Digitale junkies en de verwoesting van de planeet

Twitter is het nieuwe Mars. Droomde Elon Musk er eerst nog van de rode planeet te koloniseren, nu heeft hij dan eindelijk een geheel eigen universum te pakken. Zoals wel vaker met veroveringsdrift zou het wel eens zijn ondergang kunnen worden. De vraag is of hij ons daar allemaal in mee gaat sleuren.

Optimisten, dat zijn natuurlijk Amerikanen, verwachten dat Musk een toontje lager moet gaan zingen. Geheel volgens de wetten van de vrije markt moet hij voldoen aan de wensen van de adverteerders en gebruikers waardoor er van al zijn wilde ideeën niets overblijft. Hij moet "enorme compromissen" gaan sluiten die uiteindelijk zijn reputatie zullen vernietigen en grote schade gaan berokkenen aan zijn andere bedrijven, schrijft Nilay Patel, hoofdredacteur van de trendy techsite The Verge, proestend. 

Zelf ben ik niet zo optimistisch. Een van de vele zaken waar het marktdenken geen rekening mee houdt is verslaving. Twitter behoort tot de digitale drugs. Je kunt er niet vanaf blijven, wordt er hyper en in ieder geval geen leuker mens voor je omgeving van. Afkicken is lastig, zo niet onmogelijk, beken ik terwijl ik bezig ben met mijn zoveelste poging daartoe. Ik heb ervaring met stoppen met roken, drinken, vleeseten en nog andere kwalijke zaken maar de afhankelijkheid van social media is wel erg hardnekkig.

Kenmerk van een drugsepidemie is dat niet iedereen verslaafd hoeft te zijn om de samenleving te ontwrichten. Slechts een miniem percentage van de bevolking was in de jaren ‘80 verslaafd aan heroïne maar toch hield het probleem de maatschappij in de greep.

Er wordt wel eens gezegd dat we nu in een aandachtseconomie leven. En kijk waar het bij digitale drugs als Twitter om draait: aandacht. De grootste magneet van de aandachtseconomie is Donald Trump. Niet alleen kan hij zelf niet zonder aandacht, voor zijn volgers geldt hetzelfde. Let wel, dat zijn niet alleen zijn fans maar net zozeer zijn tegenstanders. In de media gaat het de laatste weken alweer verontrustend vaak over wat Trump nu weer voor krankzinnigs zegt of zelfs mogelijk gaat zeggen.

De verwachting is dat Musk Trump terughaalt naar Twitter om daar dagelijks een grote hoeveelheid OMG's en WTF's uit te delen aan de digitale junkies. Via hen sijpelt het naar alle hoeken van de samenleving, naar de talkshows en andere praatmedia die draaien om het concept van ‘het gesprek van de dag’. De rest kennen we. Binnen de kortste keren gaat het nergens anders meer over. 

Trump en zijn ondersoorten zijn met hun aandachtsoffensief in staat alle ideeën van anderen te verdringen. Ze veranderen het publieke debat in onblusbare, alles verzengende bosbranden. Steeds laait het vuur ergens anders op en iedereen is voortdurend aan het blussen. Aan eigen gedachtevorming komt niemand meer toe.

In Frankrijk wordt een hevige klimaatstrijd gevoerd. Letterlijk, met veldslagen tussen politie en demonstranten op het platteland. Het draait allemaal om de aanleg van gigantische waterreservoirs. Die moeten in de winter gevuld worden met water om in de zomer de droogte te bestrijden. Dat klinkt logisch maar de vraag is voor wie is dat water bestemd? Voor de agro-industrie. En nog erger: voor exportproducten. Afgelopen zomer zaten verscheidene gemeentes al zonder drinkwater. Door dit soort praktijken zal dat alleen maar toenemen. Dus komt er verzet tegen. Geen water voor de export als we hier verdrogen. Dat is nog eens een debat.

In Nederland speelt een soortgelijk probleem. De immense vee-industrie die zoveel stikstof produceert, draait vooral om de export. We hebben er zelf niets aan. De inkomsten gaan naar Quote 500-types. In het publieke debat speelt dat aspect amper een rol. De aandacht gaat vooral naar wilde verhalen over arme boeren die uitgeroeid zouden worden. Twee keer fake news want ze zijn niet arm en ze worden als soort niet bedreigd.

BBB, Baudet, Wilders, de mini-Trumps en hun boerenknechten bepalen voor een groot deel de richting van het debat. Iedere dag weer de vlam in de pan. Met dank aan sociale media. Maatregelen kun je niet alleen blokkeren met trekkers, maar ook met ophef. Heroïnejunkies stalen autoradio's, digitale junkies roven de rest van de media.

Als dealers als Musk winnen, eindigen we straks met eenzelfde klimaat als op Mars.

cc-foto: Kevin Gill