Shell moet geld opzij zetten voor opruimwerkzaamheden

Het CDA vindt dat oliemaatschappij Shell een belangrijke verantwoordelijkheid draagt voor problemen met olielekkages in Nigeria. Het concern zou geld opzij moeten zetten voor opruimwerkzaamheden. Dat zei CDA-Tweede Kamerlid Ad Koppejan donderdag tijdens een overleg over maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo).

Koppejan stelt dat ook de Nigeriaanse overheid verantwoordelijkheid draagt voor de problemen, maar vindt dat van Shell een reservering gevraagd mag worden. Dat geld bestemd voor een fonds kan dan snel gebruikt worden zodra er afspraken gemaakt zijn met de Nigeriaanse overheid over details van de schoonmaakoperatie. Koppejan wil dat het kabinet zich inzet om Shell ertoe te bewegen de reservering te doen.

Oppositiepartijen
Oppositiepartijen zoals SP, PvdA en GroenLinks eisen nog veel meer actie van het kabinet dan Koppejan. ,,Schaamt u zich niet?'', vroeg SP-Tweede Kamerlid Ewout Irrgang aan minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken. Volgens hem is het gedrag van Shell in het Afrikaanse land schadelijk voor de reputatie van Nederland in de rest van de wereld.

Rosenthal stelde dat Nederland met Shell veel overleg heeft en dat de kwestie dan ,,stelselmatig aan de orde komt''. De Nederlandse ambassade in Nigeria spreekt erover met de Nigeriaanse overheid ,,in klare taal''.

Shell liet eerder weten dat de meerderheid van de olielekken in Nigeria veroorzaakt wordt door sabotage, diefstal en illegale raffinaderijen. Maar critici vinden dat Shell zich schuldig maakt aan het schenden van de mensenrechten. Door lekkende oliepijpen raakt landbouwgrond en viswater onbruikbaar. Ook ontstaan er gezondheidsproblemen bij de lokale bevolking door vervuild grondwater.

1 miljard euro
"Shell moet één miljard dollar betalen om de Nigerdelta schoon te maken"
Het multinationale olieconcern Shell moet om te beginnen één miljard dollar betalen om de vervuiling op te ruimen in de Nigerdelta die veroorzaakt werd door olielekken. Dit zeggen Amnesty International en het CEHRD in een rapport dat vorige week verscheen. Het rapport beschrijft gedetailleerd de verwoestende impact van twee immense olielekken in Bodo in Ogoniland in 2008.

Verantwoordelijkheid aanvaard
De twee lekken in 2008 zijn veroorzaakt door mankementen en slijtage van de pijpleidingen. Onlangs heeft Shell de verantwoordelijkheid voor de lekken aanvaard. Het bedrijf wachtte echter wekenlang om beide lekken te dichten. Duizenden vaten ruwe olie vervuilden het land en het water in en rond Bodo, een stad met ongeveer 69.000 inwoners in de Nigeriaanse Nigerdelta. De vervuiling werd drie jaar na datum nog steeds niet opgeruimd.

De impact van beide lekken op de lokale gemeenschap is enorm. Fundamentele rechten zoals het recht op een adequate levensstandaard, het recht op water en het recht op gezondheidszorg worden geschonden.

De lokale bevolking is grotendeels afhankelijk van de visserij en de landbouw, maar sinds de lekken zijn er bijna geen vissen meer en groeien de gewassen zeer slecht. Er is maar weinig alternatief werk in de regio en jonge mensen zijn verplicht om elders werk te gaan zoeken. Bovendien kampen velen met ernstige gezondheidsproblemen.

Shell beweert dat het inspanningen doet in Bodo, maar daarbij gehinderd wordt door allerlei vormen van sabotage. Dit argument trekken Amnesty International en het Centre for Environment, Human Rights and Development (CEHRD) ernstig in twijfel. Sabotage en illegale aftapping zijn een ernstig probleem in de Nigerdelta dat moet worden aangepakt, maar Shell gebruikt sabotage te makkelijk als excuus. De twee lekken in 2008 zijn veroorzaakt door defecten aan de pijpleidingen, niet door sabotage. Dat heeft Shell trouwens zelf erkend.

Bovendien staat duidelijk in de Nigeriaanse wetgeving dat een oliebedrijf élk lek moet herstellen en de gevolgen ervan moet opruimen, ongeacht de oorzaak van het lek. Amnesty en het CEHRD vragen Shell om onmiddellijk te starten met de opruiming van de vervuilde olie in Bodo.

Ook de Nigeriaanse overheid moet orde op zaken stellen en de activiteiten van oliebedrijven beter controleren. De wetgeving moet waar nodig aangepast worden en vooral beter uitgevoerd worden. Momenteel zijn oliebedrijven vrij te doen en te laten wat ze willen. Ze blijven ongestraft als ze de regelgeving niet naleven.

Een recent rapport van de Verenigde Naties concludeerde dat Ogoniland meer dan 25 jaar zal nodig hebben om te herstellen van de decennialange olievervuiling. Het VN-rapport riep op om een fonds op te richten dat de schoonmaak moet bekostigen. Amnesty International en het CEHRD vragen aan Shell oShell moet geld opzij zetten voor opruimwerkzaamheden alvast één miljard dollar in het fonds te storten.

Voor ZEMBLA ' Vuile olie van Shell ' reisde programmamaker Thomas Blom in 2010 naar Nigeria en bekijkt de praktijken van Shell.