'Shell niet schuldig, maar ook niet vrijgepleit van olievervuiling'

Een nog niet gepubliceerd rapport van Unep, het milieubureau van de Verenigde Naties, beweert dat niet Shell, maar de bevolking en criminele bendes schuldig zijn aan de grote olievervuilingen in het Nigeriaanse Ogoniland. In een reactie laat UNEP weten dat niemand wordt vrijgepleit dan wel schuldig bevonden wordt in het onderzoek naar de grootschalige olievervuiling in het Nigeriaanse Ogoniland.

Het eindrapport noemt niet Shell als boosdoener maar de bevolking van de delta.  Toen Mike Cowing de leider van het onderzoeksteam dit in augustus vorig jaar al aankondigde, kwam er veel kritiek van milieuorganisaties als Amnesty en Milieudefensie. De conclusies van het rapport zouden zijn gebaseerd op cijfers van Shell en de overheid, die er belang bij zouden hebben de bevolking de schuld te geven. De kritiek van niet-gouvernementele organisaties dat Cowing, een zeer ervaren onderzoeker, zijn oren liet hangen naar Shell en de overheid is nu zo hoog opgelopen dat het rapport een veiligheidsrisico is geworden.

De Nigeriaanse overheid, de opdrachtgever van het onderzoek, vreest nog altijd voor grote onrust in Ogoniland. De bevolking rekent er op dat Shell niet alleen de vervuiling opruimt maar ook met geld over de brug komt ter compensatie van de geleden schade.

Uit het onderzoek blijkt dat 80 tot 90 procent van de vervuiling in Ogoniland (waar nog pijpleidingen lopen maar geen olie meer wordt opgepompt) komt door bunkering, vernieling en het aftappen voor eigen gebruik. 'Bunkering' is ruwe olie uit de leiding halen en het via kleine schepen overpompen in tankers voor de kust. Aan die situatie wordt niets gedaan, volgens westerse diplomaten omdat het leger en bevolkingsgroepen er zelf ook geld aan verdienen.

Kanttekeningen
Het rapport gaat slechts over een klein én niet-representatief deel van de Niger Delta. Het onderzoek is geheel gefinancierd door Shell, beïnvloeding ligt voor de hand. In de ZEMBLA uitzending 'Vuile olie van Shell' bevestigt UNEP teamleider Cowing  onder meer het bestaan van grootschalige, door Shell veroorzaakte vervuiling en stelde eveneens dat Shell's gedrag in Ogoniland 'onacceptabel' is.

Eerder dit jaar bleek uit documenten die klokkenluiderwebsite WikiLeaks heeft gepubliceerd dat het energiebedrijf Shell  tot in alle lagen van de Nigeriaanse overheid is geïnfiltreerd. De multinational is zo continu op de hoogte van politieke ontwikkelingen in het voor hem belangrijke olie- en gasrijke land.

Daar waar nodig probeert het Brits-Nederlandse energieconcern beleid bij te sturen. Het krijgt daarbij medewerking van de Nederlandse, Britse en Amerikaanse ambassades in Nigeria. En van consultantbureaus, waaronder McKinsey.

Shell betaalde  60 miljoen dollar aan de Nigeriaanse justitie om vervolging wegens corruptie te ontlopen. De Nigeriaanse anti-corruptiecommissie heeft verklaard dat het onderzoek naar Shell is beëindigd na het sluiten van een overeenkomst. Shell geeft toe dat er een deal is gesloten maar wil niks kwijt over de inhoud.

Shell zou in deze zaak al eerder een schikking van bijna 50 miljoen dollar met de Amerikaanse beurswaakhond SEC hebben getroffen. Volgens de SEC kocht Shell Nigeriaanse douanebeambten om, om een olieproject sneller te doen verlopen.

In de Niger Delta, het zuidelijke deel van Nigeria, voltrekt zich al 50 jaar een olieramp. Sinds de oliemaatschappijen daar hun jacht op olie begonnen, is er naar schatting 1,5 miljoen ton olie over de landbouwgronden en in de moerassen gestroomd. De leidende Nederlands/Britse oliegigant maakt miljarden winst, maar wordt ervan beschuldigd milieu en mensenrechten op te offeren. ZEMBLA trok naar de Niger Delta en zag de praktijken van Shell.