Joop

Investeer in de bewoners in de wijk

  •  
16-06-2021
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
168 keer bekeken
  •  
moerwijk

© cc-foto: Roel Wijnants

Regiodeals maken miljoenen beschikbaar om te investeren in ‘aandachtswijken’. De vraag is alleen: hoe zorg je dat die investeringen het leven van bewoners echt verbeteren? Wat zou er gebeuren als we die miljoenen met name zouden investeren in de bewoners?
De afgelopen maanden verschijnen opnieuw onderzoeken en vele artikelen over ‘achterstands-‘ of ‘kwetsbare’ wijken. Vijftien burgemeesters roepen het kabinet op te werken aan een actieplan. Eenzaamheid, depressie en werkeloosheid. De kloof tussen de ‘haves’ en de ‘have not’s’ wordt almaar groter. Yuppenparadijzen, cocktail drinkende burgers in dure pakken aan de ene kant en groeiende rijen burgers bij voedselbanken en kringloopwinkels aan de andere.
Wanneer wijken op de agenda staan worden de bulldozers vaak al besteld, er wordt druk gelobbyd voor allerlei plannen en dure vernieuwing. Maar wat als we dit keer eens zouden investeren in de bewoners? ‘De werkelijke rijkdom van een natie is gelegen in haar bevolking,’ zei de Pakistaanse econoom Mahbub ul Haq ooit. Hoe zorgen we dat iedereen een leven kan opbouwen in overeenstemming met menselijke waardigheid? Hoe ontsluiten we ieders talent?
Uit een recent onderzoek van Circusvis blijkt dat de veerkracht in de regio Haaglanden opvallend groot is in vergelijking tot andere wijken. Veerkracht staat voor de mate waarin een buurt in staat is een toename van kwetsbare bewoners op te vangen. In Moerwijk kom je er al snel achter dat bewoners actief betrokken zijn bij hun leefomgeving. Je raakt er spontaan in gesprek met jong en oud, die nieuwsgierig zijn naar wat je er komt brengen. In vergelijking met een in zichzelf gekeerde villawijk een verademing, een heuse krachtwijk.
Het is natuurlijk mooi wanneer bewoners veerkrachtig zijn en zelf problemen oplossen. Maar al te veel geloof in de zelfredzaamheid is misplaatst. Zeker, informele netwerken maakten afgelopen jaar overuren, burgers in de krachtwijken hielden de zaak vrijwillig draaiend terwijl beleidsmedewerkers ver weg thuis betaald achter de Zoom zaten. Wie start bij de wens de positie van bewoners te verbeteren moet ze vooral toegang tot het systeem gunnen. Alleen: hoe beklim je een ladder waarvan de onderste sporten structureel ontbreken? De ‘armoedeval’ houdt mensen in de bijstand. En bewoners raken niet in staat financieel voor zichzelf te zorgen en zitten veelal gevangen in vrijwilligheid.
De afgelopen jaren voerden we een actie-onderzoek uit waaruit telkens dezelfde dynamieken van ongelijkheid naar voren komen. Professionals worden betaald ingehuurd en wijkbewoners moeten ‘geactiveerd’ worden, terwijl ze zelf heel goed weten wat er in de wijk speelt en nodig is. Gemeente Den Haag heeft hiervoor zelfs weloverwogen beleid. Er mogen van aangevraagde subsidies geen vrijwilligersvergoedingen worden uitgekeerd aan de bewoners in de wijk. De allerarmsten moeten ‘vrijwillig’ meedoen terwijl ze de kennis bezitten waar anderen die niet in de wijk wonen aan verdienen. Zo gaat het geld telkens rond in dezelfde zakken van advies- en onderzoeksbureaus.
Wat is er wel nodig? Het begint allemaal met ontmoeten. Willen we elkaar weer ontdekken dan hebben we spontane ontmoetingen nodig die de basis leggen voor een gesprek van mens tot mens, voor urgente samenwerking.
Daarnaast gaat het over mogelijkheden scheppen. Mogelijkheden die uitgaan van gelijkwaardigheid en inzicht geven in wat je kan betekenen voor elkaar. Gek genoeg hebben we nog nooit iemand ontmoet die niets kon of niets wilde. De Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum reikt een contratheorie aan die ons nieuwe richting kan geven. Haar ‘capability’-benadering gaat uit van kansen, levenskwaliteit, fundamentele sociale rechtvaardigheid en keuzevrijheid. Niet verworven ‘capabilities’ zijn vaak het gevolg van discriminatie of ongelijkheid.
Hoe maken we die onderste sporten van de ladder? Stel bewoners in staat als eigenaar onderdeel uit te maken van het betaalde systeem. Investeer in talent en bijvoorbeeld in het landelijke netwerk van professionele sleutelpersonen die als dienende leiders al decennia lang wijk en stad veelal vrijwillig versterken. Overheden en gemeenten maken gretig gebruik van hun diensten vaak zonder fatsoenlijke betaling. Draai dit om. Stel sleutelpersonen in staat financieel voor zichzelf te zorgen en communiceer hiermee naar de gemeenschappen erachter een boodschap van gelijkheid, erkenning en waardering.
We horen telkens weer dat de ‘menselijke maat’ terug moet komen. Daar is niets abstracts aan. Het is iets waar we allemaal iedere dag opnieuw vorm aan kunnen geven. Door elkaar te ontmoeten, over en weer te bevragen vanuit nieuwsgierigheid in de wetenschap dat ieder iets kan en wil betekenen. Laten we elkaars inzet over en weer waarderen, ook financieel. Voor wat, hoort wat.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (26)

Minoes&tuin
Minoes&tuin25 jun. 2021 - 8:38

De vraag is of je nog wel tot dit systeem wil horen, of zou moeten willen horen. Een systeem dat niet deugt.

Rutger Groot
Rutger Groot17 jun. 2021 - 10:09

"Wat is er wel nodig? Het begint allemaal met ontmoeten. Willen we elkaar weer ontdekken dan hebben we spontane ontmoetingen nodig die de basis leggen voor een gesprek van mens tot mens, voor urgente samenwerking" Vrij naar "in gelul kun je niet wonen" zal dit ook geen zoden aan de dijk zetten. Het gaat erom kansenongelijkheid aan te pakken en dat doe je niet met praatgroepjes en pappen en nathouden. Wat nodig is dat mensen in probleemwijken de taal leren spreken, een opleiding volgen, naar school kunnen gaan en geholpen worden met plannen en huiswerk maken om zo alle mensen een kans op een baan te geven (juist ook vrouwen) om op een gegeven moment onafhankelijk van allerlei subsidies (en met name subsidieclubs) en onafhankelijk van partner op eigen benen te staan en eigen keuzes te maken.

1 Reactie
rvb2
rvb217 jun. 2021 - 12:24

Laten we dan beginnen met de boeren: Vaak onverstaanbaar, altijd afhankelijk van subsidies en nog zeer vervuilend ook!

Rechtse Bal -
Rechtse Bal -17 jun. 2021 - 8:48

zijdelings mee te maken gehad maar je wordt er toch wel mismoedig van: enerzijds de organisaties en semi overheden met bakken geld en onderzoeken, anderzijds woningbouwstichtingen en organisaties die er winstmodellen in zien (vaak geleid door figuren die op elke baksteen hun bonus baseren). En uiteindelijk: slechte kwaliteit geen OV, geen infrastructuur en snelle verpaupering. Ik zou niet eens weten wie de Minister van Woningbouw is en wat hijzij doet.

Joop16
Joop1617 jun. 2021 - 8:34

Misschien dat ik er overheen lees, maar ik zie geen enkel concreet voorstel. Alleen maar een hoop technische termen, mooie woorden en verwijzingen naar andere deskundigen die ook niets te melden hebben. Kom gewoon eens met een echt plan.

Joopinie
Joopinie16 jun. 2021 - 21:25

Het is veelzeggend dat in dit stuk een Pakistaamse econoom wordt aangehaald. Iedereen zoekt het te ver. Laat Nederlandse economen die meer kunnen roepen dan ja Rutte nee Rutte een naar deze wijken komen. Laat het de bewoners niet doen alsof zij het antwoord zijn. Hooggeschoolden hebben ze nodig die weer aan hun kant staan. Dat was ooit hier.

DaanOuwens
DaanOuwens16 jun. 2021 - 19:48

Ik wordt altijd vreselijk sacherijnig van dit soort stukken. Een soort dom idealisme van mensen die de ballen weten van de werkelijkheid. Met het NPRZ (https://www.nprz.nl/) ligt er inmiddels een prima draaiboek waarin staat hoe je 1 miljard kan uitgeven aan allerlei gelul zonder dat mensen in achterstandswijken er ook maar iets mee opschieten. Alle plannen zijn complex, missen samenhang, de bekende stokpaardjes worden bereden en het leidt tot niets. Een aardig voorbeeld uit het NPRZ programma is dat er 60 werk en inkomen klantmanagers extra worden in gezet om werklozen aan het werk te krijgen in Rotterdam Zuid. Concreet betekent dit dat werklozen niet meer 1 gesprek in de 3 maanden krijgen maar 1 maal per maand. Maar de gesprekken leiden nog steeds tot niets. Er zijn geen banen voor deze mensen, er is geen scholingsbudget voor deze mensen er is dus geen enkel perspectief voor deze mensen. Het verschil is dat ze niet 1 maal per 3 maanden te horen krijgen dat bij niet solliciteren een korting op de uitkering volgt maar dat ze nu deze boodschap iedere maand krijgen. Zo ziet de rechtse aanpak er uit in de praktijk. Het leidt dus tot niets. En natuurlijk kan het wel. Al een groot aantal jaren geleden was Dominic Schrijer daarmee bezig grappige eigenwijze PvdA bobo. Werd helaas op een zijspoor gezet. Die creëerde regel vrije zones in Rotterdam Feijenoord en stimuleerde ondernemerschap bij mensen uit andere culturen met weinig opleiding. Daar ging alles mis maar het idee bood perspectief. Later helaas weer om zeep gebracht. Maar de kern was geef mensen vertrouwen, geef ze ruimte. Laat ze geloven in eigen mogelijkheden. Biedt lokaal ruimte en bedrijfshuisvesting. Laat het onderwijs op de concrete leervragen aansluiten. En pas regels aan aan de werkelijkheid. Stel belasting invordering uit en handhaving ook. Maar wees duidelijk dat uiteindelijk alle regels ook voor deze wijken gelden. Maar ram niet alle creativiteit en ondernemingszin op voorhand uit deze mensen. Dat werkt.

4 Reacties
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 jun. 2021 - 21:21

Nussbaum kan me ook gestolen worden.

Mokker
Mokker17 jun. 2021 - 6:49

Dat werkt? Heb je een voorbeeld van een plek waar jouw aanpak heeft gewerkt? Want zoals je zelf al aangeeft ging het in Rotterdam niet goed, maar je geeft niet aan waarom niet.

Exkraker
Exkraker17 jun. 2021 - 9:28

@Daan Er ging alles mis..... Tsja, dus blijkbaar werkte dat ook niet.

DaanOuwens
DaanOuwens17 jun. 2021 - 17:13

@ Mokker/ Exkraker Jij schrijft: Dat werkt?/Er ging alles mis….. Tsja, dus blijkbaar werkte dat ook niet. Dat werkt, daar zijn honderden inmiddels wel duizenden voorbeelden van. Worden meestal sociaal firms genoemd. Een heel bekend voorbeeld is deze https://www.deprael.nl/ die steeds verder groeit. Gestart vanuit de zorg voor mensen met een beperking. Wat nodig is dat dit bedrijfsmodel ruimte krijgt. Financiering door overheid is vaak niet eens nodig. Het is niet meer dan dit soort initiatieven mogelijk maken. Maar de overheid reageert vaak niet anders als jullie. Wantrouwen, afkeer, niets nieuws willen proberen, anderen niet iets gunnen. Onmogelijke regels bedenken die initiatieven in de kiem smoren. Dat soort opvattingen maken het verspreiden en uitbouwen van nieuw ondernemerschap van mensen zelf moeilijker dan nodig. Maar er zijn zelfs in de bijstand de RBZ-s waar werklozen in de bijstand gestimuleerd worden voor zich zelf te beginnen. Dus het werkt. Ik zou het graag grootschaliger willen maken stimuleren mensen steunen met bedrijfsplannen maken en zo. Maar er zijn altijd veel mensen zoals jullie beiden. Jammer.

Ivan61
Ivan6116 jun. 2021 - 19:29

Het systeem is verrot en toch blijft die overeind, Mensen gaan schuld aan 10 jaar Rutte geven ( niet helemaal onterecht ) maar ik weet uit eigen ervaring hoe een Melkertbaan een soort van uitbuiting was. Toen ik niet meer wilde onbetaald overwerken kon ik opkrassen, De overuren zijn nog steeds niet uitbetaald en mevrouw van het Arbeidbureau wilde nooit werk van maken. Nu neem ik jullie kwart eeuw vooruit naar 2021. Zelfs ambtenaren hebben van armoede en kans ongelijkheid gehoord. Discriminatie en racisme van onze regering is ook ondertussen bekend. En toch kozen de meeste van mijn landgenoten voor voortzetting van deze beleid. Sinds vorige jaar ben ik betrokken bij een burgerinitiatief in een van de armste wijken van Nederland. Gelukkig hebben wij budget om de burger te helpen en daarmee ook onze lokale machtshebbers aan te spreken. Wat een duurbetaalde kracht wil niet doen doen wij wel en achteraf krijgen wij instanties in beweging. Er is geld zat om problemen op te lossen maar dan moeten de ambtenaren aan het werk voor de burger. Dat zien zij niet echt zitten.

3 Reacties
Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland17 jun. 2021 - 11:27

jij woonde toch ook in Oosterpark?

Ivan61
Ivan6117 jun. 2021 - 12:06

Ja klopt, maar dat gaat om de Hoogte

Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland17 jun. 2021 - 18:21

daar is een hele fijne speeltuin die voor een heel redelijke prijs soms ijsjes verkoopt

Petra Privacy
Petra Privacy16 jun. 2021 - 19:21

Bij de beweging van sociale en positieve mensen is dat ook logisch. Wat we doen, doen we samen en dat is een actieve levenshouding. Daar zijn duizenden voorbeelden van. De beweging groeit ook iedere dag. Omdat er steeds meer mensen zijn die beseffen dat de overheid niet meer zo relevant is. Dat je ook dat kan bereiken, wat je ook wil bereiken met elkaar. We werken samen met de overheid als dat kan en anders maar niet. En vele steden hebben een Letskring, voor een locale 'economie'. Voor het ruilen van diensten, goederen en talenten. Dat is altijd gericht op de eigen wijk, dorp of gemeenschap. Nederland heeft circa 3 miljoen vrijwilligers, die op vele manieren bijdragen aan een samenleving waar je welkom bent. Omslag in Eindhoven is een internationaal netwerk van mensen die duurzaam willen leven en wonen en ook die groepen mensen organiseren weer samen en zelf het bestaan. Het investeren in mensen, middelen en mogelijkheden geeft kansen en keuzes voor een sociaal en positief bestaan.

EenMening
EenMening16 jun. 2021 - 18:23

"Wanneer wijken op de agenda staan worden de bulldozers vaak al besteld, er wordt druk gelobbyd voor allerlei plannen en dure vernieuwing. Maar wat als we dit keer eens zouden investeren in de bewoners? " Er zijn in de prachtwijken de afgelopen decennia vele interventies gedaan maar dat heeft niet geholpen. Er zijn ook veel prachtige plannen gemaakt die uiteindelijk niet bleken te werken. De enige oplossing die wel werkt is gentrifcation. Een deel van de oude, kwalitatief slechte woningen wordt gesloopt en vervangen door koopwoningen. Bewoners krijgen de mogelijkheid om hun woning te kopen. Een deel van de woningen blijft sociale huur. Als de woningvoorraad beter en gevarieerder wordt, wordt de wijk ook gevarieerder en beter.

9 Reacties
jandebakker
jandebakker16 jun. 2021 - 19:20

De problemen in dergelijke wijken worden doorgaans veroorzaakt door een deel van de bewoners. Als je er dan voor zorgt dat de groep die de problemen veroorzaakt van wijk A naar wijk B wordt verdrongen door gentrificatie is het probleem in wijk A opgelost. Enige bijkomende probleem is natuurlijk dat het aantal probleemgezinnen in de stad gelijk is gebleven en wijk b plots een probleem wijk is.

DaanOuwens
DaanOuwens16 jun. 2021 - 19:31

@ EenMening Jij schrijft: Als de woningvoorraad beter en gevarieerder wordt, wordt de wijk ook gevarieerder en beter. Nee dat gebeurd niet. De wijk wordt niet beter en ook niet gevarieerder. De bewoners groepen vermijden elkaar en dat is ook logisch. Er is geen enkel onderzoek dat een dergelijke stelling adequaat ondersteund. Er is een enorme voorraad materiaal dat laat zien dat het niet werkt. Lees: Gemengde gevoelens Gemengd wonen is in Nederland een groot goed. Lukt hier wel wat in Londen zo jammerlijk faalt? De Rotterdamse wijk Katendrecht bewijst hoe weerbarstig de praktijk is. MACHTELD VAN HULTEN31 augustus 2011

EenMening
EenMening16 jun. 2021 - 21:56

@jandebakker Er zullen mensen uit de wijk moeten vertrekken naar andere delen van de stad of zelf de regio. De gemeente kan de pijn verzachten door hen een royale verhuisvergoeding te geven. Door de komst van middengroepen zal de wijk gevarieerder worden, deze nieuwkomers hebben meestal ook meer te besteden, wat de lokale economie ten goede komt. Voor de echte probleemgezinnen moet apart beleid ontwikkeld worden. In Amsterdam komt, mede door de problemen op de woningmarkt, gentrifcation min of meer spontaan op gang. Mensen uit de middenklasse kopen woningen in Noord en in de Westelijke Tuinsteden. Uit de literatuur is bekend dat dit vaak tot polarisatie leidt tussen "gevestigden en buitenstaanders". Maar dat dat niet altijd het geval is, bewijst de volgende casus uit Amsterdam-Noord: In Noord dreigde polarisatie tussen "oude" en "nieuwe" Noorderlingen. Maar de aanwezigheid van lood in het drinkwater, veroorzaakt door oude loden leidingen, leidde ertoe dat beide groepen gingen samenwerken. Met als doel woningbouwvereniging Ymere te dwingen dit probleem op te lossen. Ze werden als het ware "loodgenoten". https://www.rooilijn.nl/artikelen/loodgenoten-sociale-verbinding-in-amsterdam-noord/

EenMening
EenMening16 jun. 2021 - 21:58

Aardig detail: "Bovendien had Ymere verschillende tappunten in de wijken geplaatst waar schoon drinkwater getapt kon worden, wat erin resulteerde dat oude en nieuwe noorderlingen met elkaar in gesprek gingen bij de ‘dorpspomp’."

DanielleDefoe
DanielleDefoe16 jun. 2021 - 22:07

Er valt wel winst te behalen met het onderhoud van de openbare ruimte . Mensen dwingen met elkaar om te gaan lukt uiteraard niet.

EenMening
EenMening16 jun. 2021 - 22:18

@Daan Zie ook 16 juni 23:56. De casus Amsterdam-Noord vs. Ymere bewijst dat oude en nieuwe bewoners kunnen samenwerken als ze een gemeenschappelijk doel hebben, in casu de hoge loodconcentraties in het drinkwater. Dit kan polarisatie voorkomen en de sociale verbinding juist versterken. De actie van de bewoners had verstrekkende gevolgen. Toen Ymere dwars lag, zochten ze contact met de media. Uiteindelijk stelde de gemeente Amsterdam een crisisteam in. Alle gebouwen in handen van de gemeente werden getoetst op de aanwezigheid van lood. Ook andere steden als Rotterdam en Utrecht zijn gemeentelijke gebouwen gaan controleren. https://www.rooilijn.nl/artikelen/loodgenoten-sociale-verbinding-in-amsterdam-noord/

jandebakker
jandebakker17 jun. 2021 - 9:00

@EenMening, Als je doel is om de in een specifiek geografisch afgebakend deel de omstandigheden te verbeteren is gentrificatie een uitstekend middel. Als je doel is om de omstandigheden voor een specifieke groep bewoners te verbeteren niet of nauwelijks. De hele filosofie dat bij mening de zwakke wijkbewoners zich aan via de netwerken van de sterkere wijkbewoners kunnen optrekken blijkt in de praktijk vies tegen te vallen.

Minoes&tuin
Minoes&tuin17 jun. 2021 - 11:17

DanielleDefoe Ik zou daar ook geen enkele behoefte aan hebben. Zo werkt het in duurdere wijken in de steden ook niet. Kennissen en vrienden zitten veelal niet in dedirecte omgeving van waar men woont. Als men die wil zien gaat men gewoon naar elkaar toe, waar men ook woont. Meestal staat dat geheel los van elkaar. Zeker in grote steden. Wel vind ik dat er meer handhaving moet zijn van overheid op omgaan met publieke ruimten ( was vroeger ook) en plichten verhuurders en/of eigenaren m.b.t. onderhoud panden. Ook vind ik dat er daarbij meer aandacht mag zijn voor geluidsoverlast van buren door verhuurders, inclusief woningbouwverenigingen te dwingen maatregelen te nemen m.b.t. gehorige woningen etc.. Ik vind dat de normen daar wel wat aangescherpt mogen worden. Daarin investeren lijkt mij productiever. Dan verminder je per direct al heel veel irritaties over en weer. Ik vind de toegestane normen geluidsoverlast veel te hoog. Misschien meteen een goed project om mensen daarin op te leiden en ze zo aan een betaalde baan te helpen. Dat wil niet zeggen dat men dan in de eigen wijk aan aan het werk zou moeten.

DaanOuwens
DaanOuwens17 jun. 2021 - 17:25

@ EenMening Jij schrijft: De casus Amsterdam-Noord vs. Ymere bewijst dat oude en nieuwe bewoners kunnen samenwerken als ze een gemeenschappelijk doel hebben, in casu de hoge loodconcentraties in het drinkwater. Dit kan polarisatie voorkomen en de sociale verbinding juist versterken. Als je kijkt naar Amsterdam Noord dan bestaat het uit het oude deel en de nieuwbouw. Er zijn in het oude deel tweede groepen laagopgeleide autochtonen (Floradorp) en laagopgeleide allochtonen vooral mensen met roots in Suriname. Die twee hebben niets met elkaar te maken wonen zelfs niet bij elkaar in de straat. De laatste 10 jaar wordt er op Noord en het NDSM nieuwbouw neergezet voor mensen met een hoger inkomen een soort yuppenwijk. Die 3 groepen doen niets gemeenschappelijk ook niet de loden leidingen vervangen. Je artikeltje/linkje is onzin en van hetzelfde zwevende idealisme als het artikel van de schrijfster.