Staat van infectieziekten in Nederland

In 2009 waren de meest in het oog springende infectieziekten in Nederland de uitbraken van Q-koorts en de nieuwe influenza A/H1N1. Dit blijkt uit de Staat van Infectieziekten 2009, die inzicht geeft in ontwikkelingen van infectieziekten bij de Nederlandse bevolking. Het rapport beschrijft ook de ontwikkelingen in het buitenland die voor Nederland relevant zijn. Met deze jaarlijkse uitgave informeert het RIVM beleidsmakers van het ministerie vanVolksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Q-koorts
In 2007 trad de eerste uitbraak in Nederland van Q-koorts op geconcentreerd rondom het dorp Herpen in de provincie Noord-Brabant. In totaal werden er in dat jaar 132 ziektegevallen gemeld. In 2008 was het uitbraak gebied groter en werden er 1014 patiënten met Q-koorts gemeld. In 2009 was de epidemie nog groter en werden voornamelijk uit de zuidelijke provincies 2357 ziektegevallen van Q-koorts gemeld. Door de in 2009 fors toegenomen aantallen ziektegevallen en de uitbreiding van het uitbraakgebied is besloten tot het monitoren van tankmelk. Uiteindelijk werden 93 bedrijven positief getest. Op 21 december 2009 werd besloten om alle drachtige en niet-drachtige dieren op positieve melkgeiten- en melkschapenbedrijven te ruimen. Deze ingrijpende maatregel lijkt effectief te zijn geweest, nu het aantal gemelde Q-koorts ziektegevallen in 2010 aanmerkelijk lager is dan in 2008 en 2009 en er zich geen piek in de meldingen voordeed na het lammerseizoen.

De Q-koorts epidemie kwam in het nieuws na een uitzending van ZEMBLA ' De Q-koorts epidemie ' van Ton van der Ham en Manon Blaas.

Antibiotica alarm
Elk jaar komt in het rapport een thema aan bod, dit jaar is dat antimicrobiëleresistentie. Een van de belangrijkste conclusies is dat resistente bacteriële ziekteverwekkers in toenemende mate in Nederland worden waargenomen, vooral in ziekenhuizen. Toenemende resistentie vormt een potentieel gevaar voor de volksgezondheid, omdat het steeds moeilijker wordt om infecties te bestrijden. In Nederland is het gebruik van antimicrobiële middelen laag in de gezondheidzorg voor mensen, maar hoog in de veterinaire sector. Dit hoge antibioticagebruik brengt mogelijk risico’s met zich mee voor de mens, als resistente bacteriën van dier naar mens worden overgedragen. Daarnaast vormt de opkomst van bacteriën die ESBL produceren en Enterobacteriën die resistent zijn tegen meerdere groepen antibiotica een belangrijke bedreiging voor de patiëntenzorg. Tegelijkertijd zal het gebruik van antibiotica toenemen als gevolg van de vergrijzing en daarmee resistentievorming in de hand werken. Het is daarom van belang om het gebruik van antimicrobiële middelen ook in de toekomst zo laag mogelijk te houden. Surveillance is een essentieel instrument om resistentie te signaleren en daar adequaat op te kunnen reageren.

ZEMBLA besteedde aandacht aan de resistentie voor antibiotica in de uitzending ' Antibiotica alarm ' van Jos van Dongen en Manon Blaas.

Zie voor meer informatie het rapport Staat van Infectieziekten in Nederland, 2009 .