidsprojecten die duurder uitpakken en met meer tegenslag te maken krijgen dan was voorzien.

Als mensen eenmaal ergens tijd, geld of moeite in hebben geïnvesteerd, houden ze er vaak lang vast, ook als het overduidelijk niet oplevert wat ze ervan verwacht hadden. Het kan gaan over kleine dingen zoals in de verkeerde rij staan bij de supermarkt (je blijft staan, anders heb je al die tijd voor niks in die verkeerde rij gestaan), aandelen (niet verkopen als je er verlies op maakt), of grotere dingen zoals relaties en huwelijken (blijven omdat je er al zoveel tijd, energie en liefde in hebt gestoken). Dat komt door weerstand om verlies te incasseren. Of het nu een moeizame relatie is, een ellendige film waar je eenmaal aan begonnen bent, of een huis dat een bodemloze put-bouwval blijkt te zijn, mensen stellen zichzelf gerust dat de investering zich gaat terugverdienen – en gaan juist dóór met investeren om de kans daarop te bevorderen.

Goed geld achter slecht geld aan gooien, noemen we dat. Het wordt ook de Concorde-valkuil genoemd, naar het vliegtuig dat werd ontwikkeld met Frans-Britse investeringen die werden gecontinueerd tot lang nadat het hele project als een regelrechte commerciële ramp kon worden beschouwd. Onze Betuwelijn is ook zo’n voorbeeld. Investeerders besluiten te snel dat het ‘point of no return’ gepasseerd is en blijven overoptimistisch. In de politiek komt daar vaak het probleem bij van de zogenoemde mobilisatieparadox: hoe groter de maatschappelijke onrust over een politiek besluit, hoe groter de kans dat politici zich ingraven en hun positie handhaven uit angst voor gezichtsverlies.

Het Concorde-effect treedt dan ook geregeld op bij overheidsprojecten die duurder uitpakken en met meer tegenslag te maken krijgen dan was voorzien. Het meest recente voorbeeld betreft de aanzienlijke investeringen in KLM. Ties Joosten heeft op Follow the Money en bij Buitenhof al uitgebreid toegelicht waarom deze investeringen vooral emotioneel zijn. Deze week legt hoogleraar economie en PvdD-senator Henriette Prast in NRC uit waarom de investeringen niet toekomstbestendig zijn. ‘Air France-KLM wordt beschouwd als de kwetsbaarste van de gevestigde luchtvaartmaatschappijen. Banken en analisten geven een verkoopadvies.’

‘Sterke leiders durven hun verlies te nemen voordat het nog veel groter wordt’, concludeert Prast. Ik zou daar aan willen toevoegen: sterke leiders leren van fouten uit het verleden, zijn bekend met de Concorde-valkuil en zijn in staat om betere beslissingen te nemen dan de eerste de beste kleuter. Ja, opmerkelijk genoeg blijkt uit onderzoek dat kleuters en diersoorten die door de mens als ‘lagere’ soorten worden beschouwd, helemaal geen last hebben van de Concorde-valkuil. Zij nemen in dit soort omstandigheden dus meer effectieve, rationele beslissingen. Als ons kabinet zich nu eens tot dat niveau weet te verheffen, kan het geld besteed worden aan toekomstbestendige verduurzamingsprojecten waar we allemaal echt iets aan hebben.

Meer over:

concorde, staatssteun, opinie, wopke hoekstra, klm

Praat mee

onze spelregels.

Reacties (33)

Sorteren op:

Phil21 jun. 2021 - 5:45

Mee eens. KLM is Neerlands openeinde subsidie regeling geworden. Geen enkele regering wil rond de tafel hoe de luchtvaart, niet alleen om die belachelijke miljarden steunmaatregelen maar ook vanwege het belang van milieu en klimaat, terug te dringen. Hoe terug te verdienen in de komende jaren? Meer vliegtickets afzetten? Is onaanvaardbaar vanwege milieu en klimaat. Is meer vliegreizen überhaupt mogelijk voor een KLM, Lufthansa of British Airways terwijl ook goedkope carriers als Ryan Air in de markt opereren? Er is gewoonweg niet goed nagedacht.

Willem D231 mei 2021 - 19:41

Een paar jaar geleden was de PRINCE2 projectmanagement methodiek erg populair. Het mooie van deze methodiek was dat er na iedere fase een business case gemaakt moest worden. Als deze positief was dan kon het project doorgaan. Als het negatief was dan werd je geacht het project te stoppen om verdere verspilling van bedrijfsmiddelen te voorkomen en de schade zo te beperken.

tempest27 mei 2021 - 18:39

Denk je dat al die verduurzaming projecten geen concorde-valkuilen zullen worden? In de huidige situatie is de overheid niet in staat de stekker uit een bedrijf en/of sector te trekken. De maatschappelijke onrust die dat zou veroorzaken is momenteel gewoon niet acceptabel, dat zou totale politieke zelfmoord zijn. En terecht overigens, want een overheid die dit soort crises voor eigen politieke spelletjes gaat misbruiken hoort zo gauw en zo snel mogelijk te verdwijnen.

J.janssen227 mei 2021 - 9:33

Tja dat is ook net het probleem dat onze politieke bestuurders overwegend bestaan uit " narcististische" types die naast gebrek aan introspectie zichzelf geen "faalervaring" toestaan. Een uitgebreid psychologisch onderzoek voordat men een door belastinggeld gefinancierde functie gaat bekleden is geen overbodige luxe. Het is toch merkwaardig dat bij de meeste bedrijven bij een sollicitatie een uitgebreide screening deel uitmaakt van de sollicitatieprocedure terwijl wij maar iedereen klakkeloos het besturen van ons land toevertrouwen.

Minoes&tuin27 mei 2021 - 6:13

Men is gek op megalomane trajecten en eeuwige roem!

1 Reactie

Minoes&tuin27 mei 2021 - 6:14

trajecten=projecten.