ZEMBLA onthult: Openbaar Ministerie betaalde 'onkostenvergoeding' aan witwassende weduwe Mieremet

Geen cent op papier
John Mieremet, die met Sam Klepper het beruchte criminele duo Spic & Span vormde, werd in 2005 in Thailand doodgeschoten. Volgens het Openbaar Ministerie gebeurde dat in opdracht van Willem Holleeder die nu voor de rechter staat in verband met een groot aantal liquidaties in de onderwereld. Mieremet liet na zijn overlijden niets na. Op papier bezat hij geen cent.

Gokhallen op de Wallen
Ria E., de vrouw met wie hij 28 jaar samenleefde, bleek wel vermogend. Zo stond de kapitale villa van het paar in het Belgische plaatsje Neerpelt op haar naam en was zij directeur/eigenaar van een aantal bv's in onroerend goed, ondernemingen die zaken deden met de eveneens geliquideerde Willem Endstra, alias 'de bankier van de onderwereld'. Ria E. had gokhallen op de Wallen in Amsterdam en goed gevulde bankrekeningen in onder meer belastingparadijs Liechtenstein.

Het Openbaar Ministerie liet na de dood van Mieremet beslag leggen op alle bezittingen van zijn levensgezel Ria en begon een strafrechtelijk onderzoek tegen haar wegens het witwassen van crimineel geld, een strafbaar feit waarop maximaal vier jaar celstraf staat.

Deal kreeg goedkeuring minister Opstelten
Toch verscheen de nu 53-jarige Ria E. nooit voor de rechter. In 2013 trof het Openbaar Ministerie een regeling met de weduwe Mieremet, een zogeheten hoge transactie of schikking, die persoonlijk werd goedgekeurd door de toenmalige minister van Justitie, Ivo Opstelten.

Opstelten moest later aftreden in verband met de 'bonnetjesaffaire', een omstreden deal uit de jaren negentig waarbij drugshandelaar Cees H. in ruil voor een boete van 750.000 euro weer toegang kreeg tot zijn vermogen à 4,7 miljoen euro. Daar had het OM eerder beslag op gelegd.

Het Openbaar Ministerie bood Ria E. een deal aan. Als ze afstand zou doen van de 6,5 miljoen euro waarop beslag was gelegd, zou de officier het witwasonderzoek tegen haar stopzetten. Ze hoefde dan niet voor de rechter te verschijnen en riskeerde geen vier jaar gevangenisstraf. Ria. E. ging akkoord met het aanbod.

Een onvolledig persbericht
Het Openbaar Ministerie gaf op 18 december 2013 een persbericht uit over de schikking (dat is verplicht bij hoge en bijzondere transacties), maar vermeldde daarin niet dat Ria E. een onkostenvergoeding van twee ton van justitie kreeg. Die betaling kwam aan het licht na onderzoek van het televisieprogramma ZEMBLA. In een interne email van het Openbaar Ministerie, die ZEMBLA opvroeg met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, wordt melding gemaakt van een 'onkostenvergoeding'. Om welk bedrag het gaat, en om welke onkosten, staat er niet bij.

Geheimhouding met OM afgesproken
De toenmalige advocaat van de vrouw, Mark Teurlings, wil er niets over zeggen: "We hebben geheimhouding afgesproken met het Openbaar Ministerie. Als ik er nu toch iets over zeg, riskeer ik dat de afspraak om geen strafrechtelijke vervolging in te stellen ongedaan wordt gemaakt. Mijn cliënt wil er daarom ook niets over kwijt. Bovendien heeft [zij] dit hoofdstuk van haar leven afgesloten."

Alsnog een reactie
Aanvankelijk wil het Openbaar Ministerie ook weinig kwijt over de zaak. "Het precieze bedrag wordt niet bekend gemaakt. Het valt onder de vertrouwelijkheid van de overeenkomst," laat een woordvoerder van het Openbaar Ministerie weten. Na aandringen door ZEMBLA en overleg op ministerieel niveau, komt er in februari 2018 alsnog een reactie van het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie, dat de deal sloot:

Ter vergelijking: verdachten die geen advocaat kunnen betalen, krijgen een advocaat toegewezen tegen een vergoeding van een paar honderd euro per zaak.

Kamervragen
PvdA, SP en GroenLinks willen de minister op opheldering vragen over de onkostenvergoeding. Kathalijne Buitenweg (GL) vraagt zich af waarom een verdachte, waarvan het OM overtuigd is van haar schuld, toch een compensatie krijgt. Tegen ZEMBLA zegt ze:

Alle drie de partijen vragen zich af waarom de onkostenvergoeding geheim is gehouden. Michiel van Nispen (SP): "Dit had in het persbericht moeten staan." Daarnaast is hij verontwaardigd over de hoogte van het bedrag. "Op de sociale advocatuur wordt voortdurend bezuinigd, maar we keren wel twee ton uit aan een individuele crimineel."

Attje Kuiken (PvdA): "Mensen moeten er zeker van kunnen zijn dat criminelen door dergelijke deals niet worden verrijkt. Is deze deal wel binnen de grenzen van de wet? En als dat zo is, waarom werd de vergoeding van twee ton dan niet vermeld in het persbericht? Dat doet op z'n minst vermoeden dat er meer aan de hand is. Op die vragen wil ik duidelijkheid van de minister."

De minister heeft inmiddels een eerste reactie gegeven:

Minister Grapperhaus: "Het OM heeft destijds conform de regels/richtlijnen de weduwe van een crimineel de criminele erfenis ontnomen. Hierbij is de criminele erfenis van 6,5 miljoen euro ontnomen. Het OM heeft bij de afwikkeling van deze hoge transactie afgesproken de onkosten te vergoeden. Het doel van de hoge transactie was ontneming en dat is gebeurd. Het OM heeft aangegeven dat het bij de ontneming niet paste de weduwe in de schulden te laten. Voor meer informatie over de zaak verwijs ik u naar het OM."