Online kleding die je terugstuurt: wat gebeurt daarmee?

Bij Zalando gaat de helft van de bestelde kleding retour. Wat gebeurt daarmee?

In Nederland worden ieder jaar 21,5 miljoen kledingstukken niet verkocht. Jaarlijks worden 1,23 miljoen stukken vernietigd en bijvoorbeeld verwerkt tot vulling voor autostoelen, of verbrand.

Dit zijn cijfers van een paar jaar geleden, maar er is niemand die precies weet hoe het zit. Marieke Eyskoot, expert op het gebied van duurzame lifestyle en kleding, in De Nieuws BV: ‘We weten ongelofelijk weinig, het zit allemaal achter een rookgordijn. En dat is niet per ongeluk: alles is erop gericht ervoor te zorgen dat we er zo weinig mogelijk van af weten. Het hele maakproces, de katoenplantages, wat er in de fabrieken gebeurt, de kosten, wie welk bedrag krijgt. En dus ook wat er gebeurt als je het terugstuurt.’ 

GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger wil een einde aan deze onduidelijkheid. ‘Wat gebeurt er met al het onverkochte spul? Er is stilte uit de sector, niemand weet precies hoe het zit.’ We weten wel iets over de landen om ons heen: in Engeland werd bekendgemaakt dat Burberry op grote schaal onverkochte producten vernietigt om hun merk te beschermen. Tegelijkertijd bleek in Duitsland dat teruggestuurde goederen uit e-commerce in distributiecentra vernietigd werden. Kröger: ‘Als dit een issue is in de ons omringende landen, waarom zou het dan in Nederland niet zo zijn?’

Wehkamp vraagt klanten die kleding terugsturen inmiddels om €0,50 te betalen - om mensen bewuster te maken van de kosten van retoursturen. Een goed idee, volgens retaildeskundige Fred Rutgers. Maar of het genoeg is? Bij lange na niet. 'Sterker nog: ik denk zelfs dat €5 de kosten nog niet dekt. Want het is niet alleen de koerier die het pakketje weer op moet komen halen, het zijn ook de extra verpakkingskosten, extra etiketten.' En dan zijn er nog de producten die überhaupt niet opnieuw worden verkocht, maar in plaats daarvan worden vernietigd. 

Lang kon dit helemaal niet; kosten vragen voor de retour. 'Thuiswinkelwaarborg heeft in het verleden geeist dat bedrijven artikelen gratis terug moesten nemen. Maar geleidelijker aan begint het milieu steeds vaker een rol te spelen en is het best de moeite waard je af te vragen of je dat jurkje echt in zes maten moet bestellen, of dat het ook met twee kan. De kostenaspecten zijn groot, maar met name de milieuaspecten zijn gigantisch.' 

Waarom al deze kapitaalvernietiging? Loont het soms om kleding te vernietigen, in plaats van te recyclen? Eyskoot: ‘Als dat inderdaad zo is, is dat inderdaad een enorme vernietiging van van-alles-en-nog-wat. Want we weten natuurlijk wel wat er ín die kleding gaat. Als het van katoen is, moet er worden verbouwd. Er zijn ongelofelijk veel mensen in de weer om het te verven, om stof te maken, kleding te knippen, het aan elkaar te naaien, hier naartoe te brengen, en in te pakken. Ik heb weleens berekend dat er per kledingstuk gemiddeld 169 mensen betrokken zijn.’ ‘Dit is het symbool van de excessen van de kledingindustrie’, zegt Kröger. ‘Kijk hoe goedkoop kleding is, hoe het een wegwerpproduct is geworden.’

Het is het verhaal van relatief goedkope grondstoffen en duur hergebruik – want arbeidsintensief. En het verhaal waar de werkelijke waarde van een kledingstuk het merkverhaal is. Kröger wil een soort statiegeldregeling voor textiel, waarbij je kleren die je niet meer draagt, naar een kledingwinkel brengt. ‘Nu heb je daar een ontheffing van allerlei vergunningen nodig, heel ingewikkeld. Volgens mij moet je dat zo makkelijk mogelijk maken.’ Daarnaast wil ze een verbod op vernietiging en hogere ambities van de sector zelf.

‘We zijn ook verantwoordelijk voor ons eigen gedrag’, vindt Eyskoot. ‘Als wij iets kopen, zeggen we eigenlijk tegen het merk of de winkel: “Ik vind het geweldig hoe je zaken doet, hier is mijn geld om ermee door te gaan.” Dus steun duurzame merken en onafhankelijke winkels die open zijn over hetgeen ze doen. En koop niet klakkeloos te veel omdat je het toch wel terug kan sturen, of omdat je het lekker makkelijk wil hebben. Dat iets goedkoop is, betekent niet dat het weinig kost. Het betekent dat iemand anders de prijs betaalt.’

Nederland móet eerlijker en gelijkwaardiger. Help je mee? Steun BNNVARA en doneer.