De witte tranen van Rosanne Hertzberger
Charlie Hebdo drijft de spot met aardbevingsramp
Een tekening van Charlie Hebdo-cartoonist Juin over de aardbeving in Turkije en Syrië heeft tot woedende reacties geleid. “Het was niet eens nodig om tanks te sturen”, staat er onder een afbeelding van ingestorte gebouwen en puin.
“Walgelijk”, reageert Rebekka Timmer, partijvoorzitter van BIJ1, op Twitter.
Timmer is bepaald niet de enige die moeite heeft met de shockerende cartoon. Alexandre Boisson, een voormalige lijfwacht van twee Franse presidenten, roept de aanslag op Charlie Hebdo van begin 2015 in herinnering. “Mijn collega Franck Brinsolaro is dood omdat hij jullie beschermde”, schrijft hij aan de redactie van het satirische tijdschrift. “Als jullie pen moorddadig wordt en leidt tot nieuwe dode agenten, moeten jullie worden aangeklaagd wegens het aanzetten tot haat.”
In Turkije is er met ontsteltenis gereageerd op de ‘cartoon van de dag’ van Charlie Hebdo, meldt het staatspersbureau Anadolu. Terwijl hulpverleners proberen mensen onder het puin vandaan te halen, danst Charlie Hebdo op de graven van de slachtoffers, luidt de kritiek. Er zijn op het moment van schrijven bijna 9.000 doden geborgen in Turkije en Syrië.
Ook voor de aardbevingen klonk er in Turkije al regelmatig kritiek op het Franse tijdschrift – vanwege de cartoons van de profeet Mohammed, maar ook omdat het blad president Erdogan af en toe op de korrel neemt.
De redactie van Charlie Hebdo deinst er niet voor terug om ruimte te bieden aan beledigende en smakeloze tekeningen die elders nooit geplaatst zouden worden. Het blad is daarmee een vrijhaven voor uiteenlopende cartoonisten. De legendarische Nederlandse cartoonist Willem, die naar Frankrijk vertrok nadat hij in Nederland was aangeklaagd voor een tekening van koningin Juliana als prostituee en veroordeeld vanwege een tekening van een politieagent in de vorm van een hakenkruis, tekent sinds jaar en dag voor het satirische tijdschrift.
Vorige maand bracht Charlie Hebdo een speciale Iran-editie uit. Daarin verschenen ook tekeningen van Joop.nl-cartoonisten Maarten Wolterink en Emanuele del Rosso. Wolterink is het lang niet met alle keuzes van de redactie eens, zei hij bij die gelegenheid. “De focus van het blad is te veel beledigen.”
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (58)
Niks beledigends aan, integendeel, een aanklacht tegen oorlog en een schets van de daarmee te vergelijken gevolgen van de aardbevingen.
“Het was niet eens nodig om tanks te sturen” Onnodig confronterend voor onze NAVO partner Turkije. Toch zijn ze bij Charlie Hebdo niet helemaal gespeend van gevoel voor slachtoffers. Nog geen prent gezien over de berichten dat de NAVO massaal aanvalstanks naar Oost Oekraïne gaat sturen. Om de burgers die al sinds 2014 door het huidige regiem zwaar onder vuur worden genomen nog eens extra te laten bombarderen.
Je zou de hier besproken prent kunnen zien als een prent over de berichten dat de NAVO massaal aanvalstanks naar Oost Oekraïne gaat sturen. Veel steden in Oekraïne zullen binnenkort steeds meer op het Gaziantep en Aleppo van vandaag gaan lijken.
Hier op Joop is vanmorgen een cartoon van Arend van Dam gepubliceerd met "Syrië voor aardbeving" waarbij een puinhoop gebombardeerd wordt en "Syrië na de aardbeving" waarbij er alleen een puinhoop is te zien. Als je de bommenwerper vervangt door tanks is de cartoon vrijwel identiek. Het is cynische spot dat Turkije zijn vijand in puin gelegd wordt en er zijn niet eens tanks voor nodig.
Je kunt er boos om worden. Maar zo'n prent zet ook tot nadenken over wat het sturen van tanks kan veroorzaken.
Ik denk dat boos worden simpeler is. Het nadenken over het leveren van moord- en vernietigingswapens aan oorlogsgebieden gebeurt dan maar als het kwaad al lang geschied is.
De tanks worden gestuurd omdat dat noodzakelijk is voor het beschermen van Oekraïne en Europa. Als we Rusland gewoon hun gang lieten gaan dan waren ze niet gestopt bij de Donbass regio, er wonen nog veel meer Russen in buitenlandse gebieden.
Aanzetten tot nadenken, dat moet je ook doen als uit onderzoek blijkt dat een groot gedeelte van onze jonge inwoners in dit land een Holocaust bagatelliseert, of zoals het bestuur van ons land dat over de oorlogsmisdaden in Nederlands-Indië bleven doen.
Zoals ook Norsemen hieronder reeds vermeldde: Niet de aardbevingsslachtoffersworden hiermee belachelijk gemaakt, maar juist de oorlog (en diens aanhagers en profeten). Wat er in feite wordt verteld, is het volgende: Oorlog maakt net zoveel kapot als aardbevingen. Het cynisme en sarcasme gaan dus uit naar de oorlogsvoerders, die nu 'blij' zouden kunnen zijn met dat de aardbevingen het werk reeds voor hen gedaan hebben. Wat oorlogen doen (zeker in het geval van Oekraïne) heeft hetzelfde resultaat als wat aardbevingen doen. Poetin zou het jammer kunnen vinden dat aardbevingen hem niet voor waren... Nu moet hij het zelf doen...
@Eric, ik kan niet in het hoofd van de tekenaar kruipen, maar ik denk dat hij specifiek refereert naar de oorlog in Syrië, waar Turkije Koerden bombardeert en recentelijk nog gedreigd heeft letterlijk tanks heen te sturen. En nu ligt dat grensgebied in puin.
Voor mij hetzelfde. Ik kan niet in de grijze massa van de tekenaar kijken, maar wat Turkije uitspookt over de grens in Syrië moet haast wel het neuron hebben laten afgaan dat tot deze cartoon heeft geleid. Dat Turkije wat fel reageert snap ik wel, bovendien is het daar ook verkiezingstijd.
De ook volgens mij smakeloze Charlie Hebdo-cartoon wordt hier o.m. veroordeeld wegens het aanzetten tot haat zoals dat bij b.v. de Mohammed-cartoons hen ook al werd verweten. Zo zijn er ook die Israël afbeelden, en dan niet eens satirisch bedoeld, met afbeeldingen van hakenkruizen. Vergeten wordt dat het allemaal onder de vrijheid van meningsuiting valt, satire of niet, maar dat het niemand belet het walgelijk te vinden of toch wel grappig. Er is geen verschil. Charlie Hebdo's cartoons zijn voor de een beledigend zoals teksten uit de Koran, de Bijbel, of de Torah dat voor anderen zijn. Verbied je de een, of leg je deze restricties op, dan de ander ook. Of dus geen van allen.
'Vergeten wordt dat het allemaal onder de vrijheid van meningsuiting valt' Wie vergeet dat?
Volgens mij hebben ze het ook gedaan om Turkije met ontsteltenis te laten reageren en te confronteren! Ik zou het niet doen, we zitten nog volop in emoties van dat wat gaande is. Voor mij is iedere burger er een die telt.
Ik kan mij inbeelden dat er mensen zijn die de cartoon ver, of te ver vinden gaan. Nu de maar.... Toen ik de eerste beelden zag uit Turkije, dacht ik gelijk aan oorlog. We worden overladen met beelden van in puin liggende gebouwen, en dan niet door een natuurlijke oorzaak. V.w.b. Syrië dacht ik even: dan hoeven ze dat niet meer plat te gooien. De associatie kwam denk ik, door de bombardementen op Aleppo. Dat heeft het nieuws met foto's uitgebreid gehaald. Aleppo ligt in NW Syrië en het ZO van Aleppo is flink gebombardeerd. Veel is terug te vinden op Human Rights Watch. Ik snap dus wel dat zo'n cartoon kan ontstaan in het hoofd van iemand. Of je hem moet publiceren, daar ben ik nog niet over uit. Dit mede doordat Turkije in zijn grensgebied (vooral er overheen) ook de nodige gebouwen in puin heeft geschoten.
“Als jullie pen moorddadig wordt en leidt tot nieuwe dode agenten, moeten jullie worden aangeklaagd wegens het aanzetten tot haat.” klip en klaar!
@oproerkraaier En tegen wie zou de haat dan gericht moeten zijn waartoe volgens jou wordt aangezet. Je kunt hoogstens stellen dat deze cartoon aanzet tot haat tegen Charlie hebdo of wellicht de Fransen vanuit Turks perspectief. Maar deze cartoon kun je onsmakelijk vinden omdat er een cartoon wordt gemaakt met zoveel leed als onderwerp maar het zet niet aan tot haat tegen Syriërs of Turken.
Tja, die opmerking snap ik dus niet. De enige die door deze ophef gehaat gaat worden is Charlie Hebdo zelf; dan moet Charlie Hebdo dus aangeklaagd worden wegens het aanzetten tot haat tegen Charlie Hebdo. Dat wordt juridisch heel lastig.
@E w T Onze vriend Z is vooral tegen alles wat de islam bekritiseert.
Begrijp de cartoon wel, Russische hulpverleners aanwezig in ramp gebied om mensen onder het puin te halen, maar aan de ander kant steden in Oekraïne plat gooien.
Gemakshalve vergeet men nu even het oorlogsgeweld wat Turkije toepast in Noord Syrie.
Voor degenen die schrikken van een tekeningetje: wie niet tegen bepaalde tekeningen kan, is niet verplicht om deze te bekijken. Ik snap die woede dus niet zo.
Mensen willen graag de bevestiging dat niet zijzelf maar de ander fout is. Althans, dat halen ze dan uit zo'n tekening.
De verontwaardiging heeft vindt zijn grond vooral in het goede gebruik:"Adeldom verplicht". En niet zo zeer op de inhoud.
En eens temeer blijkt wel weer: Charlie Hebdo is een onguur blad dat zich verschuilt achter de vvmu om racisme, moslimfobie en haat te verspreiden. Het belachelijk maken van de aardbevingsslachtoffers is een walgelijk nieuw dieptepunt.
@Rutger Groot En overigens... wel een beetje selectieve verontwaardiging dit. Want wel eens de cartoons gezien overal ter wereld daags nadat Jezus was gekruisigd? Daar hoorde je toen weinig verontwaardiging over. Wellicht smakeloos, maar ook hier: vrijheid van meningsuiting.
"Charlie Hebdo is een onguur blad dat zich verschuilt achter de vvmu om racisme, moslimfobie en haat te verspreiden." Dan heb je het niet begrepen. Charlie Hebdo is een links blad die vooral ageert tegen extreemrechts, religie en tradities.
En hoe heerlijk is het dat MicroWolf in dit land zijn mening kan uiten over een satirisch blad zonder kwalijke gevolgen. Probeer in Turkije iets vergelijkbaars te zeggen over de krant Cumhuriyet (onder controle van Erdogan), en je loopt het risico zonder proces in de gevangenis te belanden!
@Rutger Groot En dan heb je nog mazzel. Zeg iets slechts over Saoedi-Arabië, en het risico bestaat dat je in stukken wordt gezaagd!
Of ga naar Urk en roep dat Baudet een idioot is. Dan loop je ook grote kans dat je in elkaar getimmerd wordt.
En overigens... wel een beetje selectieve verontwaardiging dit. Want wel eens de Palestijnse cartoons gezien na aanslagen in Israel? Daar heb ik weinig over gehoord. Wellicht smakeloos, maar ook hier: vrijheid van meningsuiting (voor zover mogelijk in Palestina). https://www.vocativ.com/news/239150/palestinians-celebrate-stabbing-attacks-with-wave-of-cartoons/index.html
Smerig gewoon die vergelijking. Ik denk dat er hier in wo2 ook wel spotprentjes zijn verschenen over dode nazi's, daar hoor ik jouw niet over!
"De redactie van Charlie Hebdo deinst er niet voor terug om ruimte te bieden aan beledigende en smakeloze tekeningen die elders nooit geplaatst zouden worden" En gelijk hebben ze. Je moet overal grappen over kunnen maken, hoe smakeloos ze voor sommigen kunnen zijn. Onze Wetten geven de grenzen aan, niet wat mensen van een cartoon vinden. Vrijheid van meningsuiting is onbegrends, totdat een rechter daar een uitspraak over doet. Hoe moeilijk kan dat zijn? Wellicht geen leuke tekening voor getroffenen, maar wel 'spot on' - we zijn het geweld in die regio kennelijk al vergeten. En overigens, ik zou me als Turk meer zorgen maken over het aantal journalisten en activisten die zonder proces in de gevangenissen zitten, dan een tekening die gemaakt is in een vrij land.
"En gelijk hebben ze. Je moet overal grappen over kunnen maken, hoe smakeloos ze voor sommigen kunnen zijn." Dat vind jij mischien maar ik niet. En met mij vele anderen. Dat jullie willen kwetsen is jullie probleem. De reden dat veel fascisten Charli Hebdo steunen is puur vanuit een bijna nazistische moslimhaat. De rechtse hypocrisie is weer stuitend: https://www.villamedia.nl/artikel/strafklacht-door-cartoon-over-wilders
@oproerkraaier U heeft recht op uw mening maar uw recht beperkt het recht van een ander niet zich te uiten binnen de grenzen van de wet. U heeft geen recht om niet gekwetst te worden. U kunt wel uw abonnement op charly hebdo opzeggen.
Een uitstekende spotprent. Ze maken de aardbeving of de slachtoffers hiermee niet belachelijk. Het is juist een sneer naar oorlog in het algemeen.
Zoals ik hier al vaker schreef: bij Charlie Hebdo draait het grotendeels om beledigen, kwetsen en shockeren met als enige doel om te beledigen, kwetsen en shockeren. Dat mag. Maar een ieder die vindt dat kwetsen en beledigen als hoogste doel in het leven niet bij een samenleving hoort die we willen zijn, zou geen bijdragen aan het volstrekt immorele Charlie Hebdo moeten leveren. Ook Maarten Wolterink en Emanuele del Rosso niet.
@john Tegelijkertijd is de ontwikkeling dat mensen denken per definitie gevrijwaard te moeten blijven van kwetsen ook een hele enge.
"...met als enige doel om te beledigen, kwetsen en shockeren" Het tegenovergestelde van je opmerking is waar. Maar voor mensen die niet verder kunnen of willen nadenken snap ik deze reactie wel. En wat pas echt immoreel is, is jouw moraliteit willen opleggen aan anderen.
@Allen Zoals ik al zei: kwetsen, beledigen, shockeren.... het mag. Maar moet je dat immorele gedrag dan propageren als soort van ultieme vorm van vrijheid van meningsuiting? Dat lijkt me toch niet. Moet je als cartoonist daaraan willen meewerken? Ook dat lijkt me eerlijk gezegd niet. We moedigen toch ook onze kinderen niet aan om op school klasgenoten te pesten, in de wetenschap dat dit zelfs met enige regelmaat in zelfmoorden resulteert. Kwetsen, beledigen, pesten... er is bij ons geen wet die dat verbiedt. Maar daarom hoeven we het nog niet een te bewonderen, een te ambiëren en een te propageren gedrag te vinden. Het is en blijft immoreel.
JohnVKR Er is geen enkele rede je door deze tekening gekwetst, beledigd of gepest te voelen. Maar dat je überhaupt denkt dat dit de bedoeling is.
@Johnvkr Laat me even raden, de volgende stap is een verbod op godslastering?
Tja, Turkije bombardeert natuurlijk wel gewoon regelmatig de steden in Noord Syrië die nu ook getroffen zijn door de aardbeving, en dreigt met het sturen van het grondleger (tanks). Of je daar nu een grap over moet maken? en of het kan? Ik vraag me af of mensen die nu op twitter reageren, überhaupt op de hoogte zijn van wat er 'normaal' gebeurt in het grensgebied.
Gewoon negeren en dus geen woord aan vuil maken.
Wir "Gewoon negeren en dus geen woord aan vuil maken", sprak hij die er woorden aan vuil maakt.
Ik ben het wel met Wolterink eens. Het gaat ook om de context waarin je beledigingen zet. Een spotprent in een magazine of krant als tegenhanger van serieus nieuws, om bepaalde zaken vanuit een ander perspectief te belichten is prima. Een blad met louter beledigende prenten schiet zijn doel voorbij. Dat kun je dan een vrijhaven voor onwelgevallige zaken noemen, ik zie dat niet zo. Het komt op mij over als een mislukte schoolkrantgrap. Ik kan de prent niet zien omdat ik altijd meldingen over cookies krijg op Joop, maar afgaande op de tekst snap ik de opmerking met name als hij slaat op Syrië. Dat dit keer niet door Russen aan puin is geschoten maar door een aardbeving. Ik zou me een prent kunnen voorstellen van een in puin liggende stad met de vraag: 'Aardbeving?' - 'Nee, Russen'.
@Martin, de Turken bombarderen ook Syrië / Koerden in het grensgebied.
Dat slaat werkelijk nergens op. Er zijn momenten wanneer jouw mening niet belangrijk is. Er is iets verschrikkelijks gebeurd. Lubach begon gisteravond ook met domme pogingen om grappig te overkomen via de rug van slachtoffers in Turkije en Syrie.
Gaan we weer. De kritiek is op Erdogan aan de hand van een actualiteit. Ik vind het erger hoe anderen reageren op deze prent. Vooral als ze daarbij aangeven dat we dan ook aanslagen mogen verwachten omdat dit aanzetten tot haat is. Welk deel van de cartoon zouden deze mensen niet begrijpen? Elke actualiteit kan aangegrepen worden. Soms is dat smakeloos. Maar smaken verschillen dan ook. Maar dat is objectief gezien geen reden tot deze felle reacties.
Het lijkt me een goede reden om dit tijdschrift niet te kopen als je dit een slechte en smakeloze grap vind. Maar er heel veel aandacht aan geven is volgens mij het laatste wat je zou moeten doen. Choqueren is het doel en daardoor bereiken ze het.