Ontucht in de kerk (update)

Kamerlid Arib stelde kamervragen naar aanleiding van de uitzending ' Ontucht in de kerk ' Arib vraagt onder andere of de klachten over misbruik niet altijd bij de politie terecht zouden moeten komen en dat kerken actief de slachtoffers op deze mogelijkheid moeten wijzen. Nu behandelen kerkgenootschappen deze klachten vaak zelf en wordt het misbruik dus 'binnenskamers' gehouden.

Verder wil ze weten of de minister het aanvaardbaar vindt dat kerken een geestelijk leider die seksueel misbruik heeft gepleegd schorsen, maar zelden uit het ambt zetten.

In ZEMBLA uitzending is te zien dat een dominee en een priester die worden beschuldigd van misbruik, worden overgeplaatst of met ziekteverlof worden gestuurd. Daarna gaan ze op een andere locatie weer in hun oude functie aan de slag.

Antwoorden op de vragen van het lid Arib (PvdA) aan de minister van Justitie over seksueel misbruik van kinderen binnen de kerk.

1. Hebt u kennisgenomen van de uitzending van Zembla over seksueel misbruik van kinderen binnen de kerk?
Antwoord 1
Ja.

2. Wat vindt u ervan dat kerkgenootschappen in Nederland in geval van
klachten van seksueel misbruik van kinderen deze klachten zelf behandelen? Deelt u de mening dat dergelijke klachten onder de aandacht van de politie zouden moeten worden gebracht? Zo ja, waarom gebeurt dat dan niet altijd? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 2
Het ligt in het algemeen in de rede dat klachten over een organisatie of haar
werknemers primair worden behandeld door de organisatie zelf. Dat ligt anders
indien de klacht betrekking heeft op ernstige strafbare feiten zoals het seksueel
misbruik van kinderen. Op grond van artikel 160 van het Wetboek van Strafvordering is een ieder die kennis draagt van een begaan strafbaar feit bevoegd hiervan aangifte te doen bij de politie. In een aantal gevallen, bijvoorbeeld verkrachting, bestaat een verplichting, op grond van artikel 161 van het Wetboek van Strafvordering, tot het doen van aangifte. Overigens kan de politie, wanneer zij kennis draagt van een dergelijk feit, ook zonder aangifte een opsporingsonderzoek starten.

3. Welke wettelijke of andere verplichtingen kennen kerkgenootschappen ten aanzien van meldingen of klachten betreffende seksueel misbruik van minderjarigen? Gelden hier dezelfde verplichtingen bepalingen als voor andere instellingen of hebben kerkgenootschappen een andere positie in deze? Zo ja, welke andere positie genieten de kerkgenootschappen?
Antwoord 3
Zie het antwoord op vraag 2. Kerkgenootschappen hebben hierin geen andere
verplichtingen of een bijzondere positie.

4. Deelt u de mening dat instellingen, waaronder kerken, slachtoffers van seksueel misbruik actief moeten wijzen op de mogelijkheid van het doen van aangifte bij de politie? Zo ja, hoe gaat u bewerkstelligen dat deze instellingen die rol op zich nemen? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 4
Ik deel deze mening. De Protestantse Kerk in Nederland en het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap in Nederland hebben mij laten weten zich bewust te zijn van hun wettelijke, maatschappelijke en morele verantwoordelijkheid in deze en dienovereenkomstig te handelen.

5. Hoe ziet u de rol van kerken in het algemeen als het gaat om het behandelen van mogelijk strafbare feiten?
Antwoord 5
Wanneer onder ‘behandelen’ tevens wordt verstaan het doen van aangifte, dan
hebben kerken de rol zoals genoemd in antwoord 2. Voor de kerken is geen rol
weggelegd in het verdere proces van strafvordering.

6. Wat vindt u ervan dat kerken een geestelijk leider schorsen die zich aan seksueel misbruik schuldig maakt, maar zelden uit het ambt zetten? Vindt u dit aanvaardbaar?
Antwoord 6
De scheiding tussen kerk en staat biedt mij geen ruimte een mening te uiten over interne disciplinaire maatregelen die de kerken zelf nemen.

7. Deelt u de mening dat het strafrecht in het kader van ontzetting uit het ambt ook voor kerkelijke functionarissen een rol zou moeten spelen? Zo ja, hoe vaak heeft een strafrechter een dergelijk iemand uit het ambt gezet na een veroordeling? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 7
Het vijfde lid van artikel 28 Wetboek van Strafrecht (Sr) biedt de rechter de
mogelijkheid om een schuldige, in de bij wet genoemde gevallen, te ontzetten uit
het recht op de uitoefening van bepaalde beroepen. Uit de rechtsgeleerde
literatuur en de jurisprudentie kan worden afgeleid dat kerkelijke en geestelijke
ambten het karakter van beroep in de zin van artikel 28 Sr kunnen dragen. Het is aan de rechter om hieraan invulling te geven, toegespitst op het concrete geval dat voorligt. Uit de mij thans beschikbare gegevens blijkt dat het tot nu toe één keer is voorgekomen dat iemand bij veroordeling voor een zedenmisdrijf door de rechter uit zijn geestelijk ambt werd ontzet.

8. Ziet u aanleiding om een onafhankelijk onderzoek te laten verrichten naar het fenomeen seksueel misbruik binnen kerken, zoals door professor Nissen in de genoemde uitzending werd gesuggereerd? Zo ja, hoe en wanneer gaat u dit onderzoek entameren? Zo nee, wanneer ziet u dan wel aanleiding tot een dergelijk onderzoek?
Antwoord 8
In aanmerking genomen de antwoorden op bovenstaande vragen zie ik daar op
dit moment geen aanleiding toe.

9. Deelt u de mening dat het delict “ontucht met misbruik van gezag/vertrouwen” (artikel 249 van het Wetboek van Strafrecht, met name lid 3) ook voor het plegen van ontucht door iemand die in het kader van kerkelijke zorg misbruik met pleegt, zou moeten gelden? Zo ja, hoe gaat u dit  bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 9
Artikel 249 Sr. ziet op situaties waarin sprake is van een ongelijkwaardige
situatie, waarin de afhankelijke partij extra bescherming geniet. Misbruik in het
kader van pastorale zorg kan daar in voorkomende gevallen onder vallen, doch
dit is aan de rechter ter beoordeling.