Meeste Nederlanders positief over euthanasie

Meer dan de helft van de Nederlanders vindt dat mensen met dementie, een psychiatrische aandoening of ouderen met een 'voltooid leven' in bepaalde stadia in aanmerking zouden moeten kunnen komen voor euthanasie. Tussen de en 15 en 17 procent is hier juist tegen.

Euthanasie en dementie
Euthanasie bij gevorderde dementie, mits er een schriftelijke wilsverklaring van de patiënt is, komt bijna niet voor. Volgens het sterfgevallen- en artsenonderzoek was in 4% van de verzoeken om euthanasie sprake van patiënten met dementie. Bij de verzoeken die daadwerkelijk tot euthanasie of hulp bij zelfdoding hebben geleid was in 3% sprake van patiënten met dementie, maar dit betrof bijna steeds mensen met een vroeg stadium van dementie die nog wilsbekwaam waren.

Van de Nederlandse burgers is 60% het eens met de stelling dat mensen met dementie in aanmerking moeten kunnen komen voor euthanasie, ook als zij niet meer snappen wat er gebeurt.

Een op de vijf burgers denkt (ten onrechte) dat dat ook zonder schriftelijke wilsverklaring kan. In de publieksvragenlijst was een zaak over dementie opgenomen van een patiënt met wie geen communicatie meer mogelijk was, die kort voordat hij dement werd een schriftelijke wilsverklaring had opgesteld. Van de respondenten vond 83% het juist dat de arts in deze situatie euthanasie uitvoerde; dit percentage is vergelijkbaar met dat in 2010 en gestegen ten opzichte van het percentage dat werd gevonden in het onderzoek in 2001 (62%).

De artsen denken daar anders over. Van de artsen in dat onderzoek vond 22% het denkbaar om levensbeëindiging uit te voeren op basis van een schriftelijke euthanasieverklaring bij een patiënt met gevorderde dementie bij wie geen sprake is van een bijkomende ernstige aandoening. Slechts 1% van de artsen had een dergelijk verzoek ooit uitgevoerd. Met de stelling: ‘ Het is onmogelijk om het criterium uitzichtloos en ondraaglijk lijden te beoordelen bijeen patiënt met gevorderde dementie ’ was 52% het (helemaal) eens, 16% neutraal en 32% het (helemaal) oneens.

Bekijk ook: ZEMBLA - Als ik dement ben, wil ik dood .

Een kwart van de burgers vindt dat gezonde personen in aanmerking moeten kunnen komen voor euthanasie. Voor de stelling dat hoogbejaarden medicijnen van een arts moeten kunnen krijgen om zelf het leven te beëindigen is veel meer steun: 51%. Dit percentage is duidelijk hoger dan in 2010. Ook met de stelling dat ouderen die levensmoe zijn in aanmerking moeten kunnen komen voor euthanasie is iets meer dan de helft van de respondenten het eens (58%). Waar het gaat om de steun voor een dergelijke regeling bestaat er dus een behoorlijk verschil tussen artsen enerzijds en de algemene bevolking anderzijds.

Er lijkt al met al een toegenomen maatschappelijk en (vooral) politiek draagvlak te zijn voor de legalisering van levensbeëindiging op grond van verzoeken die voortkomen uit het gevoel een voltooid leven te hebben. Hoewel de mogelijkheid dat levensbeëindiging bij lijden op basis van een stapeling van ouderdomsklachten geaccepteerd wordt door (een deel van) de medische beroepsgroep, is er in de medische beroepsgroep weinig draagvlak voor een nog ruimere interpretatie van de Wet levensbeëindiging. Als er wordt besloten dat een voorziening voor de groep die momenteel buiten de wet valt noodzakelijk is, lijkt een nieuwe wet naast de Wet Levensbeëindiging de enige mogelijkheid.

Bekijk ook: ZEMBLA - Dokter mag ik dood?

De laatste jaren is het aantal gevallen van hulp bij zelfdoding fors toegenomen. Vorig jaar overleden 6091 mensen door euthanasie, 557 meer vergeleken met een jaar eerder. In de meeste gevallen was kanker de oorzaak van het uitzichtloos en ondraaglijk lijden van patiënten.

Het dinsdag gepubliceerde onderzoek werd uitgevoerd door het VU medisch centrum , Erasmus MC, het Academisch Medisch Centrum, het Universitair Medisch Centrum Utrecht en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).