Niet ziek en toch een doodswens

Onderzoeker Els van Wijngaarden hield diepte interviews met 25 ouderen met een doodswens, ouderen die niet allemaal ziek zijn, maar hun leven als voltooid beschouwen.  In haar kwalitatieve promotieonderzoek beschrijft zij wat het voor ouderen betekent om te leven met het voornemen van een zelfgekozen dood. Van Wijngaarden, onderzoeker aan de Universiteit voor Humanistiek (in Utrecht), publiceerde zaterdag een gedeelte van haar onderzoek op de website van het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift British Medical Journal Open.

In een interview met NRC zegt zij: ‘ De ouderen die ik heb gesproken kunnen of durven nauwelijks met hun geliefden te praten over de dubbelzinnigheid die ze ervaren. De worsteling tussen momenten van plezier in het leven aan de ene kant, en de wens tot zelfbeschikking en een zelfgekozen levenseinde aan de andere kant. ’
‘ In Nederland ligt aan de ene kant geen groot taboe op het praten over vrijwillig levenseinde, maar het blijkt vaak bijzonder moeilijk voor ouderen om echt diepgaand over deze gevoelens te praten met familie en vrienden. ’
Een commissie van wijzen onder leiding van Paul Snabel brengt binnenkort advies uit over de mogelijkheden van hulp bij zelfdoding aan mensen die hun leven voltooid achten. Volgens de wet is hulp bij zelfdoding strafbaar, tenzij is voldaan aan de zorgvuldigheidseisen  in de euthanasiewet.

‘ Ik hoop dat de commissie niet alleen heeft gekeken naar mogelijkheden om hulp bij zelfdoding wettelijk te regelen’, zegt Van Wijngaarden op radio1 . ‘Ik hoop dat ze ook hebben gekeken naar de vraag hoe we kunnen zorgen dat mensen op een zinvolle manier oud worden. ’
‘ In het debat over het vrijwillig levenseinde lijkt het soms alsof het een zwart-wit keuze is van de oudere. Alsof alle voor- en nadelen op een rijtje zijn gezet, en dan een beslissing wordt genomen. Terwijl achter die keuze dus vaak een wereld vol angst en twijfels ligt. Doordat het onderwerp moeilijk bespreekbaar is, wordt het te eenzijdig gezien als een rationele keuze. Dat is het niet. Het is een eenzame worsteling, ’ zegt zij tegen het NRC.

In 2012 maakte ZEMBLA de uitzending ‘ Dokter mag ik dood? ’ waarin Corry van der Kolk uit Opperdoes wordt gevolgd. ' Ik wil uit het leven stappen, maar niemand wil mij helpen, ' schreef de 86-jarige Corry van der Kolk aan journalist Cees Grimbergen. Van der Kolk is een van de vele ouderen die hun leven als voltooid beschouwen. Volgens de regels van de tien jaar oude euthanasiewet mag een arts hen niet helpen, omdat zij niet ondraaglijk en uitzichtloos lijden.