Rechtszaak tegen Staatssecretaris Bleker om besmet vlees

Bleker weigert vrijwel alle door Wakker Dier gevraagde onderzoeksresultaten over antibioticaresten, hormonen, dioxines en ESBL-bacteriën openbaar te maken. Zo weigert hij openheid te geven bij welke supermarkten of slachterijen resistente bacteriën op vlees zijn gevonden. Wakker Dier is hierover verbaasd omdat het kabinet eerder aan de Tweede Kamer toezegde juist actief controlegegevens openbaar te willen maken. De controlegegevens van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit worden bijvoorbeeld wel per supermarkt openbaar gemaakt. Wakker Dier wil openbaarmaking zodat supermarkten en slachterijen worden gestimuleerd om meer preventieve maatregelen te nemen én consumenten een bewustere keuze kunnen maken.

De Voedsel en Warenautoriteit moet op grond van Europese richtlijnen vlees onderzoeken op schadelijke stoffen, zoals resten antibiotica, hormonen en dioxines. Daarnaast doet ze onderzoek naar resistente bacteriën op vlees. Door middel van een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur heeft Wakker Dier deze meetresultaten al in juni vorig jaar opgevraagd. Al bijna een jaar lang weigert de Staatssecretaris al openheid. Wel overlegde de Staatssecretaris een beperkt aantal metingen naar antibioticaresten in vlees waaruit blijkt dat overschrijdingen van de wettelijke norm geregeld voorkomen.

Uit een recent rapport van de Europese Voedsel en Warenautoriteit (EFSA) blijkt dat vlees veelvuldig vervuild is met resten antibiotica en andere risicovolle stoffen. Zo meldt het rapport dat in 2008 door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (VWA) 200 keer een overschrijding van de wettelijke norm voor antibioticaresten in vlees is gevonden (1,8% onderzochte vlees). De Staatssecretaris maakte echter slechts 13 van de 200 overschrijdingen openbaar. Volgens deskundigen is er door overmatig en illegaal antibioticagebruik de laatste jaren sprake van een “alarmerende” toename van resistente bacteriën, waaronder ESBL. Deze bacteriën vormen een toenemend gevaar voor de volksgezondheid.

Wakker Dier wil onder meer weten of de VWA aan haar handhavingstaak heeft voldaan en heeft daarom met behulp van de Wet openbaarheid bestuur (Wob) alle meetresultaten vanaf 1997 tot 2009 opgevraagd. Net als bij de vrijgegeven VWA meetresultaten van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit, wil Wakker Dier dat ook de naam van de supermarkten en slachterijen waar de metingen hebben plaatsgevonden, openbaar wordt gemaakt. Supermarkten en slachterijen worden hierdoor gestimuleerd om meer preventieve maatregelen te nemen én consumenten kunnen een bewustere keuze maken.

De weigering van de onderzoeksresultaten is des te opvallender, omdat het Kabinet in 2009 en 2010 te kennen heeft gegeven dat zij (actieve) en brede openbaarmaking van controlegegevens van de VWA met naam en toenaam wil handhaven, omdat dit positief bijdraagt aan de naleving door bedrijven en meer vertrouwen geeft aan consumenten.  Dit is des te urgenter nu blijkt dat de door de overheid gewenste vermindering van het antibioticagebruik in de veehouderij, -50% in 2013, naar verwachting niet wordt gehaald (slechts -36%).

Uit recent onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, dat mede gefinancierd is door Wakker Dier, blijkt dat ESBL producerende bacteriën op het merendeel van het kippenvlees dat in de supermarkten ligt voor komt. Biologische gehouden kippen krijgen veel minder antibiotica toegediend. Hierop komen vier keer minder ESBL bacteriën voor. (bron: Wakker Dier)