Joop

Corona leert ons ook wat er mis is met de vleesconsumptie

  •  
28-06-2020
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
50 keer bekeken
  •  
4761122113_1447deba38_b

© cc-foto: Carolien Coenen

Als onze cirkel van compassie zich uitbreidt, ligt het in de lijn dat het uitbuiten van andere dieren in de nabije toekomst even bruut en egoïstisch wordt gevonden als de heerschappij van witte mannen in het recente verleden
Een van de gevolgen van de coronacrisis was dat we plotseling zicht kregen op de uitbuiting van arbeidsmigranten uit Oost-Europa in onze slachthuizen. Zij raken snel besmet doordat ze vaak met velen krap wonen, samen in een busje naar het werk reizen, op het slachthuis allemaal tegelijk snel moeten omkleden, samen door een hygiënesluis, en onvermijdelijk dicht op elkaar werken – in een klimaat met een hoge luchtvochtigheid, geen rechtstreekse ventilatie en veel herrie, zodat ze naar elkaar moeten schreeuwen. Voor een laag uurloon doen ze werk waar de meeste Nederlanders hun neus voor ophalen. Zonder deze migranten geen vlees.
Wat zou de doorsnee populistische kiezer daarvan vinden? Een leven zonder vlees zal veel van hen een linkse grachtengordel-nachtmerrie lijken. De vleessector is zelfs van ‘vitaal’ belang verklaard. In de Washington Post schreef Jonathan Safran Foer dat het op een soort gesponsorde hekserij neerkomt: vlees essentieel noemen in een tijd waarin scholen en hartoperaties dat niet waren. Hij beschreef de erbarmelijke arbeidsomstandigheden in Amerikaanse slachthuizen (bv. bij Tyson, gefinancierd door onze Rabobank ). De werknemers hebben geen plaspauze: ze moeten luiers dragen of in hun broek plassen. Plassen kost geld. Voor ons goedkope vlees is een hoge productiesnelheid nodig, ook in Nederland.
Wc-eend: de mens is de beste, volgens de mens Het werk is fysiek uitputtend. Per uur komen honderden dieren langs. Het is ook mentaal slopend. ‘Als slachthuizen glazen wanden hadden, zou niemand meer vlees eten’, zei Paul McCartney. Geen enkel dier wil dood, dus de dieren zijn bang en verzetten zich. Maar ze moeten in een moordend tempo gedood worden: 1,7 miljoen per dag alleen in Nederland, dat is lopendebandwerk op tegenstribbelende dieren. Dat kan alleen met geweld.
Zelfs zonder slordigheden, die door NVWA-inspecteurs vaak niet ernstig genoeg worden geacht om de band te stoppen (want ook dat kost geld) is het al een horrorhuis, zoals we vorig jaar konden zien in een veelbesproken aflevering van Zondag met Lubach. De consument vergeet die beelden snel weer, maar de medewerkers staan er elke dag tussen. Veel werknemers raken emotioneel afgestompt of ontwikkelen een vorm van posttraumatische stressstoornis of een alcohol- of drugsverslaving, is uit onderzoek gebleken.
Het is geen toeval dat uitbuiting van mens en dier hand in hand gaan, want ze weerspiegelen dezelfde onderliggende grondhouding, in de psychologie sociale dominantie-oriëntatie (SDO) genoemd: een hiërarchische kijk op de wereld, het idee dat ongelijkheid tussen groepen normaal en natuurlijk is en dat sommige groepen – of het nu is op basis van sekse, land of etnische afkomst – minderwaardig zijn aan andere. Mensen met een hoge SDO (relatief vaak mannen) hebben vaker etnocentrische en seksistische opvattingen en een rechts-conservatieve politieke voorkeur , gericht op het handhaven van bestaande verschillen in de samenleving. Ook hun houding tegenover dierenwelzijn , natuurbescherming en klimaat is minder welwillend, doordat ze ook soorten hiërarchisch bekijken – met de mens bovenaan, als ‘hoogtepunt’ van de evolutie: de ‘kroon op de schepping’. Ik gebruik aanhalingstekens, want dit idee weerspiegelt een breed gedeelde misvatting: dat de evolutie een stijgend, lineair, vooruitgaand proces is, met de mens als eindpunt, als meest hoogstaande soort.
Vooral gelovigen – gemiddeld ook hoger op SDO dan niet-gelovigen – zien dieren en natuur als ondergeschikt aan de mens. Maar eigenlijk in álle hoeken van onze samenleving zit het geloof in de menselijke superioriteit diep verankerd – terwijl het in feite niets meer is dan een soort ‘wij van wc eend’: de mens is de beste, volgens de mens. Mensen met een lage SDO hebben een meer egalitaire houding tegenover andere groepen en soorten. Ze zien de mens meer als deel van de natuur, als een van de diersoorten naast de andere. Ze zijn ook empathischer ten opzichte van andere mensen die buiten hun eigen groep vallen.
Hedendaagse slavernij Het is veelzeggend dat juist de vleesindustrie illustreert hoe exploitatie van mens, dier en natuur samengaan. Want vlees is niet alleen een voedingsmiddel, het heeft ook een belangrijke symbolische waarde voor de mens die bovenaan de voedselketen wil staan. Mogelijk is vooral dát de achterliggende oorzaak van de grote weerstand tegen vegetariërs en veganisten en tegen krimp van de veestapel en fokbeperkingen, ondanks de evident grote schadelijke effecten van deze sector op natuur (o.a. stikstof), klimaat en verspreiding van corona. ‘Voor de voedselvoorziening’ zeggen de boeren en de (christelijke) minister dan – terwijl we allemaal best weten dat niemand honger lijdt zonder vlees en dat plantaardig voedsel zelfs gezonder is.
Corona heeft laten zien dat dit symbool van menselijke superioriteit niet meer mogelijk is zonder een moderne vorm van slavernij. In onze ontwikkeling als beschaving zijn we nu eindelijk zo ver dat er massale boosheid is over slavernij en over de vaak minderwaardige behandeling van gekleurde mensen. De stap naar massaal verzet tegen hedendaagse vormen van slavernij – ten behoeve van onze kleding, elektronica, chocola, vlees – is nu hopelijk niet meer zo groot.
Al deze vormen van uitbuiting komen voort uit dezelfde onderliggende houding die ook ten grondslag ligt aan uitbuiting van dieren en van de natuur. Het is maar een gradueel verschil tussen ‘eigen volk (of ras) eerst’ en ‘eigen soort eerst’. Als onze cirkel van compassie zich uitbreidt, ligt het in de lijn dat het uitbuiten van andere dieren in de nabije toekomst even bruut en egoïstisch wordt gevonden als de heerschappij van witte mannen in het recente verleden. Er is geen reden om een streep te trekken bij de eigen soort – zeker niet gezien de wijze waarop de mens tot dusver zijn rol als heerser heeft ingevuld.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (29)

Willem Heerema
Willem Heerema12 jul. 2020 - 15:46

Het eten van vlees brengt behalve het genoemde dierenleed en uitbuiting van de medewerkers ook andere nevenschade. Schade aan natuurgebieden, milieu-uitstoot, schaarste aan voor mensen bestemde soja en water, stankoverlast en zoals ook in Nederland: mensen met longproblemen die bijvoorbeeld dicht bij een geitenfokkerij wonen.Het consumeren van vlees heeft energetisch maar een rendement van ongeveer 10%. Nagenoeg de rest van de energie is niet herbruikbare uitstoot en afval. Laat onze overheid werken aan bewustwording; zeker nu het CDA als klassieke en behoudende boerenpartij (nog) niet terug aan de macht is.

Kuifje3
Kuifje33 jul. 2020 - 20:42

Wat er in ieder geval mis is in deze sector is het rare “rondpompen” van vlees. Wij zijn een grote speler op het gebied van vleesproductie, maar we importeren bijvoorbeeld Argentijns en Iers rundvlees. Laten we dat eerst eens stoppen. Daarna kan je zonder de sector onevenredig te belasten gaan werken aan dierenwelzijn. Met andere woorden is het sluiten van grenzen voor het vervoeren van dieren een goede eerste stap op weg naar minder dierenleed.

Bouwman2
Bouwman229 jun. 2020 - 9:41

Corana doet ook in stilte veel goed. Het LOBO - een letternaam net als JOOP, meldt dar eindelijk met zekerheid dat dan toch maar fijn een eind is gekomen aan het lerarentekort. Het aantal instromers op de PABO- weer zo eentje- is met 10 procent gestegen.Dat zal u dus wel blij maken, mevrouw Roos. Want u doceert zelf ook, toch? . Het gaat derhalve om aan het virus toegeschreven winst dat verlies van banen veroorzaakt. Winst wordt zo verlies en vice versa. Kwestie van boekhouden en ook een beetje van dogmatiek. . Dus voor de zekerheid geen prominente rol voor verlangen naar vastigheid of een verleidelijk topsalaris maar door magie. Als er nu even doorgezet wordt en de opleiding wordt afmaakt door de eisen naar beneden bij te stellen, dan weten we dus over een jaar of wat wat corona deed. Volgens het LOBO dan. Want ik geloof er niet zo veel van. Niet van LOBO , niet van JOOP en ook niet van U

Jan Man
Jan Man29 jun. 2020 - 9:24

@Pater “Ik stel voor dat we ons allereerst bezighouden met de strijd tegen de slavernij in onze moderne tijd.” Ik zou niet weten waarom je geen twee problemen tegelijk aan kunt pakken, of zijn bepaalde waarheden te ongemakkelijk zodat je liever een andere kant op kijkt?

1 Reactie
Pater
Pater30 jun. 2020 - 3:34

Prioriteiten !

Pater
Pater29 jun. 2020 - 1:33

"Het is maar een gradueel verschil tussen ‘eigen volk (of ras) eerst’ en ‘eigen soort eerst’. Als onze cirkel van compassie zich uitbreidt, ligt het in de lijn dat het uitbuiten van andere dieren in de nabije toekomst even bruut en egoïstisch wordt gevonden als de heerschappij van witte mannen in het recente verleden." Ik heb allang compassie met dieren, en daarom vind ik dat de bio-industrie moet worden afgeschaft en vind ik de nertsenfokkij een gruwel. Maar ik trek dat niet door naar een verbod op het doden van dieren. Is dat zondig of zo ? Ik stel voor dat we ons allereerst bezighouden met de strijd tegen de slavernij in onze moderne tijd. De Walk Free Foundation schat dat er in 2016 wereldwijd ongeveer 45,8 miljoen slaven waren, waarvan 58% woonden in de top 5 landen India, Pakistan, de Volksrepubliek China, Bangladesh en Oezbekistan. Omdat slavernij officieel overal is afgeschaft, de praktijk overal illegaal is en tegenwoordig dus meer verborgen voor burgers en autoriteit. In Niger en Mauretanië is na de afschaffing van de legale slavernij de praktische slavernij op grote schaal voortgezet. S-Arabië (huishouding) en Qatar (bouw) houden feitelijk slaven en slavinnen.

Alfred3
Alfred328 jun. 2020 - 21:01

Gaan we die cirkel van compassie dan ook uitbreiden naar wat we nu vaak als "ongedierte" bestempelen. Of laat mevrouw vonk de zilvervisjes in huis lekker hun gang gaan. Of het wespennest, de eikenprocessierupsen. Om nog maar te zwijgen over de miljoenen mijten die over de klink worden gejaagd bij een hete wasbeurt van het beddengoed. Het ontkennen van een hiërarchie of in ieder geval verschillende niveaus waarin we dieren opdelen is overduidelijk nogal simplistisch. Dat er grote misstanden plaatsvinden in de vleesindustrie is wel duidelijk en daar moet ook tegen worden opgetreden. Maar het aloude adagium "vlees is moord" in een pseudo-intellectueel jasje blijft een onverdedigbare stelling.

Greendutch
Greendutch28 jun. 2020 - 19:54

dat van de plaspauze klopt toch hoop ik niet? er is toch zoiets als ARBO wetgeving?

1 Reactie
Jan Lubbelinkhof
Jan Lubbelinkhof28 jun. 2020 - 20:29

Dat klopt vast wel, het speelt in de VS en daar zijn de arbeidswetten een stuk minder dan bij ons.

Uitgekleed
Uitgekleed28 jun. 2020 - 13:40

De natuur gaat ingrijpen. De volgende uitbraak is niet te voorkomen omdat de economie voorrang krijgt. De volgend uitbraak is dan eigen schuld van de mensheid. Stel dat de gezondheidszorg bij die uitbraak het aantal doden niet meer aankan, dan worden we als het ware op dezelfde wijze "geruimd" als de dieren bij ziekte uitbraak. Dan weten we weer dat we voor de schepper geen verschil maken tussen alle leven op onze planeet.

3 Reacties
Pater
Pater29 jun. 2020 - 1:35

"Dan weten we weer dat we voor de schepper geen verschil maken tussen alle leven op onze planeet." Als je gelovig bent: christendom, islam en judaïsme hebben geen problemen met het doden van dieren.

Uitgekleed
Uitgekleed29 jun. 2020 - 13:41

Pater 29 juni 2020 at 03:36 Alle geloven stellen het mensdom boven de dieren. Dat doe ik dus ook als ik een vlieg dood mep. Dat kan ongestraft maar als we uitvinden hoe we vliegen eenvoudig kunnen uitroeien dan zijn we ten dode opgeschreven. Dan vervuilen we met als gevolg daarbij behorende ziekten. Die vlieg speurt alle stinkende afval op om haar eitjes in te leggen die dan als made alle smerigheid opvreten. Die vlieg zorgt dus voor een schoon milieu. Alleen de mens verstoort het evenwicht met pandemieën als gevolg. Waarom doet de mens dat, omdat zij zichzelf boven de dieren en de natuur verheft.

DanielleDefoe
DanielleDefoe30 jun. 2020 - 15:19

Alle abramische religies kennen mensen privileges toe tav andere primaten. Geen van allen kunnen op mijn bijval rekenen. Als ik me goed herinner begon Mao ook een oorlog tegen vogels omdat ze het graan zouden opeten. Daarna hadden de sprinkhanen vrij spel.

Leontrotsky
Leontrotsky28 jun. 2020 - 12:19

Het is heel goed mogelijk dat er nu een nieuwe revolutie gaat komen waarbij alle levende wezens op hetzelfde plan worden gesteld en dezelfde rechten krijgen. Daartoe moet wel eerst het racisme denk ik worden bestreden en discriminatie verdwijnen. het witte privilege moet volledig verdwijnen zodat biculturele Nederlanders net zo worden behandeld als witten. En het systemisch racisme volledig tot het verleden behoren. Als die stap genomen is en die battle gewonnen is kunnen we verder gaan kijken en misschien ook andere levende wezens dezelfde rechten geven als mensen. Ik ben er wel een voorstander van om dit nu niet direct op te gaan pakken omdat anders het gevecht te breed en te onoverzichtelijke wordt. Dus eerst de huidige discriminatie oplossen ten aanzien van biculturele Nederlanders en daarna een nieuwe fase in.

4 Reacties
Rick Van de Pol
Rick Van de Pol28 jun. 2020 - 12:55

Je kan racisme niet los zien van seksisme, validisme, LGBTQ-rechten, klasse-ongelijkheid, kolonialisme en speciesisme. We moeten juist de handen ineens slaan en discriminatie categorisch afwijzen, dan zijn we geloofwaardiger en samen staan we sterker.

GHS
GHS28 jun. 2020 - 13:36

Leontrosky: "het witte privilege moet volledig verdwijnen". Ik vermoed, dat u denkt aan het Coudenhoven-Kalergiplan, dat een ander ras wil kweken middels massa immigratie van Arabieren en Afrikanen. Zoals u ziet, wordt hier al aan gewerkt. Alleen de moeilijkheid is, degenen die vanuit b.v. Afrika komen willen zo snel mogelijk hun familie over laten komen, maar men wil zich niet "mengen" met de huidige bevolking. Vandaar dat het lang zal duren, voordat uw wensen werkelijkheid zullen worden.

herman46
herman4628 jun. 2020 - 23:34

Niet stap voor stap. Racisme en speciecisme moeten beide bestreden omdat ze dezelfde grondslag hebben.

Pater
Pater29 jun. 2020 - 1:42

@GHS Opvallend, een verwijzing naar een niet-bestaand plan. GHS in zeer verdacht gezelschap. Uit Wiki: "Een extreemrechtse en antisemitische samenzweringstheorie draagt de naam Kalergi-Plan, en poneert dat Coudenhove-Kalergi een complot beraamde om blanke Europeanen te 'vermengen' met andere bevolkingsgroepen via immigratie en dat dit werd aangemoedigd in Europese aristocratische middens. De samenzweringstheorie kent vooral een wijde verspreiding bij Europese groeperingen, maar het heeft ook ingang gevonden in Noord-Amerika. De Oostenrijkse neonazi en Holocaustontkenner Gerd Honsik schreef over dit vermeende plan in zijn boek Kalergi Plan uit 2005. In Nederland heeft Forum voor Democratie-adviseur Robert de Haze Winkelman zich uitgesproken voor het bestaan van het plan. Onderzoeksjournalistiek door de krant Linkiesta heeft het plan als hoax omschreven, vergelijkbaar met de antisemitische fabricatie Protocollen van de wijzen van Sion."

JoepJos
JoepJos28 jun. 2020 - 12:19

Beschrijf nu eens waar in de tekst zijn onwaarheden verkondigd.

Leontrotsky
Leontrotsky28 jun. 2020 - 12:16

Dan kan u misschien een andere website zoeken voor uw informatievergaring

Rick Van de Pol
Rick Van de Pol28 jun. 2020 - 11:30

Interessant artikel! Ook interessant om de reacties onder het artikel te lezen waarin ad hominem en whataboutism drogredenen worden gebruikt. Duidelijke voorbeelden van sociale dominantie-oriëntatie in de praktijk.

tinus1969
tinus196928 jun. 2020 - 10:21

Okee, laten we dan even denken in oplossingen in plaats van problemen. Mw. Vonk, bent u voorstander van 'vruchtvlees': genetisch gemanipuleerde planten met de samenstelling/voedingswaarde van vlees? Dat zou toch een hoop oplossen, nietwaar?

AGM-65E
AGM-65E28 jun. 2020 - 9:36

'Als onze cirkel van compassie zich uitbreidt, ligt het in de lijn dat het uitbuiten van andere dieren in de nabije toekomst even bruut en egoïstisch wordt gevonden als de heerschappij van witte mannen in het recente verleden' Gelukkig maar dan ze geen vlees eten in landen waar gele, bruine en zwarte mannen heersen.

2 Reacties
GHS
GHS28 jun. 2020 - 13:51

AGM-65E.Toen ik beelden zag van slachthuizen ben ik ook anders gaan denken over vlees eten en te meer, omdat vlees niet nodig is (voor een goede voeding kan men ook peulvruchten eten i.p.v. vlees, maar dat zal niet iedereen lusten). Echter ik kijk graag naar "natuurfilms" op TV en als je dan ziet hoe dieren daar met elkaar omgaan...… ( een prachtige olifant, die door een hongerige tijger aangevallen en verorberd wordt, en zo zijn er vele voorbeelden.) Ja maar de mens heeft zijn verstand. Natuurlijk en dat moeten we ook gebruiken. En wat betreft die slachthuizen ( niet alleen in Nederland) daar moeten mensen kunnen werken tegen een loon dat goedgekeurd is door b.v. "de vakbonden". Maar ja, concurrentie, dus lagere lonen. Breng die industrie dan naar landen waar de lonen lager zijn.

AGM-65E
AGM-65E28 jun. 2020 - 17:12

@GHS Het probleem is dat dit alleen speelt in landen zoals Nederland, in een land zoals Polen bijvoorbeeld speelt dit probleem niet.

Markzelluf
Markzelluf28 jun. 2020 - 8:39

Zoals gebruikelijk gaat Vonk uit van haar mantra - vlees eten is vreselijk - en vervolgens zoekt ze er argumenten bij. Dit keer zijn het de arbeidsomstandigheden van mensen in de bedrijfstak en hun kans op Corona. Maar zijn vleeseters verantwoordelijk voor die omstandigheden. Stel je zegt ja, eet je dan ook geen chocolade, laat je thee en koffie staan? En hoe zit het in andere bedrijfstakken? Kleding - echt niet alleen van goedkope merken- wordt vaak geproduceerd in fabrieken met veel slechtere arbeidsomstandigheden dan in de vleesindustrie. Kortom, als je de consument de schuld geeft van arbeidsomstandigheden kun je dat niet beperken tot 1 bedrijfstak. Dringt meteen de vraag op of je wel verantwoordelijk bent. Zijn wettelijke maatregelen, toezicht en keurmerken niet veel beter?

3 Reacties
Jan Man
Jan Man28 jun. 2020 - 10:24

@Markzelluf Waarom voel je je zo aangesproken?

JoepJos
JoepJos28 jun. 2020 - 12:24

Wettelijke maatregelen, toezicht en keurmerken zijn er al jaren. Handhaving vindt mondjesmaat plaats omdat de markt het zou moeten oplossen. Weinigen houden zich hieraan, de schandalen in slachthuizen, het veevervoer en de stallen etc zijn ontelbaar. Vermoedelijk omdat alles in deze markt om geld draait en het verkrijgen van zoveel mogelijk subsidies. Het is veelal onduidelijk waar het stukje vlees op je bord werkelijk vandaan komt en dit maakt dat je beter zelf de verantwoordelijkheid kan pakken door te stoppen met vleeseten of je vlees alleen op plaatsen te kopen waar de herkomst duidelijk is.

De gewone Nederlander2
De gewone Nederlander228 jun. 2020 - 15:52

Liever inconsequent het goede ambiëren dan consequent fout zijn. Hoe lost een keurmerk op dat we sommige dieren tot het bot uitbuiten onder het mantra eigen soort eerst (zoals in het betoog)?