Het echte nieuws achter NRC-gate

Het geroezemoes rondom Hans Wijers — opgeblazen door Hugo Logtenberg door middel van geruchten op borrels van Willem Sijthoff, gelekte appjes en een pers die liever een ophef najaagt dan een feit controleert — is veel interessanter dan de man zelf.

Het hele circus rond Hans Wijers zegt meer over de media dan over hemzelf. Hugo Logtenberg blies het op met geruchten op een borrel bij Willem Sijthoff en een los appje. NRC stelt dat het publiceren van Wijers’ uitspraken gerechtvaardigd was, omdat veertien bronnen die bevestigden en een informateur neutraal moet blijven, ook als dat botst met zijn privacy.

Tot op de dag van vandaag zijn de geleverde bewijzen mager, en weten we niet of de bronnen van Hugo Logtenberg betrouwbaar zijn. Daar komt nog bij dat het vermeende appbericht nooit is gepubliceerd, waardoor het publieke oordeel is gebaseerd op tweedehands reconstructies in plaats van controleerbare feiten.

Natuurlijk sprak journalist Eric Smit het verhaal van NRC tegen, door aan te geven dat hijzelf degene was die Dilan Yeşilgöz een leugenaar noemde. Ook Beau van Erven Dorens en ambtenaar Rubien Bloeme bevestigden het verhaal van Smit. Drie bronnen van Hugo Logtenberg zijn publiek: Frank Leijdersdorff, Jacques Monasch en Maarten Feilzer. Alleen Frank Leijdersdorff beweert van die openbare bronnen dat Hans Wijers dit gezegd zou hebben.

In een eerder artikel schreef ik al dat Maarten Feilzer doneert aan de VVD. Maar er speelt nog iets. Feilzer is namelijk de baas van vastgoedbedrijf Zadelhoff. Het bedrijf dat ooit in handen was van vastgoedondernemer Cor van Zadelhoff, die in het verleden onder meer een fondsenwervingsdiner voor de VVD organiseerde. Het was vast puur toeval dat na die fondsenwerving de wet betaalbare huur werd versoepeld. In verband met de actie Stem voor Stabiliteit heeft Zadelhoff (Maarten Feilzer) er direct belang bij dat regelgeving voor huurprijzen en vastgoedbeleggingen niet verder verstrakt, wat een mogelijke drijfveer vormt om een linkse coalitie buiten de deur te houden.

Dealmaker.nl is onderdeel van Sijthoff Media, en wie komen we daar tegen? De voormalig zakelijk partner van Frank Leijdersdorff. Op LinkedIn vermeldt Leijdesdorff samengewerkt te hebben met Loyens & Loeff, en zij hebben dus meerdere deals gekregen via Dealmaker. Nu is hij voorzitter van de Levi Lassen Stichting.

Formeel ondersteunt de stichting projecten voor sociale rechtvaardigheid, maar in de praktijk vloeit een aanzienlijk deel van haar vermogen naar organisaties in Israël, wat mogelijk verklaart waarom hij GroenLinks-PvdA buiten de coalitie zou willen houden. De stichting is daarmee niet louter een filantropische actor maar een speler in een bredere geopolitieke en ideologische infrastructuur, waarin lobby, vermogensbescherming en internationale solidariteit elkaar versterken.

Monasch is al jaren ontevreden over de koers van de PvdA, en het is dus ook niet verbazingwekkend dat hij betrokken is bij een initiatief dat GroenLinks-PvdA buiten de boot zou houden. Willem Sijthoff is zelf een D66-man, die ook doneert aan de partij. Daarnaast fungeert Sijthoff dus als gastheer van informele politieke salons—haringparty’s, uitslagenborrels, sponsoravonden—waar politici, fondsbeheerders, mediabazen en vastgoedpartijen elkaars belangen veiligstellen nog voordat een kiezer een vakje rood maakt.

Nu we de bekende bronnen hebben gehad, kunnen we afvragen welk motief Hugo Logtenberg zelf had. Wat voor baat had hij erbij om dat stuk over Wijers te schrijven? Het gedrag van Logtenberg in de aflevering van Kockelmann is opvallend. Eerst knipoogt hij naar Sven Kockelmann of David van Weel, en gaat hij over tot lachen wanneer Marjolein Moorman haar verhaal doet. Alsof hij wilde communiceren: ‘Laat mij dit maar even regelen.’ Ook was Logtenberg te horen in de podcast NOS Met het Oog op Morgen. Daar zei hij dit:

“Zonder de VVD is er eigenlijk geen kabinet te vormen. (…) De leider daarvan heet Dilan Yesilgöz. En als je dan dit soort uitspraken doet dan moet je daar ook de gevolgen van dragen.”

Ook zei hij dat Willem Sijthoff wel weet hoe de media werken, en dat hij volgende week wel een biertje met hem doet! Stop de tijd, want als u zich afvraagt of wij hier met een journalist te maken hebben die banden heeft met de VVD, dan klopt dit. Sterker nog, hij was zelfs actief voor de partij. Als wij even graven in Delpher, komen we tot de conclusie, dat hij in 2003 bestuurslid was in Amsterdam. Ook werkte hij o.a. voor en samen met Frits Huffnagel en Ayaan Hirsi Ali.

Hij was dus niet een VVD-lid zonder invloed. Natuurlijk is het een tijd geleden en kan iemand ook de macht binnen de eigen ingroup aansprakelijk houden, maar dat is nu net wat hij niet doet. Dan is er nog wat anders aan de hand. Logtenberg is de partner van Kamilla Leupen. Zij is de directeur van DPG-media, wat eigenlijk weer laat zien hoe geconcentreerd alle macht is. Dat betekent niet dat er sprake is van directe instructies, maar dat de concentratie van media­macht en politieke netwerken de voorwaarden schept voor een gesloten informatie-ecosysteem.

DPG Media beheerst een groot deel van de Nederlandse nieuwsconsumptie (Volkskrant, AD, Het Parool, Trouw, Nu.nl en regionale dagbladen), waardoor de combinatie Logtenberg–Leupen niet alleen een journalistieke, maar een structurele toegang tot agenda-setting vertegenwoordigt. We zagen eerder al in Aribgate hoe NRC-lekken bijdroegen aan een politieke afrekening, waarbij media geen controlemacht meer leken, maar executiemacht — een patroon dat zich nu herhaalt.

Dat is wat NRC-gate eigenlijk zo interessant maakt. Natuurlijk hield Logtenberg niet de macht aansprakelijk, want hij is onderdeel van die macht. Alle kritiek die Logtenberg krijgt is meer dan terecht, en tegelijkertijd moeten we ons niet verliezen in een kokervisie. Kapitaal, media en politiek laten banden zien, die nogal twijfelachtig zijn.

Leden van de Quote-500 wilden samen met media ‘de democratie een handje helpen’ met de actie Stem voor Stabiliteit—uiteraard vooral stabiliteit voor zichzelf als rijkste 1%. Hans Wijers werd kaltgestellt, omdat hij een voorkeur had voor GroenLinks-PvdA in plaats van de VVD. Natuurlijk is het ook terecht om af te vragen wat Hans Wijers daar deed. Maar nog urgenter is de vraag wat het voor de democratie betekent als niet kiezers, maar netwerkborrels bepalen welke coalities mogelijk zijn. Dit ging nooit alleen om één appje: het ging om wie bepaalt wat politiek denkbaar blijft.

JA21 en BBB zijn indirect als minder radicaal neergezet dan GroenLinks-PvdA, terwijl zij de rechtsstaat met voeten treden. Timmermans werd tegenover Wilders gezet. Wel goed om te weten dat mensen van de Quote-500 bereid zijn antirechtsstatelijke partijen aan de macht te helpen, als de belasting maar laag blijft. Dat is eigenlijk het echte nieuws, en de gemiddelde burger krijgt dat niet te horen. Dat is de meest zorgwekkende gedachte van allemaal.

Dit is ook waarom politiek te belangrijk is om aan politici over te laten. Daarom hoop ik ook dat burgers meer op gaan komen voor hun rechten. Het is tijd om te organiseren, want we zien wat er gebeurt als we passief zijn. Samen kunnen we eens vuist maken. Als onze voorouders konden vechten voor weekend, zou het zonde zijn om jezelf te zien als zwak.