Staatssecretaris grijpt niet in toelatingen gewasbeschermingsmiddelen

Staatssecretaris Dijksma maakt zich zorgen, maar gaat niet over tot actie en negeert daarmee verschillende oproepen en moties van de Tweede Kamer die vragen om het instellen van een moratorium op de neonicotinoiden en fipronil.

Onderzoek toont samenhang aan
Onderzoek van de Radboud universiteit toont aan dat hoge concentraties insecticide in het oppervlaktewater blijken samen te hangen met lokale afname van vogels. Het wetenschappelijk tijdschrift Nature publiceerde de studie van biologen van de Radboud Universiteit en van Sovon Vogelonderzoek Nederland.

Niet ingrijpen in toelatingen
Op donderdag 4 december zal in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg plaatsvinden over gewasbeschermingsmiddelen. Voorafgaand aan dit overleg stuurt staatssecretaris van Economische Zaken een brief aan de Tweede Kamer waarin ze de jurische kaders schetst van de procedure rondom ingrijpen in toelatingen van gewasbeschermingsmiddelen.

Daarin schrijft zij dat ' het Ctgb bevestigt dat de Nature-publicatie inderdaad een correlatie aantoont, maar constateert dat de gepresenteerde gegevens geen causaal verband aantonen. Tevens geeft het Ctgb aan dat het onderzoek is gebaseerd op gegevens van voor 2010 en dat sindsdien de regelgeving meermaals is aangescherpt, onder meer door de toelaatbare norm substantieel te verlagen en daarmee samenhangend door het voorschrijven en verplicht stellen van vergaande zuiveringstechnieken van water uit kassen. '

Het Ctgb concludeert voorts ' dat in de afgelopen jaren maatregelen zijn genomen om de effecten van imidacloprid op de bijenstand en op het waterleven binnen aanvaardbare normen te houden. Het effect van deze maatregelen zal de komende tijd zichtbaar moeten worden in een verdere voortzetting van de ingezette verlaging van de concentraties imidacloprid in oppervlaktewater. Het Ctgb is juridisch gehouden om de uitwerking van deze maatregelen af te wachten alvorens eventuele nieuwe maatregelen aan de orde zijn .'



Veel vogels die afhankelijk zijn van het boerenland lopen al jaren in aantal terug. Er zijn echter verschillen in teruggang van gebied tot gebied. De Nijmeegse biologen hebben deze verschillen gerelateerd aan de gehaltes van de insectenwerende neonicotinoïde imidacloprid in het water en vergeleken met de invloed van diverse andere factoren, zoals veranderingen in landgebruik. Die laatste blijken veel minder invloed te hebben, zegt prof. Hans de Kroon, die het onderzoek leidde bij het Institute for Water and Wetland Research van de Radboud Universiteit.

Duidelijke trend
De onderzoekers vonden een duidelijke trend: waar de hoeveelheid imidacloprid in het oppervlaktewater boven de 20 nanogram per liter komt, nemen de vogels in aantal af en naarmate de hoeveelheid hoger is, is de afname groter. ‘ De lokale verschillen in afname van het aantal vogels zien we bovendien niet terug in de tellingen van vóór de introductie van imidacloprid in 1995 in Nederland ’, zegt Ruud Foppen van Sovon.

Effect op ecosysteem
Het is voor het eerst dat er een correlatie wordt gevonden tussen de achteruitgang van populaties gewervelde dieren en de concentratie van imidacloprid in het oppervlaktewater. Imidacloprid is een insectenwerend middel uit de klasse neonicotinoïden en is wereldwijd een van de meest gebruikte insecticides. Het bestrijdingsmiddel wordt in verband gebracht met de afname van het aantal bijen en andere insecten en ongewervelden.

Petitie
Dindag a.s. zullen Greenpeace Nederland, stichting Natuur en Milieu, Milieudefensie, AVAAZ en een aantal imkers een petitie aanbieden m.b.t. neonicotinoïden en de risico's voor bijen, bestuivers, vogels en waterkwaliteit. Zij zullen aandringen om per direct een verbod in te stellen op het gebruik en de verkoop van systemische insecticiden zoals neonicotinoïden en fipronil. De staatssecretaris zou uitvoering moeten geven aan de door de Kamer aangenomen moties die vragen om een verbod op deze middelen.