Burning Man van Duitsland: het anti-commerciële Fusion Festival

Verlaten Russisch vliegveld
Het contrast kan eigenlijk niet groter zijn. Op de voormalig militaire, Russische vliegbasis , zo’n 125 kilometer ten noorden van Berlijn , is het 51 weken per jaar uitgestorven. Maar eind juni trekken duizenden vrijdenkers, vaak gepaard met glitters op hun gezicht en tooien op hun hoofd, naar juist die plek. Waarom? Voor Фузион. Maar voor wie geen Cyrillisch schrift kan lezen, klinkt ‘Fusion’ misschien iets bekender in de oren.

Omdat Fusion geen social media heeft en geen pers toelaat zijn alle foto's in dit stuk gemaakt door bezoekers. 'Door de ogen van de Fusionists dus', zoals de organisatoren het willen. 

Vrij van vooroordelen
Van de schattige hippie, naar de stoere rocker, tot een peuter die met z’n vrijdenkende ouders mee dwaalt: op Fusion vind je allerlei verschillende types. Maar met deze omschrijvingen slaan we eigenlijk al meteen de plank mis, want mensen in hokjes plaatsen is juist níet waar Fusion om gaat. Volgens Fusions website maakt deze diversiteit, gecombineerd met dezelfde gezamenlijke hang naar een betere wereld, het festival juist bijzonder. “Het is belangrijk dat alle ‘Fusionists’ van elke hoek van alle continenten elkaar ontmoeten”, zo schrijven zij. “Vrij van grenzen of vooroordelen.”   

Net even anders
Alles aan Fusion is anti-commercieel. Er wordt expres geen reclame gemaakt voor het festival. Ook op het festival zijn geen reclame-uitingen of sponsoren te vinden. Je kan alle hoeken van het internet afstruinen maar je zal geen officiële aftermovie vinden, ze hebben geen social media, er is geen pers welkom en ook het gebruik van mobiele telefoon en camera’s wordt sterk ontmoedigd. Dit omdat de organisatie ‘het verhaal willen vertellen door de ogen van de bezoeker’ en niemand anders. En ook een beetje omdat ‘we makkelijk zonder die ontelbare slechte foto’s en saaie filmpjes kunnen die na het festival online verschijnen.’ (Tante Cor, lees je mee?) 

Ontstaan
Dit ‘hippie-achtige’ karakter is onlosmakelijk verbonden met Fusion. De initiatiefnemers genaamd Kulturkosmos wilden (daar is ‘ie weer) niet-commerciële evenementen organiseren om kunstvormen en subculturen bij elkaar te brengen. In 1996 huurden ze daarvoor het vliegveld voor hun eerste ‘samenkomst’. Maar in 1997 werd Fusion, onder die naam, pas echt geboren en tien jaar later ontving het festival 36.000 bezoekers. Een aantal dat alleen maar hoger zou worden.   
Drugs-discussie
Eind jaren 90 wilden de leden van de Kulturkosmos meer zekerheid en vroegen ze de gemeente of ze de grond zouden kunnen kopen, maar dit leverde veel tegenspraak op van mensen die in de omgeving woonden. De kritiek ging over meerdere punten, maar de bewoners schilderden festivalgangers vooral af als drugsgebruikers en dat vonden ze gevaarlijk. In 2001 is het dan toch gelukt. Nu beheert Kulturkosmos het verlaten vliegveld en zou Fusion in principe voor altijd door kunnen gaan omdat het op 'privéterrein' georganiseerd wordt. 


Verboden voor Nazi's 
De organisatoren zijn zich trouwens erg bewust van de geschiedenis van het vliegveld, waar zowel Nazi's als slachtoffers uit concentratiekampen werkten. Er wordt actief opgetreden om Nazi’s (en Nazi-gerelateerde kleding, zoals het merk ‘Thor Steinar’) te weren. (De jongen op de foto hierboven is in ieder geval op zoek en het kunstwerk hieronder is misschien ook wel voor dezelfde groep bedoeld.) 

Ook te doen zonder poen
Inmiddels werken er zo’n 8.000 vrijwilligers mee om Fusion elk jaar weer op te bouwen tot hun eigen Disneyland. Hoewel deze verhalen je misschien doen denken aan het Amerikaanse Burning Man , is er een belangrijk verschil. De initiatiefnemers hadden hun de ticketprijzen allang naar standje Burning Man kunnen opschroeven, maar hebben dit expres niet gedaan. Voor zo’n 125 euro mag je je een paar dagen onderdompelen in Fusions paradijs. 

Uptopia
Naast talloze bekende en (on)bekende artiesten die langskomen op grote, kleine en verstopte stages, is er nog veel meer te beleven op Fusion. Cabaret, dansvoorstellingen, lezingen, workshops, spelletjeshallen, ‘fotohokjes’ waarin je wordt nagetekend, glazen douches op het terrein waar mensen niet bang zijn om uit de kleren te gaan en alleen maar vegetarisch eten. Maar wat de programmering ook is, uiteindelijk lijkt het toch de algehele utopische sfeer en het daar bijkomende ontsnappen van het ‘echte leven’ wat Fusion groot heeft gemaakt.