Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek

Strijd tegen superbacterie vlot niet: 'Serieuze bedreiging volksgezondheid'

15-11-2019

•

leestijd 2 minuten

•

77 keer bekeken

•

In de strijd tegen bacteriën die ongevoelig zijn voor antibiotica heeft Europa tot nu toe weinig vooruitgang geboekt. In de veehouderij gaat het weliswaar de goede kant op, maar er zijn nauwelijks aanwijzingen dat het gevaar van resistente 'superbacteriën' voor de volksgezondheid is ingedamd, schrijft de Europese Rekenkamer in een rapport.

Bacteriën, virussen, parasieten of schimmels kunnen resistent worden voor medicijnen die voorheen wel goed werkten. In de EU overlijden jaarlijks 33.000 mensen als gevolg van door resistente bacteriën veroorzaakte infecties, met een geschatte economische schade van 1,5 miljard euro per jaar.

Lees het rapport:

"Antimicrobiële resistentie vormt een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid”, zegt Nikolaos Milionis, het lid van de Europese Rekenkamer dat verantwoordelijk is voor het verslag.

Overmatig gebruik
Het overmatig verbruik van antibiotica bij mensen zorgt ervoor dat er steeds meer resistente bacteriën ontstaan, vertelde Heiman Wertheim, hoogleraar Medische microbiologie van het Radboudumc, in 2018 tegen ZEMBLA. "In sommige landen geven ze al antibiotica voor een snotneus. Nederland doet het gelukkig heel goed. We hebben het laagste antibioticaverbruik bij mensen ter wereld. En ook de aanwezigheid van resistente bacteriën is hier het laagst. Toch zien we ze steeds vaker met ernstige gevolgen voor de patiënt. We hebben het niet over een toekomstscenario, maar over het hier en nu."

Meer doen tegen groeiende dreiging
Om de "complexe" strijd tegen superbacteriën te winnen is het belangrijk antibiotica spaarzaam te gebruiken bij mens en dier, zegt de Rekenkamer nu. Een actieplan van de Europese Commissie uit 2017 heeft weliswaar bijgedragen aan meer samenwerking en coördinatie tussen de EU-landen, maar er is volgens de rekenkamer met gerichte investeringen nog veel winst te boeken. Volgens het rapport moeten de Europese Commissie en de EU-landen meer doen tegen deze "groeiende dreiging".

Verspreiding in milieu
In de meeste EU-landen wordt inmiddels terughoudender omgegaan met het toedienen van antibiotica aan vee, maar sommige soorten worden nog altijd te veel gebruikt, stellen de controleurs vast. Hun aanbeveling is hier meer aandacht aan te besteden in het Europese landbouwbeleid. Zij adviseren verder dat de EU meer energie steekt in (het stimuleren van) onderzoek naar oplossingen. Sinds 2004 besteedde de EU meer dan 1,5 miljard euro aan dergelijk onderzoek. Maar er zijn bijvoorbeeld nog te weinig wetenschappelijke gegevens over de verspreiding van antimicrobiële resistentie in het milieu.

Nederland wil overigens het voortouw nemen in de strijd tegen superbacteriën en trekt de komende jaren 5 miljoen euro uit voor de ontwikkeling van nieuwe antibiotica.

Prijs van het goedkope medicijn
De superbug komt veel voor in de landen waar het leeuwendeel van onze antibiotica worden geproduceerd, tegen een relatief lage prijs – maar tegen welke prijs? In de ZEMBLA-uitzending 'De prijs van het goedkope medicijn' reizen we af naar Hyderabad, in India. Daar staat de grootste concentratie medicijnfabrieken ter wereld.

ZEMBLA maakte eerder al uitzendingen over antibiotica en resistente bacteriën. Kijk ze terug:

Ziekenhuisbacterie in de varkensstal (2006)

Antibiotica alarm (2010)

Opnieuw antibiotica alarm (2011)

Antibiotica alarm Deel 3 (2013)

Meer over:

ziekenhuisbacterie-in-de-varkensstal, de prijs van het goedkope medicijn, superbacterie, antibiotica-alarm

Praat mee

onze spelregels.

0/1500

Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.