De liefdevolle band van veehouders met hun koeien is er eentje uit de sprookjesboeken

Een reactie van Marjolein de Rooij, voorzitter van de Vakbond voor Dieren op ons onderzoek naar het transport van koeien, deed ons de wenkbrauwen fronsen. Ze roept daarin veehouders op om afstand te nemen van dierenleed. Mevrouw De Rooij heeft ongetwijfeld goede intenties, maar lijkt hier de plank flink mis te slaan. Is de Vakbond voor Dieren opeens een vakbond voor dierenhouders?

We zijn het met De Rooij eens dat extra controles van de NVWA en cameratoezicht niet de oplossing zijn. Er is maar één organisatie die daartoe oproept en dat is de Dierenbescherming die met haar Beter Leven keurmerk zelf belangen heeft in de dierindustrie. Wakker Dier vond dat er een verbod moet komen op verzamelcentra. Wij zelf hebben erop gewezen dat de problemen juist worden veroorzaakt door de melkveehouderij. 

De insinuatie van De Rooij dat boeren geen aandeel hebben in de gefilmde misstanden en onwetend zijn over wat er met hun koeien in het verzamelcentrum gebeurt, mist iedere kennis van de industrie. Onze beelden tonen koeien die kreupel lopen, ontstoken uiers hebben of te zwak zijn om nog op hun poten te staan. Dat is niet het werk van de veehandelaar of verzamelaar, maar van de melkveehouder die de koe uitgemolken heeft tot ze economisch ‘op’ was.

De problemen rond transport van koeien staan niet los van het productiesysteem van de zuivelindustrie. Moederkoeien worden ieder jaar zwanger gemaakt, om de melkproductie op gang te houden. Door de vrijwel constante zwangerschap, raakt de moederkoe uitgeput. Ook ontstaat er een stroom overtollige kalfjes. Koeien zijn selectief gefokt om steeds meer melk te geven. Alle energie gaat naar melkproductie, ten koste van andere lichaamsfuncties waar een koe ook energie voor nodig heeft. Energietekorten, uitputting, kreupelheid en uierontsteking komen frequent voor bij melkkoeien.

De gemiddelde koe in de zuivelindustrie wordt niet ouder dan 6 jaar, terwijl de dieren van nature 20 jaar kunnen worden. Volgens wetenschappelijk onderzoek loopt 28% van de melkkoeien kreupel, en jaarlijks heeft gemiddeld 28,6% van de koeien last van uierontsteking. Niet snel genoeg zwanger worden is eveneens een belangrijke reden om koeien af te voeren naar de slacht. Periodieke factoren zoals een dalende melkprijs, zorgen ervoor dat boeren minder productieve koeien nog sneller op transport zetten. De beslissing van de melkveehouder om een koe af te voeren naar de slacht is louter een economische afweging. Of dieren gehouden worden onder welzijnsconcepten zoals Beter Leven of ‘kalfjes bij de koe’ maakt hierbij geen verschil. Een koe gaat naar de slacht op het moment dat ze gezondheidsproblemen ontwikkelt en haar melkproductie daalt. Ze is dan niet meer rendabel voor de boer en wordt via de veehandelaar op transport gezet naar de slacht.

Op jaarbasis wordt ongeveer 30% van de Nederlandse melkveestapel afgevoerd uit de industrie. Iets meer dan 3% van de koeien sterft of wordt afgemaakt in het melkveebedrijf. Het gros van de uitgemolken koeien gaat op transport naar de slacht. Omdat de dieren aan het einde van hun ‘carrière’ nooit in goede conditie zijn is het transport van zwakke, kreupele en zieke dieren niet te voorkomen. Koeien die omwille van slechte conditie traag en moeizaam voortbewegen, zijn de grootste slachtoffers van geweld bij het in- en uitladen op boerderijen, bij verzamelplaatsen en in slachterijen. 

Boeren weten donders goed dat je een kreupele of zieke koe niet op transport mag zetten omdat reeds aanwezige aandoeningen dan nog verslechteren en voor extra lijden zorgen. Maar omwille van het financiële voordeel doen ze het toch. In het slachthuis brengt de koe nog geld op. Behandelingen of euthanasie op de fokkerij kosten de boer juist geld.

De liefdevolle band van veehouders met hun koeien, waar De Rooij van spreekt, is er eentje uit de sprookjesboeken of romans over gewelddadige relaties. Melkveehouderij ligt aan de basis van het dierenleed dat door onderzoeksgroep Ongehoord naar buiten werd gebracht. De melkveehouders zijn niet degene die dierenleed tijdens transport gaan voorkomen, maar de groep die juist belang heeft bij het transport van zieke, kreupele dieren. Dierenleed zal ophouden als de melkindustrie wordt opgeheven. En dat kan alleen als we in actie komen, want de melkindustrie gaat niet zichzelf opheffen.