Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Brave New World

  •  
06-06-2011
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
De verdoving van dieren is niet de procedure die het verschil maakt tussen beschaafd en onbeschaafd
Het verbod van ritueel slachten leek aanvankelijk een gelopen race, maar naarmate de tijd vordert, rijzen steeds meer vragen over de bezonnenheid ervan. Dat is een goede zaak. Hoe men ook over de kwestie denkt, het idee om deze praktijk, die zo centraal is voor aanzienlijke groepen gelovige Joden en Moslims, zonder een behoorlijk consultatieproces te verbieden getuigt niet van een grote zorgvuldigheid.
Op het eerste gezicht lijkt deze kwestie vooral een botsing van principes: Voortschrijdend inzicht op het gebied van dierenwelzijn en dierenrechten komt in conflict met de taboes en traditionele voorschriften van religieuze minderheden. Een ouderwetse gemeenschap van gelovigen, zo zullen veel Nederlandse burgers het ongetwijfeld zien, is door de tijd ingehaald en loopt uit de pas met de verlichte opvattingen van de moderne maatschappij over hoe we met dieren moeten omgaan. Maar is dat wel een goede manier om naar dit vraagstuk te kijken?
Ik kijk naar deze kwestie vooral als een amateur kok en liefhebber van de fijne keuken. Voor de kookliefhebber is Nederland een tamelijk naargeestig land. Een bezoek aan de supermarkt is een vervreemdende ervaring. Al die keurige polystyrene bakjes met voorgesneden karbonades, voorgedraaide gehaktballen en in blokjes gehakt kippenvlees, met bijgeleverd recept en kruidenmix. Al die tot geometrische dimensies omgevormde vleesproducten voor de frituur. Het is een ervaring die zo min mogelijk moet herinneren aan de oorsprong van die producten. Vaak is niet eens duidelijk van welk dier het vleesproduct eigenlijk komt, laat staan van welk deel van het dier. Wat zit er eigenlijk in die soepballetjes, rookworsten, paté en vleeskroketten? Voor veel mensen zal dit gelijk staan aan beschaving; een kunststuk van voedingsmiddelen regelgeving, moderne hygiëne, en innovatieve techniek. Voor mij heeft het iets leugenachtigs. Het is een proces ingericht voor mensen die wel vlees eten, maar op geen enkele manier geconfronteerd willen worden met de dierlijke oorsprong ervan.
De ervaring is een heel andere bij de Turkse slager waar ik kom voor mijn lamsvlees. Hier is geen polystyreen. De lamsbouten zien er nog uit als de achterpoten van een echt dier, en de lamskoteletten als de rug. Het ruikt er ook naar vlees. De supermarkt ruikt naar niks. Voor mijn vis ga ik naar de markt. De vissen liggen daar nog op het ijs, in plaats van in de gasverpakkingen met stikstof en koolstofdioxide die de visfilets in de supermarkt vers moeten houden. Vis die onherkenbaar is gemaakt, zonder een kop of een staart en zonder graten of een vel. Veel blanke Nederlanders zie je bij de visboer op de markt niet meer. Wel veel Aziaten en mensen uit het Middellandse Zeegebied, die viskoppen komen halen voor de soep, of inktvis, of een net met venusschelpen. Het zijn mensen die nog weten hoe een vis eruit hoort te zien. Zijn die ogen niet veel te troebel en is die griet niet veel te klein.
Waar de Nederlandse omgang met voedsel mij steeds onwillekeurig aan doet denken is Aldous Huxley’s Brave New World ― in veel opzichten een profetischer dystopie dan zijn veel beroemdere tweelingbroer 1984. Waar in de gerationaliseerde, Fordistische samenleving van Brave New World zwangerschap als een primitieve praktijk is uitgebannen, en babies worden geïncubeerd in zogenoemde Hatching and Conditioning Centers; daar wordt in het hedendaagse Nederland de consumptie van vleesproducten zoveel mogelijk losgekoppeld van hun dierlijke oorsprong, en vlees in toenemende mate geproduceerd in een soort agro-industriële bedrijven. De enige mensen die nog zelf kinderen krijgen in Brave New World zijn de wilden in het reservaat, de Savage Reservation. De enige mensen in Nederland die nog enige directe relatie lijken te hebben met het voedsel dat ze eten zijn de immigranten, die voor een belangrijk deel in enclaves bij elkaar wonen in de grote steden, met eigen winkels en supermarkten. De nieuwe modelburgers in de Brave New World verdrijven iedere vorm van narigheid en iedere onaangename gedachte met de drug soma. Daar lijkt de Nederlandse praktijk met de fictieve uit de pas te lopen. Soma is niet iets wat ze voor zichzelf opeisen, maar iets dat ze verplicht aan dieren willen toedienen om hun jammerlijke einde te verzachten. Het is vervolgens deze focus op een klein deelaspect van de hele productieketen, waarop dan de claim op een superieure beschaving gebaseerd is. Bij ons hoeft het dier bij de slacht tenminste niet onnodig te lijden.
Instinctief gaat mijn sympathie eerder uit naar de met taboes, rituelen en voorschriften omgeven Joodse en Islamitische slacht, dan naar de schone, pijnloze dood die de bioindustrie zegt te waarborgen. Ook voor iemand die religieus volstrekt onmelodisch is, zoals ik, kunnen op het gebied van de dierenslacht de religieuze tradities een zekere gevoeligheid vertegenwoordigen die in de moderne procedures verloren gaat. De ontheiliging van het dier is voor mij veeleer iets dat kleeft aan de kiloknallers die de moderne bio-industrie op de schappen brengt, dan aan de producten van de koosjere slager en de halal slager. Deze commodificatie van dieren in de moderne vleesindustrie is een houding die bovendien niet helemaal los staat van de tot kannibalisme veroordeelde koeien uit de BSE affaire, de dioxinekippen en het massaal ruimen van geiten en varkens. De verdoving van dieren is niet de procedure die het verschil maakt tussen beschaafd en onbeschaafd. Het is een bijzaak die afleidt van de wezenlijke vragen.

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (24)

Iskander2
Iskander26 jun. 2011 - 16:32

Het eten van vlees en dus slachten is barbaars. Het probleem is dat het zo lekker ruikt, vooral gegrild. Ik denk dat de oermensen die dit niet lekker vonden ruiken uitgestorven zijn. Maar dat is natuurlijk geen reden om ermee door te gaan nu toch ? En toch ruikt het zo lekker...

Bagus
Bagus6 jun. 2011 - 16:32

Hier kan ik wat mee in een discussie waarin ik mij zelf rationeel in een spagaat bevond. Dat neemt niet weg dat ik na het zien op BVN van bepaalde slachtpraktijken in abbatoirs in Indonesie voorgoed besloten heb geen vlees van koeien, schapen en lammeren meer te eten. Varkensvlees at ik hier toch al niet en ik heb dat niet gemist ook. Maar desondanks mijnheer De Been: dank voor deze bijdrage. Ik ga er op doordenken.

Bagus
Bagus6 jun. 2011 - 16:32

Abattoir dus ! Sorry voor de spelfout in de vorige posting.

mijnmening2
mijnmening26 jun. 2011 - 16:32

"De nieuwe modelburgers (..) verdrijven iedere vorm van narigheid en iedere onaangename gedachte met de drug soma. (..) Bij ons hoeft het dier bij de slacht tenminste niet onnodig te lijden." Spijker .. kop .. raak: op zoek naar verdoving voor wat we niet willen weten of zien Ik heb als vakantiewerker in een slachterij gewerkt. Vrachtwagens met varkens die leeggekieperd werden, varkens die over mekaar heenbuitelden, poten braken. Een eenzame koe die dagen in een dichte stal stond te wachten op zijn slacht, waarbij er zoveel ammoniak in de stal hing dat ademhalen mij zeer deed, terwijl wij de schuur opruimden moesten we voor elke ademteug naar buiten. Kippen die aan hun poten hangend een stroomdraad passeerde voor 'verdoofd' slachten, tenzij ze zoveel spartelden dat ze het draadje misten en alsnog onverdoofd machinaal opengesneden werden. Geen prettig gezicht. Lijden kun je niet verbieden. Dat lukte zelfs God niet ;)

Joeri2
Joeri26 jun. 2011 - 16:32

Brave New World. Zat daar geen kannibalisme in? Dat is natuurlijk ook altijd nog een oplossing voor de groeiende wereldbevolking en afname van zoet water en voedsel. Maar dan moeten we wel eerst van het geloof af. Efficiëntie. Stel: Je hebt persoon A en persoon B. Ieder is beter in iets anders dan de ander A doet 5 min over het maken van 1 mes. En doet 10 min over 1 vork. B doet 10 min over het maken van 1 mes. En 5 min over 1 vork. Ervaring, opleiding, mes ,vork, het zijn maar voorbeelden, maar de een doet iets beter dan de ander en de ander vice versa. Nu gaan we aan het werk. We verdelen het werk "Eerlijk" A maakt 5 messen en 3 vorken. B maakt 5 messen en 3 vorken. A. 5x5 = 25m en 3x10 = 30m A werkt 80m. B. 5x10 = 50m en 3x5m = 15m B heeft werk voor 65m. Nu gaan ze voor "Specialisme" A. maakt 10 messen. Saai, maar toch. B. maakt 6 vorken. Lekker snel klaar. A. 10x5 = 50m. B. 6x5 = 30m. "Specialisme" scheelt dus een dik uur werk. Een uur waar nu lekker op een terrasje onder het genot van een drankje van de zon genoten kan worden. Dus… Waar gaat dit naartoe? Even nog… Tijd. Hoeveel tijd mag eten kosten? 1. Volgens de "specialisme" regels kun je niet je eigen schaap in je tuin houden. Het kan wel, maar specialisme maakt dat iedereen meer vrije tijd heeft als ik het door iemand laat doen die het als specialisme heeft. Dat is een hele andere reden dan dat ik bang zou zijn voor het doden van mijn eigen dier. 2. Als ik alleen fruit en noten zou eten zoals de Eloi, dan zou ik zo'n 10x meer tijd kwijt zijn met eten, tijd die ik niet kan besteden een het verdienen van geld voor de hypotheek aan de banken. Er wordt altijd wel gerekend met hoeveel rijst er over zou blijven voor mensen als de koeien het niet zouden opeten, echter: De koe heeft in onze moderne specialisme wereld de taak van verteren gekregen, zij kan het beter dan de mens, en dus is het volgens de "Specialisme" regel beter voor beide. Ook dat is een hele andere reden dan dat ik bang zou zijn voor de geur van vlees. De rede is tijd. Tijd die de mens niet hoeft te werken. En dat is voor veel mensen anno nu heel belangrijk, zoveel mogelijk niet werken.

Jansen & Jansen
Jansen & Jansen6 jun. 2011 - 16:32

He He eindelijk iemand die de onzin van dit slachtverbod begrijpt en weet te verwoorden. Dank daarvoor. Ik wil er dit nog aan toevoegen; de dag dat een koe geit of schaap mij uitlegt dat ie liever verdoofd wordt geslacht ga ik alsnog actie voeren voor het verbod. Tot die tijd zeg ik tegen alle voorstanders het zijn niet de beesten die verdoofd willen worden, je wordt zelf liever verdoofd geslacht en die wetgeving is projectie. Nu projecteer ik graag dat ik als ik geslacht wil worden dat liever onverdoofd laat gebeuren. Geen verdoving wertk beter dan die van fysieke shock.

KlaasKlasbak
KlaasKlasbak6 jun. 2011 - 16:32

Tsja, als het toch niet uitmaakt voor het dier, de pen of het zwaard, kunnen we dieren net zo goed doodschoppen.

Hobsbawm
Hobsbawm6 jun. 2011 - 16:32

Misschien in het kort: de discussie over bio-industrie en de discussie over onverdoofd slachten heeft geen enkele relatie met elkaar. Bio-industrie gaat over economische belangen, onverdoofd slachten over geloofsopvattingen. De koe of het schaap dat u eet van de islamitische slager is ook gewoon in de bio-industrie opgegroeid.

AE911TRUTH
AE911TRUTH6 jun. 2011 - 16:32

Alle onderwerpen die na het jaar 2000 zijn ontstaan worden blijkbaar moedwillig veroorzaakt om politieke verandering teweeg te brengen. Veranderingen die vooral de 'rechtse' partijen laten groeien. Als de elite hun grote leider aan de macht willen gaan zij zorgen voor 'Change'. In tijdperk Hitler ging het via 'links' (ook groen) en trok men daarna alles naar 'rechts'.

sam tosha
sam tosha6 jun. 2011 - 16:32

De wijze waarop vlees en vis in de supermarkt wordt aangeboden is inderdaad "een proces ingericht voor mensen die wel vlees eten, maar op geen enkele manier geconfronteerd willen worden met de dierlijke oorsprong ervan." De geheimzinnige voor bijna niemand toegankelijke bioindustrie stallen idem. De hele vleesproductie en mateloze consumptie is te walgelijk voor woorden. Het is inderdaad van een hoge huichelarij gehalte om vanuit een valse beschavingsoverweging een issue van het onverdoofd ritueel slachten te maken, terwijl je eigen vleesproductie een ware marteling is. Overigens raken dieren die in de wachtrij staan in 'onze' slachthuizen meestal in grote paniek en wordt er in de rituele slachting van dieren juist extra aandacht besteed aan het dier zodat deze zo relaxed mogelijk zijn einde tegemoet gaat. Maar de huichelarij wordt bovenal onderstreept wanneer we in ogenschouw nemen dat veel van onze vee, onder erbarmelijke omstandigheden naar verre oorden wordt verscheept om daar goedkoop geslacht te worden.

Winston2
Winston26 jun. 2011 - 16:32

Mooi gezegd, Wouter, dankjewel voor deze mooie column. Het echte probleem is ook hier de kapitalistische economie. De op de ego gerichte maatschappij doet al die ego's de binding verliezen met ALLES. Ook met het voedsel, niet alleen het vlees, dat we eten. Al ons voedsel wordt op industriële wijze bereid. De gehele voedselproductie is ingericht naar het model van de grootste voedselfabriek ter wereld: McDonald's. Kijk en huiver: http://www.youtube.com/watch?v=ppL_UuN73Fc

JosephNussbaum
JosephNussbaum6 jun. 2011 - 16:32

Ik zie hier vaak experts aan het woord over Joden en Moslims die van de zaak niets afweten. Beter zwijgen als je niet bevoegd bent over een zaak te praten. Alvast hier een link die bewijst (door een van de grootste geleerden in de Islam) dat verdoven wel mogelijk is, maar niet eender welke verdoving. http://www.youtube.com/watch?v=yLFGMWBcTCY&feature=share

ErnsTT2
ErnsTT26 jun. 2011 - 16:32

De stelling die je inneemt is non-sequitor, de *slacht* heeft niets met de bioindustrie te maken, zoals de Gaskamers van Auschwitz niets met oorlog te maken hebben... Het zonder verdoving slachten, met een beest in doodsnood met alle vrijkomende adrenaline, zou iedere fijnproever je kunnen vertellen is gewoon lang niet zo lekker als een dier dat vredig is ontslapen, zonder kramp in de poten van ellende... Waar naast de rituele slacht eens aandacht voor moet komen is de houders van de beesten, die dankzij Balkenende en Bleeker hun dieren weer in kooien houden van nauwelijks een vierkante meter ! Maar de manier van Slachten die juist geoptimaliseerd is om een zo stressvrije dood te veroorzaken, zodat het vlees niet samentrekt van angst is niet alleen perfect voor een mals lapje vlees, maar ook de enige humane manier van heengaan voor die beestjes. Want denk maar niet dat die beestjes geen gevoel hebben en niet snappen wat zo'n bebloed schort en mes betekenen... Wel opvallend wie er opeens pal gaan staan voor een alleen op religieuze manier te verantwoorde marteling...

1 Reactie
rgeurtsen
rgeurtsen6 jun. 2011 - 16:32

Het thema van de rituele slacht is een pracht afleiding van het werkelijke probleem... en dat heeft Wouter de Been (wat een prachtige naam gezien het onderwerp) prima beschreven. Als een single 30-er of 84jarige fruit halt voor bij het eten, komen ze allebei terug met en plastic bakje... duur en niet lekker... mijn God, hoe hebben ze seks, vraag ik me af...

JoopSchouten
JoopSchouten6 jun. 2011 - 16:32

'De ontheiliging van het dier' ???? Of word met ' ontheiligen' de wrede inbreuk op het leven van onze 'neven en nichten' bedoeld? Anders is het onzin. Dieren zijn niet gelovig, hebben niets met een Geloof te maken en willen ook niets met het geloof te maken hebben vertelde een dom schaap mij laatst.. .... Stress en angst bij dieren voor het pijnlijk snijden blijft wreed. In alle omstandigheden ! ... De vergelijking met Brave New World vind ik wel sterk...

1 Reactie
JoopSchouten
JoopSchouten6 jun. 2011 - 16:32

'Of wordT met...'

objectivist
objectivist6 jun. 2011 - 16:32

Hadden we deze discussie al niet gevoerd op Joop. Mosterd na de maaltijd, deze inzending. Voegt ook weinig nieuwe inzichten toe. Probeer actueel te blijven.

3 Reacties
harryo2
harryo26 jun. 2011 - 16:32

Jij hebt blijkbaar al een punt achter deze discussie gezet. Maar je moet toch nog even een punt maken?

Jansen & Jansen
Jansen & Jansen6 jun. 2011 - 16:32

Het is nooit te laat nog terug te komen op foute ideeen. Daarom veel posts zolang het slachtverbod niet van tafel is. En ook nog graag veel posts over Bruin I ja om dezelfde reden.

sam tosha
sam tosha6 jun. 2011 - 16:32

Een discussie komt doorgaans opgang door een geponeerde mening, een reactie daarop en vervolgens een over en weer gaan van weerwoorden. Dat is iets heel anders dan Wilderiaans een boute uitspraak doen en vervolgens iedere reactie wegwuiven als knettergek en je mag vinden wat je wilt, het boeit me geen biet.

[verwijderd]
[verwijderd]6 jun. 2011 - 16:32

Persoonlijk heb ik Brave New World altijd als utopie beschouwd. De Delta's en Epsilon's kennen geen ontevredenheid, ze zijn immers gemaakt voor de meest smerige baantjes. Geen pijn, geen vrees, geen oorlog. The Savage is slechts een storende factor. Een schimmel in het perfect verpakte leventje. Niets mis met Brave New World.

1 Reactie
Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman6 jun. 2011 - 16:32

Jouw utopie is om een Delta of Epsilon te worden?

fjacobse
fjacobse6 jun. 2011 - 16:32

De grootste dierenbeulen zijn de dieren zelf.

1 Reactie
sam tosha
sam tosha6 jun. 2011 - 16:32

Het enige wezen wat beestachtig kan zijn op aarde is de mens.