#MijnEindeWereld op Antarctica

Miranda Nieboer reisde naar één van de meest afgelegen plekken ter wereld, het continent Antarctica. Als kind wilde zij altijd al hiernaartoe én had ze de wens om ooit met hele zware voertuigen te mogen crossen. Met deze reis kreeg ze de zeldzame kans om beide dromen te vervullen! Ploegend door de Antarctische sneeuw op een monster van een tractor ging ze op zoek naar een weggestopt onderzoeksstation. Voor onze rubriek #MijnEindeWereld spraken we met Miranda over haar extreme ‘roadtrip’ door Antarctica.

Allereerst, wat en waar is Antarctica?

Antarctica is het enorme continent aan de onderkant van onze aardbol, Nederland pas er ongeveer 337 keer in. Het landschap ligt bijna volledig bedekt onder een ijskap en het is het koudste gebied op aarde. Er groeien geen planten of bomen en er zijn geen vaste bewoners maar de kusten van Antarctica zitten vol met dierenleven. Het continent is vergeleken met meeste plekken op aarde vrij nieuw. Er waren vroeger vermoedens over een zuidelijk continent op de aarde, maar deze werden pas bevestigd toen Antarctica in 1820 voor het eerst bereikt werd. Een groot deel van het Antarctische gebied is zelfs nooit officieel geclaimd door een staat en is daarom ‘niemandsland’.

Wat heb jij geleerd over het continent sinds je erheen bent gegaan?

Miranda: “Voorafgaand aan de expeditie vertelde een professor mij dat er op Antarctica niets is, het continent is een grote en passieve leegte, een wit canvas. Mijn expeditie naar het continent heeft me geleerd dat niets minder waar is. Antarctica is vol en vitaal, het is een force of nature dat allesbepalend is, van persoonlijke tot globale schaal. Een reis ernaartoe lijkt misschien weggelegd voor de helden uit de geschiedenis, maar met genoeg doorzettingsvermogen is het ook mogelijk voor gewone mensen zoals jij en ik.”

Waar ben je precies naartoe gegaan?

“Ik reisde in de Antarctische zomermaanden, januari en februari, naar de Zuidpool. Hier werd een traverse georganiseerd, een soort tocht, naar het Concordia onderzoeksstation in het binnenland van Antarctica. Concordia doet onderzoek naar de ruimte, onze atmosfeer en het ijs. Om het leven op dit station aan het einde van de wereld mogelijk te maken, moet het in de zomermaanden ongeveer drie keer bevoorraad worden. Onze tocht was dus bedoeld om onder andere voedsel, brandstof en onderzoeksinstrumenten naar het station te brengen. We legden 1100 kilometer af in de bittere kou en het station ligt ook op ruim 3 kilometer hoog. Omdat het zo hoog ligt, is het station niet geaard. Hierdoor is alles binnen statisch, en ‘knettert’ het interieur van Concordia! Een verblijf hier is door de omstandigheden ongeveer hetzelfde als een lange ruimtereis maken. Het is een zware tocht, naar een net zo zware plek, maar wel een ontzettend gaaf avontuur.”

Hoe zag een gemiddelde dag voor jou eruit?

"Geen dag op de traverse is hetzelfde en toch smelten alle dagen samen. De zon duikt niet onder de horizon en de nacht is slechts een kwestie van de gordijnen dicht doen. Routine opbouwen is in deze wezensvreemde omgeving een manier van overleven, Antarctica bepaalt het tempo en de bewegingen van de hele konvooi. Er kan vanalles foutgaan, maar je weet niet wanneer. 

Over het algemeen vertrokken we elke dag om 7:15 om vervolgens twaalf tot dertien uur onderweg te zijn. We waren in totaal met elf man, waaronder monteurs, een dokter en mij als onderzoekster. Het belangrijkste onderweg is dat je je ogen openhoudt en wakker blijft, ook al heb je maar een paar uur in een kleine, koude cabine kunnen slapen. 

We maken tijdens het rijden altijd een stop voor de lunch, en gaan dan weer door tot 20:30. Wanneer we de avondstop inlassen moet er eerst voor alle voortuigen gezorgd worden. Niemand gaat aan tafel, hoe moe en hongerig ook, voordat alle machines zijn gecontroleerd en onze slaapplek klaargemaakt is. Tegen middernacht ligt iedereen pas in bed en daarna begint alles weer opnieuw."

Is er tijdens de rit wel eens iets flink misgegaan?

"Ons hele schema kon continu overhoop worden gegooid, omdat elke stap die we zetten bepaald werd door het continent. Ik heb geleerd om te leven in het moment en onderdeel worden van het team, in je eentje red je het niet op het ijs. Flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn altijd belangrijk, maar op Antarctica al helemaal. Het is ook een plek die speelt met je perceptie. In een verblindende sneeuwstorm verdwijnt iedere schaduw en beweeg je je door een melkachtige soep, terwijl er op een ander moment vijf(!) zonnen aan de hemel verschijnen. 

De eerste paar dagen zijn we in een katabatische sneeuwstorm terechtgekomen. Dit is een storm die veroorzaakt wordt door windstoten die met orkaansnelheden letterlijk naar beneden ‘vallen’. Hierdoor moesten we ons pad voortdurend aanpassen. Iedere tractor is op z’n minst één keer compleet vast gelopen in de sneeuw waardoor we stil kwamen te liggen."

Hoe is het om zo ver van huis te zijn?

"Het idee van huis neem ik met me mee waar ik ook heenga. Je kunt natuurlijk wel een berichtje sturen naar het thuisfront, maar op het station Concordia is er beperkt bereik. Vooral tijdens de tocht ben je nauwelijks in contact met de buitenwereld. Tijdens de traverse worden de leden van je team een soort tweede familie. Je draagt de zorg voor elkaar omdat je uiteindelijk met z’n allen het station moet halen."

Wat is het gevoel dat jij krijgt aan het einde van de wereld?
"Aan het einde van de wereld blijf je overdonderd. Ik ben constant verbaasd en verwonderd over het continent en krachten van de natuur. Antarctica laat zien hoe fragiel wij eigenlijk zijn als mensen. Maar toch zijn wij ook met z’n allen in staat om het klimaat van onze hele wereld te veranderen, dat is op Antarctica ook te zien. Als ik het zou moeten omschrijven in één zin, zou ik zeggen: 'Antarctica en al haar krachten maken je eerbiedig en doen je verwonderen.'"