Is het zo erg dat de Pride vooral een a-politiek volksfeest wordt?

Je bent zo ver gekomen dat je onbekommerd en voor het oog van iedereen een megaparty kunt geven die dagen lang grote delen van de stad bestrijkt. En honni soit qui mal y pense.

De nieuwe tuttigheid heeft ook Pride Amsterdam bereikt. Althans, dat valt af te leiden een rapport dat het bureau Flowz in opdracht van de gemeente heeft samengesteld. Burgemeester Femke Halsema is content met de inhoud. 

In de afgelopen kwart eeuw is de Amsterdamse Pride uitgegroeid tot een gigantisch gebeuren dat vooral een feestelijke en vrolijke indruk maakt. Toeristen uit de hele wereld komen het meevieren. Amsterdam gebruikt het om zich te manifesteren als een hedonistische en liberale metropool waarin iedereen zichzelf mag en kan zijn. Extravagantie en excentriciteit zijn dan ook wezenlijke karaktertrekken. Er komen tienduizenden kijkers op af, onder wie de onderzoekers een overmaat aan witte heteroseksuelen vermoeden. Daarvan gaan LHBTIQ+-ers zich onveilig voelen, aldus Flowz, vooral als de drank in de witte heteroseksuele man is. 

De Pride zou serieuzer moeten worden. Een flink deel van de geraadpleegden ziet de wereldberoemde botenparade het liefst afgeschaft omdat dit het culminatiepunt is van commercie, extravagantie en dronken witte heteroseksuelen aan de wallekant. De nadruk behoort volgens hen te liggen op de Pride Walk, de grote optocht voor LHBTIQ+-ers die veel duidelijker in het teken staat van gelijke rechten en strijd tegen discriminatie. 

Klachten over discriminatie op andere punten zijn ook in het rapport te vinden: de hele programmering is bijna uitsluitend gericht op witte homomannen. Het rapport is geschreven in een afschuwelijk bureaucratisch bargoens maar in afschuwelijkheid spant het neologisme excluderend absoluut de kroon. Excluderend zijn alle activiteiten waar personen die zich niet tot de witte homomannen rekenen, ongemak ervaren, althans dit op grond van hun persoonlijke zelfdefinitie behoren te doen. Buitenstaanders komt bij dit alles wellicht wijlen Manke Nelis voor ogen die het lied zingt van de kleine jodeljongen. Daarbij wordt in het bijzonder gewezen op de straatfeesten. 

In het rapport is daarnaast sprake van pinkwashing. Pinkwashing is dat je als bedrijf subsidie geeft aan de Pride om zo te doen of je LHBTIQ+-vriendelijk bent, terwijl je in werkelijkheid gewoon in je beleid de heteronorm aanhoudt. Zo vaar je onder valse vlag met de botenparade mee. 

Concreet idee: "een internationale conferentie op grassroots/community niveau: hoe kunnen we ons eigen privilege gebruiken om internationaal solidair te zijn maar ook om te leren van elkaar?"

Hoe representatief zijn zulke ideeën voor de LHBTIQ+-bevolking van Amsterdam? Een gróót onderzoek met duizenden of zelfs maar honderden respondenten heeft Flowz niet gehouden. Men is kwalitatief te werk gegaan. Dat is een stuk goedkoper, wat opdrachtgevers altijd fijn vinden. Bovendien kom je op zo´n manier gemakkelijker tot de gewenste resultaten. De onderzoekers van Flowz verzamelden hun informatie tijdens een drietal groepsgesprekken met personen die door de gemeente Amsterdam waren uitgenodigd. Vanwege de corona vonden ze allemaal online plaats.  Het rapport noemt de volgende selectiecriteria: 

"Een groep deelnemers met een zo breed mogelijke representatie van de LHBTIQ+ community in Amsterdam en een diversiteit aan meningen en ervaringen; 

• Geen individuen, maar vertegenwoordigers van een organisatie, beweging of netwerk; 

• Groepen en organisaties alleen of grotendeels gericht op LHBTIQ+ activiteiten (dus geen straight allies); 

• Een vorm van relatie met de gemeente, hetzij via subsidies, als onderdeel van een alliantie (- aanvraag) of een andere zakelijke relatie".

Gemeente-ambtenaren luisteren graag naar mensen die zich als zaakwaarnemers voor het volk opwerpen en liever niet naar het volk zelf. Daar zit niet per se kwade wil achter: het communiceert nu eenmaal gemakkelijker met welbespraakte personen die de habitus der ambtenaren kennen en ook het bijbehorend jargon beheersen. Dat valt uit toon en stijl van het rapport te herkennen.

Op de een of andere manier doet het allemaal denken aan een proces dat twee jaar geleden plaats vond bij De School, een progressieve Amsterdamse nachtclub, die al snel een wereldwijde reputatie had opgebouwd. Onder een deel van het personeel en een zeer activistische minderheid van het publiek ontwikkelde zich echter de gedachte dat het aan inclusiviteit ontbrak, terwijl het verder heteronorm en racisme waren die de klok sloegen. Dit gebeurde allemaal tijdens de eerste lockdown, toen De School moest vechten voor zijn bestaan. De directie organiseerde een bijeenkomst waarin zij op een ongelooflijke manier de mantel kreeg uitgeveegd. Enkele maanden later sloot De School voorgoed zijn deuren. Dat was de enige manier een faillissement te voorkomen. 

Dat risico loopt de Amsterdamse Pride ook. Ik ben geen Amsterdammer. Ik heb nooit de botenparade gadegeslagen. Ik ben dat ook niet van plan. Van feesten heb ik wel verstand. En als burger van dit land en deze planeet heb ik over van alles en nog wat een mening die ik gaarne met den volke deel. Wie vindt dat vanwege mijn identiteiten bescheidenheid of zelfs zwijgen gepast zijn, kan bij voorbaat de zenuwen krijgen. 

1 ding weet ik: dit rapport is de beste manier om een groot volksfeest voorgoed kapot te maken. Als de adviezen worden uitgevoerd, blijven er hoogstens marginale activiteiten over, bezocht door een kleine groep overtuigden. Dan is de lol er af.

Natuurlijk is in de loop der jaren de Pride gedepolitiseerd. Het is meer een roze kermis. Het laat zien dat geaardheid gevierd kan worden en niet altijd op allerlei manieren hoeft te worden geproblematiseerd. 

Je kunt je echter afvragen of dat niet juist een blijk van emancipatie is. Je bent zo ver gekomen dat je onbekommerd en voor het oog van iedereen een megaparty kunt geven die dagen lang grote delen van de stad bestrijkt. En honni soit qui mal y pense. Dat is net zo goed een demonstratie.  

Het is met zijn karakter van a-politiek volksfeest een belangrijke verworvenheid die je juist in deze tijd niet mag inruilen voor een paar eilandjes waarop je het eigen gelijk kunt vieren. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.