Ook aan soja uit Oekraïne kleven bezwaren

De Amazone staat in brand. De vernietiging van het grootste tropisch regenwoud ter wereld neemt alarmerende vormen aan. Een van de belangrijkste oorzaken is de teelt van soja en daarin speelt Nederland, als landbouwgrootmacht en de grootste importeur van soja in de EU een rol, zo blijkt uit de Zembla-uitzending Ramp in het Regenwoud.

Bekijk de uitzending Ramp in het regenwoud (deel 2)

Europa wil graag af van de sojateelt uit Brazilië. Landen zouden zelf meer eiwit moeten produceren voor veevoer. Maar voor Nederland blijft de import van eiwitten, en soja, nodig om de vleesproductie in stand te houden. Oekraïne beschikt over 30 miljoen hectare vruchtbare en extreem goedkope landbouwgrond en is daarom een interessant land om soja uit te importeren. Oekraïne is op dit moment al de grootste producent van soja op Europees grondgebied. En Nederland is binnen de EU de grootste afnemer van de Oekraïense soja. 

Maar uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat een groot deel van de soja uit Oekraïne ongecontroleerde en illegale, genetisch gemodificeerde soja is. Daarmee wordt het Associatieakkoord dat Oekraïne in 2014 met de EU sloot geschonden, alsook Oekraïense wetten.

Binnen de EU gelden er voor genetisch gemodificeerde soja strenge toelatingsprocedures. Ook in Oekraïne zijn er regels: officieel is er geen enkel genetisch gemodificeerd gewas toegestaan. De journalist van Follow the Money ontdekte tijdens een rondreis in Oekraïne eind 2019 dat er een enorme hoeveelheid illegale genetisch gemodificeerde soja wordt geteeld. Een ontdekking die ook door het Amerikaanse ministerie van Landbouw in een jaarlijkse rapportage in 2020 werd gedaan op basis van geruchten uit de industrie. Het zou om 65 procent van alle uit Oekraïne geëxporteerde soja gaan. 

Henk Flipsen, directeur van Nevedi, de Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie, zegt in een reactie aan Follow the Money dat het erg lastig en duur is om precies in kaart te brengen welke sojaboon waar precies vandaan komt: “Als we goedkoop vlees willen blijven produceren moeten we uitgaan van de rek en veerkracht van het Nederlandse bedrijfsleven. De realiteit is dan simpelweg dat in landen als Brazilië of Oekraïne andere regimes aan de macht zijn en we soms genoegen moeten nemen met andere condities dan we in Nederland gewend zijn.”

Friends of the Earth, een internationaal netwerk van milieuorganisaties, waarschuwt in het artikel dat een ondoordachte verplaatsing van de sojaproductie van Brazilië naar Oekraïne kan betekenen dat de problemen gewoon meeverhuizen.